B

OKRĘT LINIOWY

„OKTIABRSKAJA REWOLUCJA”

Opracowanie graficzne i opisowe ANDRZEJ KRAŚNICKI —SZCZECIN

Początek XX wieku to okres szybkiego rozwoju wyścigu zbrojeń na morzu. Obserwując wzrastającą potęgę Niemiec, Wielka Brytania czyniła ogromne wysiłki by nie dać się zdystansować. W 1906 roku zwodowano potężny, według przyjętych założeń niezniszczalny okręt liniowy o niespotykanej dotąd wy-pornści 22500 ton. Nadano mu imię „Dreadnought” („Nieustraszony”). Nazwa ta przeszła do historii. Rozpoczęła bowiem nową erę w budownictwie okrętowym. Wszystkie nowo budowane pancerniki zwano odtąd „drednotami”.

Wyścigowi zbrojeń morskich dwóch wielkich mocarstw starała się dotrzymać kroku i Rosja carska. W 1906 podjęto decyzję o przygotowaniu do budowy serii pancerników. Według wstępnych założeń taktycznych miałv to być jednostki uzbrojone w 12 dział 305 mm umieszczonych w trzydziało-wych wieżach i 12 dział 120 mm w kazamatach, prędkość maksymalna zaś miała kształtować się w granicach 22 węzłów. Na początku 1908 roku ogłoszono konkurs na projekt i budowę serii czterech pancerników. Zaproszono do niego 6 firm rosyjskich i 21 zagranicznych. Łącznie napłynęło 51 prac. Konkurs został rozstrzygnięty w połowie 1908 roku. Premię przyznano niemieckiej stoczni Blohm und Voss.

Postanowienie komisji konkursowej naruszało wcześniej przyjętą zasadę, w myśl której wszystkie okręty wojenne miały być budowane w Rosji. Ponadto perspektywa złożenia zamówienia w Niemczech, państwie które nigdy nie było prawdziwie przyjaźnie nastawione do Rosji, spotkało się ze sprzeciwem kręgów politycznych i rządu. Ostatecznie wniosek o budowę okrętów w stoczni Blohm und Voss został odrzucony przez Dumę (parlament Rosji carskiej). Kierowano się tutaj także względami prestiżowymi oraz chęcią rozbudowy własnego przemysłu stoczniowego. Do realizacji postanowiono więc skierować projekt Stoczni Bałtyckiej w Petersburgu. Jego autorem był prof. Iwan Bubnow, znany konstruktor okrętów podwodnych. Projekt ten przed wdrożeniem do realizacji został poddany gruntownym zmianom i ulepszeniom. Wykorzystano przy tym rozwiązania niemieckie i włoskie z nadesłanych projektów konkursowych. Budowa okrętów miała trwać 3 lata, ale brak doświadczenia, kłopoty materiałowe i zła kooperacja spowodowały przedłużenie czasu oddania jednostek do służby. Pod wszystkie okręty założono stępki jednego dnia — 10 czerwca 1909 roku, ale żaden z nich nie wszedł do służby przed wybuchem I wojny światowej.

Okręt liniowy „Gangut” (po 1925 roku przemianowany na „Oktiabr-skaja Rewolucja”) zbudowany został w Stoczni Bałtyckiej w Petersburgu. Zwodowany 7 października 1911 r. wszedł do służby 22 grudnia 1914 r. jako jeden z okrętów 1 brygady pancerników Floty Bałtyckiej.

Po wcieleniu do służby dane okrętu przedstawiały się następująco:

—    wyporność    23400 t.

—    długość    182,2    m

—    szerokość    26,5    m

—    zanurzenie    8,4    m

—    uzbrojenie: 12 dział kalibru 305 mm w 4 wieżach po 3 lufy; 16 dział 120 mm, pojedyńcze, rozmieszczone w kazamatach burtowych; 4 działa przeciwlotnicze 47 mm (w czasie wojny zastąpiono je działami przeciwlotniczymi 2x65 mm; 8—24 najcięższych karabinów maszynowych kalibru 8 mm, bez stałego zamocowania (przenośnych); 4 wyrzutnie torped kalibru 457 mm, umieszczone poniżej konstrukcji linii wodnej.

— napęd: 4 turbiny Parsonsa napędzające 4 śruby trójskrzydłowe. Parę wytwarzano w 25 kotłach typu Yarrow opalanych węglem, z dopalaczami na ropę. Łączna moc turbin 42 000 KM.

—    prędkość: 23 węzły

—    zasięg pływania: przy prędkości 15 węzłów 8000 Mm

—    załoga: 32 oficerów i 1094 ma*

rynar7v

—    opancerzenie:    burtowe 102—225

mm, wieże artylerii głównej 125—