CCF20091231007

aspektu rzeczywistości i przywiązywanie do niego wagi odpowiada zapewne naszej Jakości”, przejawiającej się w „materii” czy też w „tworzywie”.

ZACHOWANIE SIĘ W KULTURZE HOPI

Nasze zachowania i zachowania Indian Hopi są różnorako skoordynowane z uwarunkowanym językowo mikro-kosmosem. Jak to było widoczne w relacjonowanych powyżej przypadkach pożarów, ludzie działają w zwykłych sytuacjach w taki. sposób, ..w iaki o nich mówią. Charakterystyczną cechą zachowania się Hopi jest hipertrofia działań przygotowawczych. Obejmuje to takie zjawiska, jak zapowiadanie i przysposabianie się do zdarzeń, podejmowanie rozmaitych środków ostrożności dla zagwarantowania sobie pożądanych warunków i akcentowanie dobrej woli osoby, która poczyniła przygotowania. Rozważmy przykładowo analogie wzorca liczenia dni. Czas rachuje się zwykle „w dniach” (taLk, -tala) lub w „nocach” (tok); wyrazy te nie są rzeczownikami, lecz tensorami, z których pierwszy wywodzi się od rdzenia „dzień, światło”, drugi zaś od rdzenia „sen”. Rachunek ów prowadzi się przy użyciu liczebników porządkowych. Nie jest to wzorzec liczenia różnych od siebie ludzi czy rzeczy, mimo że dni pojawiają się sukcesywnie, ponieważ oznaczałby on ujmowanie dni jako pewnego zbioru. Stosuje się więc zamiast tego wzorzec liczenia ponownych pojawień się tego samego człowieka lub tej samej rzeczy, które nie składają się na żaden zbiór. Analogia nie polega tu na zachowaniu się wobec cykliczności dni w ten sam sposób co wobec pewnej liczby ludzi („wielu ludzi”) — do-czego my mamy skłonność — lecz na zachowaniu się w ten sam sposób co wobec kolejnych wizyt tego samego człowieka. Nie zmieni się ludzi pracując nad jednym z nich, ale można przygotować i wpłynąć na przyszłe wizyty l jakiegoś człowieka podczas jego obecnej wizyty. Tak i właśnie traktują Hopi przyszłość — pracują nad aktualną j sytuacją, która — ich zdaniem — odciska się w sposób za-

równo oczywisty, jak i nadprzyrodzony na przyszłych zdarzeniach. Można by rzec, iż Hopi godzą się z. naszym powiedzeniem: „Dobry początek to połowa roboty”, ale nie rozumieją naszego: „Jutro będzie nowy dzień”. Tkwi w tym klucz do ich psychiki.

Przygotowujące zachowania Hopi dadzą się podzielić na: obwieszczanie, przygotowanie zewnętrzne, przygotowanie wewnętrzne, ukryte, uczestniczenie i wytrwałość. Obwieszczanie, czyli coś w rodzaju wcześniejszej reklamy,

^ stanowi funkcję specjalnie wyznaczonego do tego celu Głównego Obwolywacza. Przygotowanie zewnętrzne przeprowadza się za pośrednictwem widocznych czynności, niekoniecznie bezpośrednio użytecznych z naszego punktu widzenia. Składają się nań: zwykle nabieranie wprawy, robienie prób, przysposabianie się, formalności wprowadzające, szykowanie specjalnych potraw (a wszystko to w stopniu, który nam może wydać się przesadny), intensywne, nieprzerwane ćwiczenia mięśni, jak bieganie, wyścigi i tańce, które — jak się sądzi — zwiększają intensywność rozwoju zdarzeń (np. zwiększają przyrost plonów), przygotowania mimetyczne i magiczne, oparte na ezoterycznej teorii wymagającej okultystycznych narzędzi, jak modlitewne patyki, pióra i potrawy, wreszcie cykliczne ceremonie i tańce, które mają wpływać na opady i plony. Od jednego z czasowników oznaczających „przygotowywanie się” (ncftwani — dosłownie: „przygotowane” lub „przygotowywane”)¹ utworzone zostały nazwy: „plon” i „żniwa”.

i ' Przygotowanie wewnętrzne polega na modlitwie i medy-

' tacji oraz nie mniej wytężonym życzeniu sobie i prag-.....

I Bieniu przyszłych rezultatów; Postawy Hopi akcentują siłę umyśli..i-.prągńień^Jest to wramacfTlch mikrok^mbsu -zupełnie oczywiste. Myśl i życzenie stanowią najwcześniejsze, a więc najważniejsze, najbardziej zasadnicze i decydujące stadium przygotowywania. Według Hopi, pragnienie i myśli wpływają nie tylko na nasze działania, lecz

201

1

Czasownik hopi naturalnie, nie odpowiada ściśle naszemu „przygotowywaniu", toteż na’twani może być również tłumaczone jako „próbowanie”, „praktykowanie” itd.