polegającą na stałej realizacji dwóch współzależnych funkcji41, pierwszej - podstawowej: ochronie i obronie wartości i interesów narodowych przed istniejącymi i potencjalnymi zagrożeniami, zapewniającej warunki konieczne dla realizacji drogiej funkcji: tworzenia wewnętrznych i zewnętrznych warunków dla swobodnego rozwoju i sprostania wyzwaniom, jaide niesie dla narodu zmienność, nieprzewidy walność i postęp cywilizacyjny.
Dla wypełnienia misji tworzenia bezpieczeństwa narodowego konieczne są odpowiednie instytucje i struktury bezpieczeństwa42 zwane inaczej strukturami realizacyjnymi43, bądź systemem bezpieczeństwa narodowego. Tak więc w znaczeniu strukturalnym (systemowym) - bezpieczeństwo narodowe to całokształt przygotowania i organizacji państwa dla ciągłego tworzenia bezpieczeństwa narodowego obejmujący następujące podstawowe elementy:
- prawne podstawy bezpieczeństwa;
- politykę i strategię bezpieczeństwa narodowego;
- cywilnąi wojskową organizację ochrony i obrony narodowej44;
- infrastrukturę bezpieczeństwa;
- edukację dla bezpieczeństwa;
- sojusze i współpracę międzynarodową w zakresie bezpieczeństwa. Podstawą struktury (systemu) bezpieczeństwa narodowego jest cywilna i wojskowa organizacja ochrony i obrony narodowej jako element bezpieczeństwa narodowego — to skoordynowany wewnętrznie zbiór elementów nadrzędnego podsystemu kierowania oraz szczegółowych funkcjonalnych podsystemów wykonawczych, określony relacjami współdziałania i substytucji, służący ochronie i obronie żywotnych interesów bezpieczeństwa narodowego bezpieczeństwa państwa jako instytucji politycznej oraz bezpieczeństwa społeczeństwa45.
Siły zbrojne są najważniejszym, niezastąpionym i decydującym46 o skuteczności bezpieczeństwa narodowego narzędziem (instromentem) polityki i stra-legii bezpieczeństwa. Zgodnie z Konstytucją III RP Sity Zbrojne Rzeczypo- 1
spolitej Polskiej służą ochronie niepodległości państwa i niepodzielności jego terytorium oraz zapewnieniu bezpieczeństwa i nienaruszalności jego granic. W ujęciu strukturalnym system wojskowy określa się jako część (podsystem) systemu obronnego państwa obejmującego prawne, doktrynalne, szkoleniowe, materialne, ludzkie i terytorialne elementy organizacji woj skowej państwa umożliwiające tworzenie i funkcjonowanie sił zbrojnych w ścisłym powiązaniu z władzą, społeczeństwem, gospodarką i sojuszu! kami w obronie narodowej i obronie wspólnej sojuszu41.
Państwo jako najwyższa forma organizacji społeczeństwa przodu wszysl k kim dla zapewnienia bezpieczeństwa narodowego realizuje ten naczelny i11 poprzez politykę bezpieczeństwa, którą można określić jako celową i . -ot go nizowaną działalność upoważnionych organów państwa, zmiel <//</. </ do stałego zapewnienia optymalnego bezpieczeństwa narodowcy,!>, u lal V często równocześnie bezpieczeństwa międzynarodowego . "V
Jedynym dobrem jest wiedza, a jedynym dem niewiedza.
Sok nil en pl<i'> o*) p.n.e.)
Życie ludzkie ma wartość jedynie wówczas, ydy /. \l dobywaniem mądrości, temu celowi powinno hyc w\.\ \lko podporządkowane.
Smeloi (-1 p.n.e. 65 n.e.)
Współczesnemu światu potrzeba mądrości loiilcmplai ji. jeśli ma się uratować, a nie zginąć w szumie liści sezonowych mądrości.
J. Em. Ks. Prymus Polski Sleliiii kunlyiiul Wyszyński (1901 1981)
Jeśli bezpieczeństwo narodowo jcsl n;i|wyż:..-.| cp/yslcncjiilmj worlością i potrzebą narodu oraz priorytetowy iii celem działań jego organizacji państwowej to oczywiste jest, że wiedza'1' i mądrość " z zakicsn bezpieczeństwa narodowego stanowią szczególnie ważny. pożądany i poszukiwany zasób i narzędzie tworzenia oraz zapewnienia bezpieczeństwa
Innymi słowy wiedza i mądrośó są WNlępcm, przewodnikiem i fundamentem w tworzeniu bezpieczeństwa imiodowego, ponieważ to od nich zależy
Ą1 Słownik terminów..,, op, cli,, n. IdZ R, Zięba, l eksykon pokoju, Wnrsznwi Ion/. « im,
” „Wiedza, ogól wiadomości zdobylych dzięki uczeniu, zasób wiadomości z jakiejś dziedziny, gulip. nauki", Słownik języka polskiego, Wurs/uwu I*>'/<>, a 100
10 „Mądrośó, wiedza nabyła przez naukę lub doświadczenie, umiejętność jej wykorzystania, zastosowania, rozumienia świata i lodzi, wiedza o nich,,,", Słownik..., op. eil,, s. 129.
23
„Funkcja obrony jest nie mniej ważna niż funkcja tworzenia. Obie te funkcje uzupełniają się, A. Beaufre, Wstęp do strategii. Odstraszanie i strategia, Warszawa 1968, s. 126.
43 Por. „Nie ma takiego rządu, który nie czułby się zobowiązany do zapewnienia bezpieczeństwa swemu narodowi, nie tylko przez politykę z sąsiadami, ale również przez utrzymywanie instytucji i struktur bezpieczeństwo to - przynajmniej we własnym przekonaniu - zapewniających”, w: Polityka zagraniczna państwa, Warszawa 1992, s. 178.
43 Por. „...dotykamy w tym miejscu aspektu organizacyjnego strategii, lub - inaczej - jej struktury realizacyjnej w ruchu, w: R. Kuźniar, op. cit., s. 186.
44 Termin sformułowany przez gen. W. Sikorskiego w: Przyszła wojna, pierwsze wydanie, 1934.
45 W. Kitler, Obrona narodowa..., op. cit., s. 243.
46 Od wieków i współcześnie siły zbrojne okr eśla się mianem: „ultima ratio regum” - ostateczny decydujący argument państw (dosłownie - królów).