CCF20111206020 (Kopiowanie)

szowane. Powodem tego była chęć otrzymania większej dotacji - im więcej wykazywano członków, tym większe była subwencja. Gdyby kierować się raportami płynącymi z najważniejszych tylko stowarzyszeń pw, to w 1930 roku ok. 475 tys. samej tylko młodzieży w wieku od 12 do 21 lat objętych było przysposobieniem wojskowym¹. Najczęściej wykrywano nieprawidłowości w czasie kontroli letniej akcji obozowej. Zdarzało się, że podawano zawyżoną liczbę uczestników obozów, a czasami zamiast obozu pw organizowano imprezy np. o charakterze religijnym^{2 3}.

W celu ujednolicenia prowadzonego szkolenia w tzw. ogólnym przysposobieniu wojskowym zastosowano zasady organizacyjne charakterystyczne dla sił militarnych. Zgodnie z dokumentem Oiganizacja i regulamin jednostek przysposobienia wojskowego" tworzone były przez struktury wojskowe jednostki przysposobienia wojskowego, dowodzone przez wyznaczonych przez wojsko ludzi. W praktyce oznaczało to, że kompaniami i plutonami pw kierowały osoby mające akceptację dowódcy pułku, znane oficerom odpowiedzialnym za pw, prezentujące właściwe walory moralne i kwalifikacje do prowadzenia zajęć.

Kwestia doboru odpowiednich kadr była, obok spraw finansowych, decydująca o powodzeniu akcji, tak w kraju jak i za granicą.

Zgodnie z ww. instrukcją na dowódców jednostek pw powoływano żołnierzy zawodowych, oficerów i podoficerów rezerwy, instruktorów kontraktowych, członków organizacji mających status stowarzyszenia przysposobienia wojskowego⁴.

Procedura wyłaniania dowódców jednostek pw przedstawiała się następująco: powiatowy komendant pw zgłaszał kandydatów, po zasięgnięciu opinii wśród organów państwowych i samorządowych, a komendant obwodowy zapoznawał się z kandydaturą i kwalifikacjami potencjalnego dowódcy i przedstawiał wnioski dowódcy pułku do zatwierdzenia.

Przed dowódcami jednostek pw stawiano wymóg posiadania nowoczesnego wyszkolenia wojskowego, w zakresie co najmniej szkoły podoficerskiej. Dowódcą kompanii i plutonu przysposobienia wojskowego mógł być tylko oficer rezerwy, a gdy nie było komendanta - starszy podoficer służby czynnej lub rezerwy, lecz jako czasowo pełniący obowiązki. Dowódcami drużyn byli najczęściej kaprale służby czynnej lub rezerwy, lecz jako czasowo pełniący obowiązki. Dowódcami drużyn byli najczęściej kaprale służby czynnej lub rezerwy z ukończoną szkołą podoficerską.

Dowódcy jednostek pw byli jednocześnie ich instruktorami z tych przedmiotów, których prowadzenie powierzył im komendant powiatowy przysposobienia wojskowego. Ponadto do prowadzenia szkolenia w jednostkach pw byli przydzielani podoficerowie zawodowi i instruktorzy kontraktowi. Niektóre działy wyszkolenia mógł komendant powiatowy zastrzec do prowadzenia przez siebie lub przez oficerów zawodowych, przydzielanych w tym celu przez dowódcę pułku. Instruktorzy mogli dobierać sobie pomocników spośród zdolniejszych członków jednostki przysposobienia wojskowego¹³.

Dowódcy odpowiadali za powierzone im mienie, właściwe jego wykorzystanie i zabezpieczenie. Prowadzili zajęcia szkoleniowe oraz planowali i kontrolowali czynności podwładnych. W dziedzinie wychowania dbali o prawidłową postawę moralną i oby watelską podwładnych. Zobowiązani byli do stałego podnoszenia swoich kwalifikacji wojskowych. Organem bezpośrednio nadzorującym jednostki pw (kompanie, samodzielne plutony) byli komendanci powiatowi przysposobienia wojskowego, kontrolowali oni prace pw na swoim terenie¹⁴.

Pełnienie funkcji dowódczych przez żołnierzy rezerwy w przysposobieniu wojskowym pozwalało na uzyskanie zwolnień z niektórych ćwiczeń oraz awans na wyższy stopień wojskowy. Istniał również materialny wymiar pracy w pw - bezpłatne przejazdy do miejsc prowadzenia zajęć, wyżywienie w naturze i opieka lekarska w czasie ćwiczeń oraz wynagrodzenie pieniężne dla instruktorów kontraktowych¹⁵.

Dowódcy jednostek pw, którzy byli rezerwistami, mieli prawo nosić podczas wykonywania obowiązków służbowych mundur z odznaczeniami¹⁶.

¹¹ Z. Skupiński, op. cit., s. 82.

¹⁴    Organizacja i regulamin..., op. cit.

¹⁵    Instruktorzy i dowódcy jednostek pw, którzy nic byli kontraktowymi, nie mogli za swoją pracę otrzymywać wynagrodzenia pieniężnego. Ibidem.

¹⁶    Umundurowanie mogło być noszone za zgodą władz wojskowych. Ibidem.

55

1

   Z. Skupiński, Państwowy Urząd Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego wiatach 1927-1931, Warszawa 1991,s. 135.

2

   Sprawozdania z kontroli, CAW, Zespół Akt PUWFiPW, 1.300.69.18.

3

'¹ Organizacja i regulamin jednostek przysposobienia wojskowego. Instrukcja nr 1, CAF, Zespól akt GISZ, 1.302.4.1473.

4

Ibidem.