ćwiczeń na szczeblu pododdziałów. W roku 1995 ponad połowa ćwiczeń zorganizowana była już na szczeblu brygady (głównie ćwiczenia dowódczo-sztabowe). Liczba ta zwiększyła się w roku 1996, a w roku 1997 zaplanowano organizację pierwszych ćwiczeń tego typu na szczeblu korpusu. Polska bierze aktywny udział w tych ćwiczeniach: w 1996 roku przedstawiciele Polski (pododdziały, oficerowie, i grupy operacyjne sztabów, batalionów i brygad) uczestniczyli w ponad 30 ćwiczeniach tego typu”12.
Jakościowy i ilościowy rozwój wydarzeń międzynarodowych, w tym i rozwój operacji pokojowych jaki następuje w ostatnich latach sprawia, że operacje te powodowane być mogą nie tylko przez Organizację Narodów Zjednoczonych, ale również przez inne podmioty prawa międzynarodowego (co przewiduje Karta Narodów Zjednoczonych). Poza tym wyłaniająca się różnorodność zadań wpływa na to, że szczególnego znaczenia nabierać będą: dobór oraz kwalifikacje kadry i żołnierzy, jak również ich odpowiednie przygotowanie.
W doborze kadry i żołnierzy Wojska Polskiego do udziału w misjach i operacjach pokojowych ONZ kierować się należy kryteriami jakościowymi w dyscyplinie, wyszkoleniu ogólnowojskowym, specjalistycznym i fizycznym. Dziś już nie wystarcza sama chęć wyjazdu. Liczyć się natomiast musi wyszkolenie specjalistyczne ze znajomością elementów prawa międzynarodowego, a także znajomością języka. W ramach przygotowania, zarówno żołnierz zawodowy, jak i służby zasadniczej, czyli przyszły uczestnik misji pokojowej - wykazywać się musi chęcią ćwiczenia i poznawania zadań, które występować będą w czasie służby. Jak wykazują doświadczenia uzyskiwane podczas służby w kontyngentach ONZ i przenoszone do praktyki w Wojskowym Centrum Szkolenia dla potrzeb Sił Pokojowych w Kielcach, ponad 75 procent zajęć przypada na szkolenie praktyczne13.
12 F. Gągor i K. Paszkowski, Międzynarodowe operacje pokojowe oraz ich miejsce >ve współczesnej doktrynie obronnej Rzeczypospolitej Polskiej, zespołowa rozprawa doktorska. AON, Warszawa 1998, s. 51. Z odwołaniem do dokumentów w przypisach: 49/Lcssons Lcamcd in Peacekeeping Operations, NACC/PFP/PMSAHG/11/96/37. KG NATO, Bruksela, 18 marca 1997. Prace nad dokumentem trwają od jesieni 1996 roku; 50/PfP Planning and Reviev Proccss: PMSC Progress Report - 1966, PfP - PARP (PMSC) - WP/96/1, dokument roboczy Polityczno-Wojskowego Komitetu Kierującego, Programme betwecn NATO and Poland for 1996-1998, PfP/C/D/96/14, Bruksela, 18 marca 1996.
13 Por.: A. Rawski, Misja jak szansa, „Polska Zbrojna", nr 36/1998, s. 13; Budowanie pokoju, rozmowa z gen. dyw. Romanem Misztalem, dowódcą United Nations Demilitari-zation Obserwatory Forccs (UNDOF), [w:] „Polska Zbrojna", nr 241/1992.
Obejmuje ono między innymi: tworzenie stanowisk kompanijnych i plutonu, budowę okopów i schronów ziemnych, zasieków z drutu kolczastego, posterunków obserwacyjnych itp., ponadto uczestnicy misji uczyć się muszą umiejętności przeciwdziałania zagrożeniu, patrolowania rejonów w dzień i w nocy (pieszo oraz na transporterze), sposobów kontrolowania osób i pojazdów, a także udzielania pierwszej pomocy rannym i poszkodowanym. Zakres nabywanych umiejętności rozszerzał się będzie na tak specjalistyczne, niezbędne przedsięwzięcia, jak: wykrywanie i unieszkodliwianie różnego rodzaju min, nawiązywanie łączności, czy też odpowiednie postępowanie w sytuacjach ekstremalnych.
Zarówno w doborze, jak i przygotowaniu kadry i żołnierzy liczył się też będzie stan zdrowia, odporności psychicznej i fizycznej. Dlatego też w badaniach brane być muszą pod uwagę ewentualne zachowania w sytuacjach trudnych, ponieważ mogą występować przykre - na co dzień nie spotykane - zjawiska oraz odpowiadające im zachowania, stany emocjonalne. Doświadczeni dowódcy pełniący służbę w pokojowych misjach Organizacji Narodów Zjednoczonych podkreślają mocno specyficzny, trudny charakter oraz jej bardzo wysoką rangę. Podnosi ją międzynarodowy i pokojowy charakter, a ponadto zainteresowanie władz państwowych i najwyższych przełożonych sprawami żołnierzy pełniących misję pokojową.
Wszyscy uczestnicy i działający w misji muszą wykazywać duże wartości fachowe i osobowe, zwłaszcza wysoką umiejętność działania w terenie i na terytorium innego państwa, dyscyplinę i karność żołnierską, musi ich cechować należyta postawa moralna oraz (wspomniana wcześniej) odporność psychiczna i fizyczna. Cechy te uwidoczniły się bowiem we wszystkich misjach i operacjach pokojowych, widoczne były zarówno przy rozminowywaniu terenu na Bliskim Wschodzie i wykonywaniu ścieżek patrolowych, jak również podczas innych zadań inżynieryjnych, logistycznych i patrolowych, które występują w misjach.
3. Kierowanie obronnością
Budowanie systemu kierowania obronnością oraz mechanizmów zwierzchnictwa, cywilnej i demokratycznej kontroli nad siłami zbrojnymi w każdym nowo powstałym państwie demokratycznym-jest procesem długotrwałym. Składają się na to bowiem nie tylko przedsięwzięcia prawno-legislacyjne i organizacyjne (w tym w resorcie obrony narodowej), ale
97