sku, na podkreślenie zasługuje zwłaszcza to, że system obronny RP tworzą zarówno elementy organizacyjne, ludzkie, jak i materiałowe (w tym techniczne
1 technologiczne), działające na rzecz obronności. Poza tym, elementy te są ze sobą powiązane i współdziałające. Funkcjonowanie efektywne możliwe jest wówczas, gdy poprzez owe współdziałanie zapewnia się integrację potencjału obronnego z przygotowaną administracją i gospodarką oraz odpowiednio zorganizowanym i przygotowanym pod względem obronnym społeczeństwem.
W każdym państwie demokratycznym tworzony jest starannie i przez długie lata system obronny, w tym kierowania obronnością, gdzie centralną postacią jest prezydent, który w myśl Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie zewnętrznego i wewnętrznego bezpieczeństwa państwa.
System obronny Rzeczypospolitej tworzą:
• siły zbrojne,
• układ pozamilitarny,
• system kierowania obronnością3.
Siły Zbrojne są przeznaczone do ochrony niepodległości państwa i niepodzielności jego terytorium. Służą do obrony militarnej państwa, a ich głównym zadaniem jest przeciwstawienie się każdej agresji militarnej. W artykule 26 Konstytucji RP4 stwierdza się co następuje:
„1. Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej służą ochronie niepodległości państwa i niepodzielności jego terytorium oraz zapewnieniu bezpieczeństwa i nienaruszalności jego granic.
2. Siły Zbrojne zachowują neutralność w sprawach politycznych oraz podlegają cywilnej i demokratycznej kontroli”.
Tworzą je: wojska lądowe, siły powietrzne, marynarka wojenna (schemat 2, 3, 4 - źródło: Siły Zbrojne RP, Warszawa 1998, s. 13, 31,45), a w ich strukturach występują wojska operacyjne i siły obrony terytorialnej. Wojska operacyjne przygotowane są do wykonania głównych zadań w czasie działań wojennych. Natomiast siły obrony terytorialnej przygotowane i przeznaczone są do wspierania i zabezpieczania działań wojsk operacyjnych, a także samodzielnego wykonywania zadań ochronno-obronnych w wyznaczonych rejonach odpowiedzialności.
’ Polityka bezpieczeństwa i strategia obronna Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa,
2 listopada 1992 r.
* Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1997, s. 11.
Stan osobowy polskich sił zbrojnych ulega zasadniczym zmianom. W myśl założeń programowych „Armia 2012”5 przewidywane jest zmniejszenie liczebności wojska do 150 tysięcy żołnierzy. Znacząco wzrośnie liczba żołnierzy zawodowych. Wyraźnym przekształceniom ulegną także poszczególne korpusy osobowe - można oczekiwać zmniejszenia liczby oficerów, na rzecz zwiększenia liczby podoficerów. Ten wyraźny kierunek na profesjonalizację kadr ma swoje uzasadnienie zawodowe i szkoleniowe oraz staje się szczególnie ważny w związku ze skróceniem zasadniczej służby wojskowej z osiemnastu do dwunastu miesięcy.
Poza tym, umacnianie obronności, zapewnienie suwerenności i bezpieczeństwa Polski stawia przed społeczeństwem i siłami zbrojnymi określone wymagania. Podkreślić w tym miejscu należy, że wielkość wojska i podstawowego uzbrojenia jest systematycznie redukowana. Będzie zgodna z przyjętymi przez Polskę zobowiązaniami międzynarodowymi, które obejmują również naszych sąsiadów. Według ustaleń wiedeńskiej konferencji rozbrojeniowej Polska może posiadać następujące wielkości uzbrojenia:
• 1730 czołgów;
• 2150 transporterów opancerzonych (w tym 1700 bojowych wozów piechoty);
• 1610 jednostek artyleryjskich o kalibrze ponad 100 mm;
• 130 śmigłowców uzbrojonych w broń rakietową;
• 460 samolotów bojowych.
Wskazując na szczególne znaczenie strategii obronnej, założeń doktrynalnych, które determinują poczynania wszystkich trzech rodzajów sił zbrojnych, zauważyć należy, iż przeciwdziałanie zagrożeniom wojennym oraz skuteczne realizowanie zewnętrznych i wewnętrznych zadań obronnych związane jest ściśle z dobrym ich przygotowaniem i funkcjonowaniem.
Rola i miejsce Sil Zbrojnych RP, w tym wojsk lądowych (schemat nr 2) w narodowym systemie obronnym określona została w dokumentach „Założenia polskiej polityki bezpieczeństwa”, „Polityka bezpieczeństwa i strategia obronna Rzeczypospolitej Polskiej” oraz „Strategia bezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej” przyjęta na posiedzeniu Rady Ministrów w dniu 4 stycznia 2000 r. Podobnie jest w odniesieniu do wojsk lotniczych i obrony powietrznej oraz marynarki wojennej. Zawarte w wyżej wymienionych dokumentach zapisy stanowią, że siły lądowe - z odpo-
< 5 Siły Zbrojne RP, Warszawa 1998, s. 10.
■
87