CCF20111206031 (Kopiowanie)

szym na to sposobem było oczywiście powoływanie rezerwistów na szkolenia. Oficerów obejmowały 3-8-tygodniowe przeszkolenia doskonalące. Szeregowi natomiast mieli obowiązek odbyć w czasie pozostawania w rezerwie szkolenie trwające do 14 tygodni. Czas ćwiczeń i liczbę szkolonych w znacznym stopniu ograniczały możliwości finansowe armii. W 1930 roku powołano około 11 500 rezerwistów"⁷.

W Polsce interesowano się rozwiązaniami dotyczącymi przysposobienia wojskowego przyjętymi za granicą, o czym była mowa w rozdziale II pracy. Szczególnie rozwiązania niemieckie były inspirujące dla tworzenia systemu szkolenia rezerwistów w ramach przysposobienia wojskowego i organizacji paramilitarnych"*.

Polskie władze wojskowe dostrzegały w przysposobieniu wojskowym szanse relatywnie taniego sposobu szkolenia rezerwistów. W okresie międzywojennym organizacje kombatantów i rezerwistów skupiała Federacja Polskich Związków Obrońców Ojczyzny (FPZOO). W jej skład wchodziły Związek Oficerów Rezerwy Rzeczypospolitej Polskiej, Ogólny Związek Podoficerów Rezerwy Rzeczypospolitej Polskiej, Związek Rezerwistów, związki: Legionistów Polskich, Peowiaków, Powstańców Śląskich, Murmańczyków, Ka-niowszczyków i Żeligowszczyków, Obrońców Kresów Wschodnich, Powstańców i Wojaków O.K. VIII, Powstańców Wielkopolskich, Żołnierzy I Polskiego Korpusu Wschodniego, Żydów Uczestników Walk o Niepodległość, Sybiraków, Stowarzyszeń Ociemniałych Żołnierzy Rzeczypospolitej Polskiej, Legia Inwalidów Wojennych Wojska Polskiego, regionalne i środowiskowe organizacje kombatanckie. Organizacja została utworzona 9 lutego 1928 roku, a w 1939 roku liczyła 600 tys. członków i 34 związki"⁹.

Miała ona status stowarzyszenia przysposobienia wojskowego. Początkowo akcja pw wśród rezerwistów była niewłaściwie zorganizowana, co podkreślały wewnętrzne dokumenty Państwowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego.

Formy aktywności rezerwistów widziano we wspomnianej wyżej Legii Akademickiej, upatrywano w niej również instruktorów i dowódców prowadzących zajęcia przysposobienia wojskowego. W tym celu organizo-

^1,7 Zarys dziejów wojskowości polskiej, op. cit., s. 540.

"* Rcichswchra, do czasu proklamowana przez Hitlera suwerenności wojskowej 16 marca 1935 roku, nie miała, przynajmniej oficjalnie, możliwości szkolenia rezerwistów. W tym celu wykorzystywano organizacje kombatanckie, strzeleckie i sportowe.

Encyklopedia historii Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 1999, s. 92.

wano na przykład specjalne zajęcia informacyjno-metodyczne o pw i wf dla absolwentów szkół podchorążych rezerwy¹²⁰.

W 1933 roku opracowano w PUWFiPW dokument Okólnik o wytycznych p.w. rezerwistów i Wytyczne pracy p.w. rezerwistów, w którym zostały skrytykowane wcześniejsze poczynania na tym polu i określone ogólne cele pracy z tą grupą szkolonych, tj. podtrzymywanie walorów moralnych i fachowo-wojskowych rezerwistów wszystkich korpusów osobowych.

Federacja Polskich Związków Obrońców Ojczyzny, ze względu na inne cele działalności i specyfikę organizacyjną - „związek związków”, nie była ciałem mogącym bezpośrednio prowadzić pracę z ludźmi. Działalność szkolcniowo-or-ganizacyjnąpowierzono zatem Związkowi Rezerwistów i tymczasowo (ze „względów regionalnych”) związkom: Powstańców Śląskich i Powstańców i Wojaków O.K. VIII, a pracę specjalną - doskonalenie dowódców - Związkowi Oficerów Rezerwy i Związkowi Podoficerów Rezerwy. Istniejące materiały archiwalne wskazują na niewielki zasięg działalności pw wśród żołnierzy rezerwy.

W pierwszych latach istnienia PUWFiPW organizacje kombatanckie dążyły do uzyskania statusu stowarzyszenia przysposobienia wojskowego. Starania takie, uwieńczone powodzeniem, podjęły m.in. Związek Organizacji b. Wojskowych Województwa Wileńskiego, Związek Uczestników Powstań Narodowych, Związek Żołnierzy b. 1 korpusu Wojsk Polskich na Wschodzie, Związek Legionistów Polskich, Legia Powstańców Wołyńskich, Związek Powstańców Śląskich, Związek Hallerczyków¹²¹.

Efekty źle koordynowanej działalności były jednak niewielkie, dlatego w 1933 roku Prezydium FPZOO wskazało na Związek Rezerwistów jako głównego organizatora pw w środowiskach kombatantów i żołnierzy rezerwy i podpisało stosowne porozumienie z jego władzami¹²².

Zgodnie z wytycznymi pw szkolenie rezerwistów służyć miało osiągnięciu następujących celów:

wzmocnić uświadomienie państwowo-obywatelskie rezerwistów oraz przygotować ich do życia społecznego;

utrwalić w rezerwistach ducha żołnierskiego i rozbudzić poczucie łączności z pułkami, tradycją pułkową itp.;

^,M Protokół z odprawy grudniowej MSWojsk., PUWFiPW, Warszawa 1930, CAW, Zespół akt GISZ. 1.302.4.1472, s. 56.

^1,1 Korespondencja z PUWFiPW, CAW. Zespół akt PUWFiPW, 1.300.69.17 ih Wyciąg z protokółu posiedzenia porozumiewawczego Prezydium FPZOO i Związku Iłczerwisiów, CAW. Zespól akt PUWFiPW, 1.300.69.17.

77