kodeksy etyki bibliotekarskiej na świecie18

Chociaż kodeksy etyki zawodowej nie mają w większości mocy prawnej, to sposób formułowania ich zapisów nawiązuje do stylu aktów prawnych. Jest to zwykle język zwięzły, konkretny, niekiedy niepozbawiony patosu. Widać w nim nawiązania do innych kodeksów, a także do aktów konstytucyjnych. Bezpośrednim punktem odniesienia kodeksu bibliotekarskiej etyki jest bibliotekarz, co czyni się bądź w liczbie pojedynczej, bądź w liczbie mnogiej. Zdania wyznaczające obowiązki bibliotekarzy lub oczekiwania pod ich adresem są formułowane w trybie oznajmującym, rozkazującym bądź przypuszczającym. A zatem: bibliotekarz szanuje użytkowników (Litwa); bibliotekarz powinien bronić prywatności użytkownika (Słowenia); bibliotekarz musi zachować konfidencjalność danych osobowych (Islandia); bibliotekarz jest obowiązany stosować wszelkie zasady profesjonalne w swojej pracy (Chorwacja). Jak sądzimy sposób, w który są wyrażone postanowienia kodeksu jest sprawą drugorzędną, aczkolwiek nie bez znaczenia. Wskazuje on wszak na wagę słów. Pierwszoplanową kwestią wydaje się być zastosowanie kodeksów w życiu. Widać tu obopólny wysiłek narodowych związków bibliotekarskich oraz IFLA, aby kodeksy były łatwo dostępne dla bibliotekarzy tak w formie drukowanej, jak też w Internecie.

Analiza kodeksów bibliotekarskiej etyki zawodowej ujawniła i pokazała cechy wspólne oraz ich narodowe osobliwości. Uwidoczniła w szczególności strukturę oraz problematykę w nich poruszaną. Na przedstawionych przyklndach mogliśmy odnotować wartości akcentowane przez poszczególne kodeksy.

Zdzisław Gębofyś

Afryka