Magazyn6
8701

183

KODEKS HANDLOWY

prawa handlowego i normy prawa cywilnego nie mają tu mocy, w szczególności, gdy K. H. zawiera odmienną od prawa cywilnego reglamentację stosunku, który może się zdarzyć zarówno w obrocie cywilnym, jak i handlowym (np. inaczej jest uregulowana kwestja kary umownej w prawie cy-wilnem i handlowem, kwestja oprocentowania procentów w stosunkach cywilnych i w stosunkach rachunku bieżącego; następnie szereg kwestyj, odmiennie uregulowanych w dziedzinie spółki jawnej i spółki cywilnej; w materji dowodowej i t. d.). K. H. nawet wyraźnie wyklucza stosowanie analogiczne przepisów prawa cywilnego w materji spółek jawnych („ co do spółki jawnej nie stosuje się przepisów Kodeksu Zobowiązań o spółce" — mówi art. 76 K. H.) oraz przepisów kodeksu zobowiązań o formie piśmiennej dla celów dowodowych, jeżeli czynność jest obustronnie handlowa (art. 528, § 1 K. H.).

4. Przedmiot kodeksu handlowego polskiego. Stworzywszy nowy podmiot prawa handlowego (kupca jako tego, kto zajmuje się wogóle działalnością zarobkową), K. H. nie zamierzył rozszerzyć zbytnio przedmiotu regulacji w porównaniu np. z nowym kodeksem handlowym niemieckim i dla tego przedmioty, któremi się odbydwa kodeksy zajmują, nie różnią się zbytnio od siebie. Zarówno więc K. H., jak i kodeks handlowy niemiecki zajmują się: kupcem, rejestrem handlowym, firmą, zbyciem przedsiębiorstwa, rachunkowością kupiecką, pełnomocnictwem handlowem, następnie spółkami handlowemi: jawną, komandytową, akcyjną oraz umowami handlowemi (rachunkiem bieżącym, sprzedażą, ajencją, komisem, ekspedycją, przewozem i spółką cichą). Ponadto do K. H. włączona jest regulacja spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, przekształcenie spółek, jako też przepisy szczegółowe o prawie rzeczowem (prawo własności, prawo zastawu i prawo zatrzymania) oraz umowa składu. Na podkreślenie zasługuje, że K. H. zawiera szereg nowych, oryginalnych przepisów, me mających odpowiednika w prawie niemieckiem, a dotyczących: dzierżawy przedsiębiorstwa handlowego, rejestrowania intercyzy na wniosek żony kupca, dopuszczenia dowodów ze świadków przeciw osnowie lub ponad osnowę dokumentu piśmiennego, wymogu wpłacenia całego kapitału zakładowego przy zawiązaniu spółki z ogr. odpowiedzialnością, odpowiedzialności osobistej zarządców tej spółki w razie bezskuteczności egzekucji, skierowanej do majątku tej spółki i t. d.

5. „Separatyzm" kodeksu handlowego: bezpieczeństwo, wolność i szybkość obrotu. Rozstrzygnięcie kwestji „separatyzmu" prawa handlowego zdecydowanie w kierunku konieczności poddania normom szczególnym tego prawa olbrzymiej dziedziny życia gospodarczego (jedyny obecnie wyjątek od przyjętej w Europie zasady odrębności K. II. od kodeksu cywilnego — stanowi prawodawstwo szwajcarskie, którego kodeks zobowiązań zawiera szereg przepisów, mających zastosowanie wyłącznie do handlu) znajduje mocne uzasadnienie w mnóstwie odrębności (w porównaniu z prawem cywil-nem) w przepisach, które służą zasadniczym postulatom prawa handlowego (i jednocześnie postulatom obrotu gospodarcze go), a mianowicie bezpieczeństwu obrotu, wolności obrotu, szybkości w obrocie.

W dziedzinie bezpieczeństwa obrotu K. H. rozszerzył znacznie moc obowiązującą zasady jawności i nadał specjalne znaczenie rejestrowi handlowemu (przez przepis o obowiązku badania, w razie wątpliwości, zgłoszeń pod kątem widzenia ich prawdziwości, przez ścisłe określenie, w jakich przypadkach dokonać można wpisu z urzędu i t. d.); nadał znaczenie prawu zwyczajowemu i duże znaczenie dobrej wierze, ustanowił pewien formalizm w odniesieniu do umów spółkowych, jako też wymóg notarjalnego protokółowania uchwał w spółkach akcyjnych oraz niektórych uchwał zgromadzenia wspólników w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością; ustanowił poważne zabezpieczenia wykonania zobowiązań; ustanowił szereg uprawnień mniejszości akcjonarjuszów i wspólni ków w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. Ograniczył możność rozwiązania zarejestrowanych spółek kapitału; dopuścił w dość szerokim zakresie ingerencję sądu (np. przy rozwiązaniu spółek); ustanowił, iż niektóre przepisy mają zastosowanie jedynie do czynności obustronnie handlowych (prawo zastawu i prawo zatrzymania, swoboda dowodów, badanie wad towarów przy dostawie); ustanowił możność rozwiązania spółek w interesie Państwa; ustanowił niemożność ograniczenia uprawnień prokurentów oraz zarządów i likwidatorów spółek handlowych ze skutkiem względem osób trzecich i t. d.