CCF20111206005 (Kopiowanie)

momentem w pracach na rzecz przysposobienia wojskowego było wydanie 28 stycznia 1927 roku rozporządzenia wykonawczego w sprawie utworzenia Państwowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego. Organizację i szczegółowy zakres działania PUWFiPW ustalił minister spraw wojskowych w porozumieniu z ministrami: spraw wewnętrznych, wyznań religijnych i oświecenia publicznego¹.

W pierwszych latach funkcjonowania tego urzędu stworzono zwarty system organizacyjny, który zachowując - mimo nacisków kręgów wojskowych na formy przymusowe - dobrowolny i społeczny charakter uczestnictwa w przysposobieniu wojskowym, zapewniał władzom państwowym możliwość prowadzenia nadzoru, kontroli i kierowania działalnością podnoszącą sprawność fizyczną i przygotowanie wojskowe społeczeństwa. Celem doraźnym w tym działaniu było pizygotowanie młodzieży przedpoborowej do służby wojskowej.

W całokształcie działalności związanej z przysposobieniem wojskowym na szczególną uwagę zasługuje bezpośrednia praca szkoleniowo-wychowawcza. Według opracowanej przez PUWFiPW instrukcji przysposobienie wojskowe obejmowało: wychowanie obywatelskie, wychowanie wojskowe, wychowanie fizyczne i wyszkolenie wojskowe². Stosownie do wieku, poziomu wykształcenia ogólnego uczestników tego szkolenia i ich formalnego stosunku do służby wojskowej, dokonano podziału na przysposobienie wojskowe w różnych grupach: młodzieży szkolnej, młodzieży akademickiej, młodzieży pozaszkolnej, przedpoborowych, rezerwistów, kobiet i innych kategorii.

Poza przysposobieniem wojskowym obejmującym nie zrzeszonych, prowadzonym wyłącznie prze władze wojskowe, istniały organizacje i związki prowadzące przysposobienie wojskowe w innych środowiskach, takie jak: Federacja Polskich Związków Obrońców Ojczyzny, Związek Strzelecki, Związek Harcerstwa Polskiego, przysposobienie wojskowe kolejowe, przysposobienie wojskowe pocztowe i inne.

Nie odbyło się przy tym bez ścisłej koordynacji poczynań pomiędzy zainteresowanymi resortami. Hufce szkolne w szkołach męskich i żeńskich zostały wprowadzone okólnikiem Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświe-' > nią Publicznego w 1927 roku. Hufce te zorganizowane były w podobny «|Hi»ób jak jednostki przysposobienia wojskowego. Decyzja o wprowadzeniu obowiązkowego uczestnictwa w przysposobieniu wojskowym i organiza-

•    |a hufców szkolnych pod koniec lat dwudziestych zależała przede wszystkim od władz szkolnych. Nie wszystkie placówki szkolne wprowadziły tę lotnię zajęć nadprogramowych. Mimo wielu krytycznych uwag zarzucali ych militaryzację szkół, idea ta dość szybko przybierała materialny kształt.

I luk np. w 1928 r. już ponad 60 tys. uczniów zaangażowanych było w przysposobienie wojskowe. Później liczba ta systematycznie rosła i w drugiej połowie lat trzydziestych przekroczyła 200 tys.

I )uże znaczenie dla przygotowań obronnych, zwłaszcza w regionach, miały liczne organizacje paramilitarne. Najstarszą organizacją paramilitarną w Polsce był Związek Strzelecki pozostający w całkowitej dyspozycji wo|ska. Stowarzyszenie to prowadziło pracę wśród młodzieży przedpobo-mwej, pozaszkolnej w przedziale wiekowym 17-20 lat. Podstawowym jego idnnicm było przysposobienie wojskowe młodzieży. Biorąc pod uwagę liczebność związku wynoszącą w drugiej połowie lat trzydziestych prawie pul miliona członków, należy stwierdzić, że była to organizacja znacząca " działalności na rzecz wzmocnienia obronności kraju.

Choć formalnie działalność polityczna związku była zabroniona, to jednak samo jego istnienie musiało mieć charakter polityczny, ponieważ od miillego początku swej działalności Związek Strzelecki był pod wpływem kiągu ludzi skupionych wokół marszałka Józefa Piłsudskiego. Związek re-pio/.cntował w swym działaniu wśród społeczeństwa interes państwa i pol-ilu| rację stanu. Widoczne to było przede wszystkim na Kresach Wschodnich, gdzie Związek Strzelecki był nieraz jedyną znaczącą siłą składającą »!ę wyłącznie z Polaków, kierowaną przez wojskowych¹⁷.

I )użą organizacją paramilitarną o znaczeniu ogólnopolskim były utworzone w 1936 roku Junackie Hufce Pracy. Obok zadania najważniejszego wykonywanego przez te hufce, jakim niewątpliwie była praca, spełniały one ■ •ulania szkoleniowe o charakterze sportowo-obronnym. Oprócz tego miały umożliwić wojsku przejęcie spraw wychowania obywatelskiego oraz przy-upoKObicnia młodzieży w wieku przedpoborowym do służby wojskowej. Ka-

•    lię dowódczą stanowili emerytowani oficerowie i podoficerowie Wojska 1'nlskicgo oraz podchorążowie rezerwy. Łącznie w 18 batalionach tej orga-

” l'iolr Stawecki, Następcy Komendanta, Warszawa I969,s. 223.

25

1

Tamże. s. 71-72.

2

'* W procesie szkolenia znakomicie wykorzystano islnicjącc już struktury organizacyjne: wprowadzono nowe rozwiązania stosowne do istniejącej sytuacji: CAW, Akta PUWFiPW, Nowa instrukcja przysposobienia wojskowego (...), L.dz. 2940/PW, s. 8.