Wyszkolenie wojskowe w oddziałach pw - choć wzorowane na programach szkoleniowych wojska, prowadzone i kierowane przez organy wojskowe - nie mogło opierać się na metodach stosowanych w armii czynnej.
Młody wiek szkolonych i ochotniczy charakter uczestnictwa w przysposobieniu wojskowym wykluczał też używanie środków dyscyplinarnych stosowanych w oddziałach wojskowych. Jedynie w wypadku zaangażowania i oznak dobrej woli można było ćwiczącego usunąć z oddziału pw lub hufca szkolnego7".
Starano się więc, by głównym motorem zaangażowania w szkolenie był patriotyzm, osobiste zainteresowanie i ambicje pobudzane przez czynnik współzawodnictwa.
Zainteresowanie próbowano wytwarzać zarówno treścią, jak i sposobem przeprowadzania ćwiczeń i wykładów. Ambicje uczestników przysposobienia wojskowego pobudzane były przez odpowiednie wzmianki w rozkazach jednostek wojskowych, udzielanie pochwał i nagród, organizowanie pokazów i zawodów.
Dużą atrakcją dla młodzieży był udział w kilkudniowych ćwiczeniach podczas zgrupowań oddziałów pw, organizowanych dokładnie według zasad wojskowych i kończących się najczęściej wykonywaniem niewielkich zadań bojowych u boku ćwiczących oddziałów wojskowych79.
Pod koniec roku ćwiczebnego oceniany był poziom wyszkolenia każdego uczestnika oddziałów pw i hufców szkolnych oraz wydawano zaświadczenia o uzyskaniu określonych stopni przysposobienia wojskowego.
Wysokie wymagania stawiane, zgodnie z różnorodnymi wytycznymi PU W-FiPW, przed członkami hufców szkolnych i oddziałów pw, a zwłaszcza trudny program szkoleniowy oparty na instrukcjach wojskowych, powodowały, że znaczna część młodzieży nie była w stanie opanować poziomu wyszkolenia kwalifikującego ją do uzyskania 11 stopnia pw, który gwarantował skrócenie służby wojskowej. Jednak atrakcyjność niektórych form i metod szkolenia oraz patriotyczny zapał rozumiany jako powinność szybkiego i obowiązkowego przygotowania się do obrony ojczyzny, który cechował znaczną część młodzieży polskiej, sprawiły, że PU WFiPW udało się w latach 1927-1931 spopularyzować uczestnictwo w przysposobieniu wojskowym i liczba chętnych do wzięcia udziału w tej formie szkolenia stale rosła.
™ Regulamin i organizacja jednostek..., op. cit., s. 8.
” Instrukcja wyszkolenia dla oddziałów..., op. cit., s. 7-9.
Na podstawie ramowych wytycznych PUWFiPW, rejonowi komendanci I*W układali okresowe i miesięczne programy szkolenia, zaś komendanci powiatów formułowali szczegółowe plany tygodniowe.
Rozpoczęcie realizacji nowego programu wyszkolenia mogło mieć miejsce tylko po całkowitym zrealizowaniu programu poprzedniego. Przed wejściem w życie powinny być one szczegółowo omówione i przerobione przez powiatowych komendantów PW, którzy w tym celu zbierali okresowo podległych im instruktorów i dowódców oddziałów przysposobienia wojskowego80.
W dokumentach PUWFiPW mocno podkreślano zakaz prowadzenia w czasie zajęć jakichkolwiek działań politycznych, zarówno przez samych dowódców, członków jednostek pw oraz osoby postronne. Przestrzeganiu tego zakazu służyło m.in. to, że uczestnicy pw, bez względu na przynależność do organizacji i stowarzyszeń, w sprawach związanych ze szkoleniem wojskowym podlegali jedynie zwierzchnictwu w ramach struktur przysposobienia wojskowego81.
Corocznie komendanci obwodowi przesyłali do powiatowych komend uzupełnień (PKU) wykazy uczestników pw wcielanych lub zgłaszających się ochotniczo do służby wojskowej82.
W wykazach były wpisywane dane o uzyskanych stopniach wyszkolenia pw oraz opinie służbowe. Poborowym podczas wcielania przysługiwało prawo wyboru rodzaju broni (jeżeli nie kolidowało to z planem poboru PKU).
Ważnym elementem mającym wpływ na systematyczność wyszkolenia i kontrolowanie jego poziomu u indywidualnych osób była, stanowiąca, obok legitymacji, podstawowy dokument uczestnika, „Książeczka wychowania fizycznego i przysposobienia wojskowego”83.
Dokument ten zawierał dane personalne, informacje o przynależności szkolonego do obwodu pw i PKU, pełnionych funkcjach, odbytych szkoleniach i kursach, ćwiczeniach i w marszach ponad 25 km, obozach, strzela-niuch, zawodach sportowych itp. Podawano również informacje dotyczące stanu zdrowia szkolonego84.
“ Ibidem, s. 8.
11 Wytyczne wyszkolenia przysposobienia..., op. cit., s. 3.
"Z. Skupiński, op. cit., s. 85.
*’ Instrukcja o prowadzeniu ewidencji członków wychowania fizycznego i przysposobienia wojskowego, L.dz. 1164/Og. Org., Warszawa 1928, s. 6.
M Ibidem.
.
69