Stwierdzono doświadczalnie, że całkowita powierzchnia właściwa S jest w przybliżeniu sześć razy większa od zewnętrznej
S = 6-S , (13.2)
gdzie:
iV - całkowita powierzchnia właściwa [m2/g],
S’ - zewnętrzna powierzchnia właściwa [m2/g].
Zależność powyższa jest słuszna zarówno w przypadku bentonitów, jak i kaoli-nitów, jednak w tym drugim przypadku, jak napisano powyżej, powierzchnia wewnętrzna nie jest dostępna dla wody.
Na podstawie pewnych rozważań geometrycznych i stałości stosunku zewnętrznej powierzchni właściwej można oszacować grubość cząstki z wzoru
gdzie:
8
S’
7675
5'
+ 63,
(13.3)
grubość cząstki ilastej [A], zewnętrzna powierzchnia właściwa [m2/g].
Skłonność gruntów spoistych do pęcznienia wynika z faktu występowania w nich montmorylonitu. Pęcznienie następuje na skutek zmian odległości między-pnkietowej w ruchomej sieci krystalicznej tego minerału. Dlatego też bardzo istotna - z inżynierskiego punktu widzenia - jest możliwość oszacowania zawartości montmorylonitu w danym gruncie spoistym. Pomocne może okazać się równanie
M = S~S , 100 , (13.4)
790-S
gdzie:
M - zawartość montmorylonitu [%],
S’ - zewnętrzna powierzchnia właściwa [m2/g],
S - całkowita powierzchnia właściwa [m2/g],
790 - teoretyczna wartość całkowitej powierzchni montmorylonitu [m2/g].
Pewne dane wskazują, że wodę silnie związaną można utożsamić z wilgotnością higroskopijną, to znaczy z wodą sorbowaną przy pipo = 0,95, a oznaczoną w takiej temperaturze, jak wilgotność, tzn. 110°C gdzie:
W/, - wilgotność higroskopijna (zawartość wody silnie związanej) [%],
Wa - wilgotność w postaci ułamka, uzyskana przez suchą próbkę gruntu na skutek sorpcji w warunkach względnej prężności pary wodnej p/p0 =
0.95 i wyznaczona przez suszenie w temperaturze I 10°C do stałej masy [g wody/g suchego gruntu].
Względna prężność pary wodnej 0,95 występuje nad powierzchnią 10% roztworu kwasu siarkowego H2SO4.
1. Tygielki o średnicy ok. 2 cm.
2. Eksykator z roztworem nasyconym azotanu magnezu (Mg(N03)2)
- eksykator I.
3. Eksykator z 10% roztworem kwasu siarkowego - eksykator II.
4. Eksykator z bezwodnym chlorkiem wapnia (CaCl2) - eksykator III.
5. Waga analityczna i komplet odważników.
6. Suszarka z możliwością uzyskania temperatury 220°C.
1. Pobrać dwie reprezentatywne próbkę badanego gruntu w ilości 2 -5- 3 g każda i zważyć na wadze analitycznej w tygielkach o znanej masie.
2. Suszyć w temperaturze 110°C w ciągu doby, zważyć po wysuszeniu w eksy-katorze III (masa nio).
3. Wstawić próbki do eksykatora I na okres 10 dni w temperaturze pokojowej ok. (20°C), po czym zważyć na wadze analitycznej (masa m\).
4. Wstawić próbki do eksykatora II na okres 14 dni w temperaturze pokojowej ok. (20°C), po czym zważyć na wadze analitycznej (masa m2).
5. Próbki wysuszyć w temperaturze 110°C w ciągu doby, po wystudzeniu w eksykatorze III zważyć (masa m3 - powinna być teoretycznie porównywalna z masą nu).
6. Próbki wysuszyć w temperaturze 220°C w ciągu doby, po wystudzeniu w eksykatorze III zważyć (masa nu).
1. Na podstawie wyznaczonych dla każdej próbki czterech mas (mi - mĄ) obliczyć
wilgotności sorpcyjne według wzorów:
125