Wiązanie koordynacyjne - wiązanie kowalencyjne może powstać również gdy para elektronów wiążących pochodzi tylko od jednego z atomów - określanego jako donor. Drugi atom - akceptor któremu brakuje do uzyskania konfiguracji najbliższego gazu szlachetnego przyjmuje te elektrony.
Przykład wolna para elektronów
H
II: N: <= 5(+)h M l ,
H
NH3 + HC1 = NH4 CI
Związek o takiej budowie wy wykazuje trwałość w roztworze , natomiast pod wpływem temp. rozkłada się ;
NH4C1 -» NH3 + HC1
4. Wiązania wodorowe.
W wiązaniu wodorowym bierze udział jak sama nazwa wskazuje - wodór oraz jeden z trzech najbardziej elektro ujemnych pierwiastków : fluor, tlen lub azot.
Powstaje jak już wspomniano za pośrednictwem wodoru ( często określane jako mostek wodorowy) znajdującego się między dwoma wyżej wymienionych silnie elektroujemnych atomów. Znaczącą rolę w wiązaniu wodorowym odgrywają wolne pary elektronów.
Wiązanie na przykładzie wody omówiono i przedstawiono na rys^J.
W cząsteczce wody elektrony pochodzące od dwóch atomów wodoru przesunięte są w kierunku tlenu posiadającego większą elektroujemność co powoduje ,że przy wodorach pojawia się ładunek dodatni.
Pozostałe dwa orbitale posiadają po dwa elektrony nie uczestniczące w7 wiązaniu.
W rezultacie cząsteczka staje się biegunowa , z ładunkiem dodatnim przy wodorach i ujemnym od strony wolnych par elektronowych.
Po zbliżeniu się dwóch cząsteczek wody , wolne pary elektronów jednej „orientują się” w kierunku wodoru od którego nastąpiło odsunięcie się elektronów .
Co wskazuje na pewne podobieństwo pomiędzy wiązaniem wodorowym a wiązaniem koordynacyjnym jednak to pierwsze jest bardzo słabe.
Wiązanie wodorowe zaznaczany za pomocą przerywanych kresek.
W wyniku wiązań wodorowych następuje połączenie cząsteczek - asocjatów lub powstanie mostków wewnątrz cząsteczkowych np. w kwasach karboksylowych .przez co związki te tracą biegunowość, co pokazano na poniższym przykładzie:
R-C
*
\
O— H — O
C-R
O —H-
-O
Połączenie kwasów organicznych za pomocą wiązań wodorowych
28