CCI00085 (2)

dzone, potrzebne do obrony jego stanowiska w sprawie; obowiązany jest jednak do oględnego formułowania swych twierdzeń, ponieważ przedstawianie takich danych w formie drastycznej może uzasadniać odpowiedzialność przewidzianą w art. 24 § 1 k.c.

Szczególnie doniosłą rolę odgrywa ochrona czci człowieka jako pracownika (tzw. cześć pracownicza), która może być zwłaszcza naruszona przez zakład pracy przez wystawienie godzącej w jego cześć opinii lub mającego taką treść świadectwa pracy⁹³.

Przed zmianą kodeksu pracy, dokonaną ustawą z 2.02.1996 r. (Dz.U. Nr 24, poz. HO), obowiązywał szczególny tryb sprostowania opinii. Zgodnie mianowicie z art. 98 sprostowania dokonywał, na żądanie pracownika, kierownik zakładu pracy, a w razie nieuwzględnienia żądania opinię mógł sprostować, na skutek odwołania pracownika, kierownik jednostki nadrzędnej. Regulację tę niejako uzupełniał art. 99 § 3, który stanowił, iż roszczenie o odszkodowanie w związku z wydaniem niewłaściwej opinii może być dochodzone tylko wówczas, gdy wyczerpany został tryb postępowania ustalony w art. 98.

Analizując stosunek tych przepisów, w szczególności pierwszego z nich do przepisów kodeksu cywilnego o ochronie dóbr osobistych. Sąd Najwyższy stwierdził w uchwale składu 7 sędziów z 28.10.1975 r.**, że pracownik nie może żądać sprostowania opinii o pracy w drodze procesu cywilnego, a jedynie w trybie i na zasadach przewidzianych w kodeksie pracy; natomiast w drodze procesu cywilnego może dochodzić ochrony czci naruszonej przez zakład pracy, gdy przypisane mu zachowanie lub właściwości wykraczają poza granice opinii o pracy. Stanowisko to było w doktrynie kwestionowane, jako wyłączające — bez dostatecznego oparcia w ustawie — ochronę czci uregulowaną w sposób frontalny w art. 24 k.c.®^{1 2 3 4}

Obecnie, po uchyleniu art. 98 i 99 § 3 k.p., tzw. część pracownicza podlega ochronie na ogólnych zasadach przewidzianych w kodeksie cywilnym dla ochrony dóbr osobistych. Oznacza to, że ochrona przysługuje o tyle, o ile spełnione są przesłanki określone w tym kodeksie, jak też to, że pracownik może skorzystać ze środków ochrony dóbr osobistych przewidzianych tamże (tzn. w art. 24 i 448 k.c.).

VI. W wypadku, gdy wskutek naruszenia dobra osobistego powstała szkoda majątkowa, uprawniony może dochodzić jej naprawienia na zasadach ogólnych. Stwierdza to expressis verbis art. 24 § 2 k.c., choć w rzeczywistości przepis ten stanowi tzw. superfluum ustawowe, obowiązek bowiem naprawienia każdej szkody wynika właśnie z zasad ogólnych, zawartych w przepisach o tzw. czynach niedozwolonych (art. 415 i n. k.c.). Zasadniczą (nie jedyną) podstawą tej odpowiedzialności jest wina sprawcy szkody.

Do tych wywodów należy dodać, żc w powołanej uchwale składu 7 sędziów z 28.10.1975 r. Sąd Najwyższy konsekwentnie uznał, że odszkodowania za szkodę związaną z wystawieniem wadliwej opinii pracownik może dochodzić od zakładu pracy na podstawie przepisów kodeksu

187

1

Por. przypis 76.

2

®* OSN 1976. poz. 3; por. także dotyczące tej materii orz. SN: z 15.08.1975 r., OSN 1976.

3

poz. 198; z 21.01.1977 r.. OSPiKA 1978. poz. 183; z 20.05.1988 r.. OSP 1990. poz. 248.

4

Por. glosy do orzeczeń wymienionych w przyp. 94: S. Grzybowskiego. OSPiKA 1976. poz. 109; J. St. Piątowskicgo. PiP 1976. nr 11, s. 168; A. Szpunara. OSP 1978. poz. 183; J. A. Piszczka. NP 1978. nr 1, s. 142.