CCI00141

Należą do niej następujące przepisy:

1)    art. 5 k.c. o naduż.yciu prawa podmiotowego;

2)    art. 58 § 2 k.c. o nieważności czynności prawnej sprzecznej z zasadami współżycia społecznego;

3)    art. 70* k.c. o unieważnieniu umowy zawartej w drodze przetargu, na którego wynik wpłynęła sprzecznie z prawem lub zasadmi współżycia społecznego strona lub współdziałająca z nią osoba trzecia;

4)    art. 93 k.c. o fikcji ziszczenia się (nieziszczenia się) warunku;

5)    art. 94 k.c. o warunku sprzecznym z zasadami współżycia społecznego;

6)    art. 353' k.c. ustalający granice swobody umów przez wskazanie, że treść lub cele umowy nie mogą się sprzeciwiać nie tylko ustawie, lecz również naturze stosunku prawnego i zasadom współżycia społecznego;

7)    art. 754 k.c. określający pozycję prawną prowadzącego cudze sprawy bez zlecenia, jeżeli działa wprawdzie wbrew wiadomej mu woli osoby zainteresowanej, ale wola ta sprzeciwia się ustawie lub zasadom współżycia społecznego;

8)    art. 1008 pkt 1 k.c. uznający uporczywe postępowanie wbrew woli spadkodawcy w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego za przyczynę wydziedziczenia;

9)    art. 56 § 2 k.r. i op. wyłączający dopuszczalność rozwodu mimo istnienia przesłanki rozkładu pożycia, jeżeli w konkretnym wypadku orzeczenie go byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego;

10) art. 56 § 3 k.r. i op., według którego fakt, że rozwodu żąda małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia, nie jest mimo braku zgody współmałżonka przeszkodą do orzeczenia rozwodu, jeżeli odmowa tej zgody jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

Grupa II to przepisy, w których powstanie, zmiana lub ustanie konkretnych praw czy obowiązków uzależnione są od oceny danego stosunku prawnego z punktu widzenia zasad współżycia społecznego.

Zaliczyć tu należy:

I) art. 357' § 1 i art. 358¹ § 3 k.c. zezwalające na zmianę zobowiązania lub rozwiązanie umowy w wypadku nadzwyczajnej zmiany stosunków (klauzula rebus sic stantibus) oraz na waloryzację świadczenia pieniężnego w razie istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza, zgodnie z zasadami współżycia społecznego;

klauzul generalnych w kodeksie cywilnym, „Palestra” 1972, nr 2, s. 5; A. Malanowski: Nadużycie prawa u- pracowniczym stosunku pracy. Warszawa 1972. Po 1989 r.. w nowych warunkach ustrojowych, wypowiedzi dotyczące zasad współżycia społecznego koncentrują się na postulowaniu zastąpienia tej klauzuli innymi.

74