CCI00152

odpowiedzialny, to nie może w danym przypadku wchodzić w grę wyrażenie rządowi wotum nieufności, gdyż z art. 16 korzysta prezydent, a nie gabinet. To prezydent z mocy artykułu 16 uzyskał uprawnienia o charakterze osobistym. Stąd też jego akty wydane na mocy tego artykułu nie wymagają kontrasygnaty i nie podlegają kontroli parlamentu.

Praktyka wykazała także dalsze luki w treści art. 16 (artykuł ten był stosowany aż do 29 września 1961 r.). W okresie 5 miesięcy działały więc w państwie właściwie dwa systemy prawne: jeden - zwyczajny i drugi - wyjątkowy.

Prezydent odgrywa w V Republice kluczową rolę. Ma on pełną kontrolę nad działalnością rządu, realizuje ją m. in. przewodnicząc posiedzeniom Rady Ministrów i podpisując ordonanse i dekrety. Dzięki instytucji referendum uzyskał nie tylko środek służący umocnieniu pozycji osobistej (de Gaulle przekształcił całkowicie referendum w plebiscyt) i w wywieraniu presji na parlament, ale zyskał jednocześnie możliwość zwracania się do społeczeństwa ponad parlamentem, pomijając całkowicie przedstawicieli narodu. Zaaprobowanie w drodze referendum - przedłożonego społeczeństwu projektu ustawy - oznacza, że ustawa ta stanowi dzieło prezydenta, a nie parlamentu, że przyjęta została przez naród. Kolejni prezydenci rzadko uciekali się do stosowania tej formy stanowienia prawa.

We wzajemnych stosunkach prezydent-parlament głowa państwa posiada szczególną pozycję. W dniu otwarcia pierwszej sesji Zgromadzenia Narodowego wybranego w listopadzie 1958 r. prezydent de Gaulle zwrócił się do izby z orędziem, w którym dał jej wyraz swego zaufania i jednocześnie udzielił pouczeń. W marcu 1960 r. zaś odmówił zwołania nadzwyczajnej sesji parlamentu, mimo iż domagała się tego konstytucyjnie określona grupa deputowanych. Patrząc z perspektywy prawie 50 lat obowiązywania Konstytucji r. 1958, należy dostrzegać różne sposoby jej interpretacji przez kolejnych prezydentów. De Gaulle interpretację kompetencji prezydenta i jego roli ustrojowej przeprowadzał w sposób rozszerzający. Jego następcy nie wykazywali już tego rodzaju tendencji, stąd faktyczna pozycja głowy państwa po r. 1969 pokrywa się z określoną w konstytucji.

Prezydent Republiki urząd swój sprawuje 5 lat. Stanowisko Prezydenta jest niepołączalne z jakimkolwiek innym stanowiskiem w państwie, a także z mandatem przedstawicielskim. W przypadku zwolnienia się stanowiska Prezydenta Republiki lub zaistnienia przeszkód w wypełnianiu obowiązków zastępuje prezydenta przewodniczący Senatu. Konstytucja V Republiki nie zna instytucji wiceprezydenta.

Poszczególne instytucje ustrojowe można ocenić w różny sposób, klasyczna niemal postawa zakłada badanie i charakterystykę organów państwa wyłącznie w świetle postanowień konstytucji. Efekt takiej postawy badawczej jest raczej wątpliwy, gdyż nie daje on pełnego obrazu rzeczywistości. W celu uzyskania właściwej oceny konieczne jest zbadanie i uwzględnienie roli, jaką spełnia system partyjny. Prezydent nie działa wszak w próżni politycznej, ma przed sobą

158