chalmers0129

Funkcje nauki normalnej i rewolucji naukowych 131

niewątpliwych argumentów decydujących o tym, że racjonalny uczony powinien porzucić jeden paradygmat na rzecz drugiego. Nie tylko nie istnieje jedno kryterium, za pomocą którego naukowiec musiałby oceniać wartość czy perspektywy danego paradygmatu, lecz ponadto zwolennicy konkurencyjnych paradygmatów akceptują różne standardy oceny, widzą świat w zupełnie odmienny sposób i opisują go przy użyciu różnych języków. Celem argumentów i dyskusji pomiędzy rzecznikami konkurencyjnych paradygmatów powinna być raczej perswazja niż przymus. Ostatni akapit jest podsumowaniem argumentacji Kuhna, że konkurencyjne paradygmaty są „niewspółmierne”.

Rewolucja naukowa polega na porzuceniu jednego paradygmatu i przyjęciu nowego; zmiana ta dotyczy nie jednego naukowca, ale całej zainteresowanej wspólnoty naukowej. W miarę jak coraz większa ilość uczonych przyjmuje — z różnych powodów — nowy paradygmat, „daje się zauważyć narastające przesunięcia w rozkładzie zawodowych lojalności”.⁹ Rewolucja odnosi sukces, gdy zmiana lojalności obejmie większość uczonych zainteresowanej wspólnoty, pozostawiając tylko kilku dysydentów. Dysydenci ci zostają wykluczeni ze społeczności naukowej i znajdą być może dla siebie miejsce w katedrze filozofii. W każdym razie prędzej czy później na pewno umrą.

4. FUNKCJE NAUKI NORMALNEJ I REWOLUCJI

NAUKOWYCH

Niektóre aspekty pism Kuhna sprawiają wrażenie, że jego koncepcja nauki jest czysto opisowa, to znaczy, że jej celem jest wyłącznie opis teorii naukowych czy paradygmatów oraz działalności uczonych. Gdyby tak było, koncepcja Kuhna miałaby niewielką wartość jako teoria nauki. Teoria nauki, oparta wyłącznie na opisie, narażałaby się na takie same zarzuty, jakie wytoczono przeciwko naiwno--indukcjonistycznej koncepcji teorii naukowych. Jeżeli opisowa reprezentacja nauki nie zostanie ukształtowana przy użyciu jakiejś

⁵ Ibid., s. 158. d*