chalmers0143

145

Kuhn-relatywista

w jakiej nie ma sensu próba określenia przeciętnej wagi zbioru butelek, z których niektóre są pełne, a niektóre mniej lub bardziej opróżnione.”²⁶

Jakkolwiek Kuhn twierdzi, że w pewnym sensie w nauce ma miejsce postęp, całkiem wyraźnie stwierdza, że nie jest to postęp ku prawdzie w jakimkolwiek ściśle określonym znaczeniu. W rozdziale trzynastym spróbuję wyjaśnić, dlaczego zgadzam się z nim w tej sprawie.

Gdy idzie o kwestię wyboru teorii, Kuhn twierdzi, że nie ma logicznie przekonywających kryteriów wyboru. „Nie istnieje algorytm wyboru teorii, nie ma systemowej procedury decyzyjnej, która przy właściwym jej zastosowaniu musiałaby skłonić każdego członka danej grupy do przyjęcia takiej samej decyzji.”²⁷ W ramach określonej wspólnoty naukowej istnieją usankcjonowane grupowo wartości kierujące dokonywaniem wyborów przez pojedynczych uczonych, wśród których znajdują się takie wartości jak ścisłość, zakres teorii, prostota, płodność, i tym podobne. Uczeni uznający te wartości mogą podejmować różne decyzje w tej samej konkretnej sytuacji. Wynika to z faktu, że przypisują różne znaczenie różnym wartościom albo też stosują to samo kryterium w różny sposób w tej samej konkretnej sytuacji.

Problem, czy dany typ działalności można uznać za naukę, zależy według Kuhna od tego, czy pozostaje on w zgodzie z teorią nauki zaproponowanej w The Structure of Scientific Rewlutions. Najistotniejszą cechą określonego rodzaju działalności badawczej w kontekście rozróżnienia na naukę i nie-naukę jest według Kuhna stopień, w jakim działalność ta jest w stanie podtrzymać tradycję nauki normalnej. Jak pisze Kuhn, „jest bardzo trudno znaleźć inne kryterium, które równie jasno określałoby dany obszar badań jako naukę.”²⁸

Popper poddał krytyce kryterium demarkacji Kuhna na tej podstawie, że przypisuje ono niewłaściwą rangę krytyce w badaniach naukowych; Lakatos z kolei poddał je krytyce dlatego, że między

²⁶    Cytuję według Lakatosa w: Lakatos, Musgrave (1974), s. 140.

²⁷    The Structure of Scientific Revolutions, s. 200.

²⁸    Ibid., s. 22.

10 — Czym jest to...