chalmers0170

XII. Feyerabend: anarchistyczna teoria

wiedzy

Jedną z najbardziej wyzywających i prowokacyjnych teorii nauki we współczesnej filozofii jest koncepcja proponowana w bardzo barwny sposób przez Paula Feyerabenda i żaden podręcznik do filozofii nauki nie może jej pominąć. W tym rozdziale omówię główne elementy koncepcji Feyerabenda na podstawie jego książki Against Method.¹

1. WSZYSTKO WOLNO

Feyerabend głosi, że żadna z dotychczasowych metodologii nie odniosła sukcesu. Twierdzi, że łatwo to można sprawdzić porównując ich tezy z historią nauki. Wiele argumentów Feyerabenda przeciwko metodologiom, określonym przeze mnie jako indukcjoni-styczne i falsyfikacjonistyczne, przypomina argumenty przywołane w tej książce. W istocie moje poglądy są częściowo zależne od pism Feyerabenda. Autor ten przekonywająco argumentuje, że różnym metodologiom nauk nie udało się zaproponować reguł kierowania pracą uczonych. Mówi także, że wobec złożoności historii nauki trudno jest oczekiwać, aby można było wyjaśnić naukę za pomocą kilku prostych zasad metodologicznych. Pisze na przykład: „Przekonanie, że nauka może i powinna rozwijać się według jakichś trwałych i powszechnych reguł, jest w równej mierze nierealistyczne jak i zgubne. Jest nierealistyczne, ponieważ przyjmuje zbyt uproszczony pogląd na ludzkie zdolności i okoliczności powodujące ich rozwój lub mu sprzyjające. I jest zgubne, ponieważ próby narzucenia reguł

1

Paul Feyerabend, Against Method: Outline of an Anarchistic Theory of Knowledge, New Left Books, London 1975.