Chemia14

Wl(ili) tluilKów ioihiuJd / kwasami I zasadami.

W h ks/nsc tlenków iiicnuliili u . i)¹111 r / /.isatliiim iowiiir/, Iwor/ąi so li na piv.yklacl:

C'11(011), + CO, . CaCO, + 11.0 2 NaOI I + SO, —► Na₂S0₄ + I 1₂0

Zdolność do reakcji z kwasami i zasadami pozwala podzielić tlenki na 4 następujące kategorie: kwasowe, zasadowe, amfoteryczne i obojętne.

	Tlenki kwasowe	Tlenki zasadowe	Tlenki amfoteryczne	Tlenki obojętne
Charakterystyka tlenków	Reagują z zasadami, nie reagują z kwasami.	Reagują z kwasami, nie reagują z zasadami.	Reagują z mocnymi kwasami i mocnymi zasadami.	Nie reagują ani z kwasami, ani z zasadami.
Typowe reakcje z kwasami i zasadami	Często w reakcji z wodą tworzą kwasy, np.: S03 + H20 —* — h2so4, choć niekoniecznie - np. Si02 (gtówny składnik piasku) nie reaguje z wodą.	Często w reakcji z wodą tworzą wodorotlenki, np.: Na20 -t~ H20 —* —* 2 NaOH, choć niekoniecznie -np. FeO (składnik rdzy) nie reaguje z wodą.	Reagują z mocnym kwasem, np.: Cr203 + 6 HCI —. —* 2 CrCI3 + + 3 H20; reagują z mocną zasadą, np.: Cr203 + + 2 NaOH —. —* 2 NaCr02 + + h2o.	Nie reagują.
Przykłady	Większość tlenków niemetali (S02, S03, C02, Si02) N205, P4O10)	Większość tlenków metali (Na20, K20, MgO, CaO, BaO, FeO)	Nieliczne tlenki metali lub półme-tali (Al203, ZnO, As203)	Niewiele tlenków (NO, CO)

i.ih I.R Podział tlenków

Do opisu charakteru tlenku często używamy takich określeń, jak: tlenek kwasowy, bezwodnik kwasowy i tlenek kwasotwórczy, traktując te określenia jako synonimiczne. Nie są to jednak synonimy i każdy z tych terminów znaczy coś innego, choć w niektórych przypadkach do opisu właściwości tlenku pasują wszystkie określenia. Właściwości te określamy, opierając się na zdolności danego tlenku do reagowania z wodą i roztworami zasad i kwasów.

Tlenek kwasowy to taki tlenek, który w warunkach normalnych reaguje z roztworami zasad z wytworzeniem soli i wody - na przykład N₂O_s i N₂0₃, S0₂ i S0₃, C0₂ oraz Si0₂. Ilustrują to odpowiednie reakcje powstawania soli:

N₂0₃ + Ca(OH)₂ — 2 Ca(N0₃)₂ + H_:0 S0₃ + 2 KOH — K₂S0₄ + H₂0 Si0₂ + 2 KOH — K₂Si(?7+ H₃0

Należy jednak pamiętać, że nie wszystkie z opisanych wyżej reakcji zachodzą równie łatwo. Ditlcnck krzemu jest, jak wiemy, zwią/kicm bardzo słabo rozpuszczalnym w wodzie i aby przeprowadzić po w sol, irzeba

łllllgi) Ogl/CWUl MIK".-Minut, 11'. 11 < v 111. | / I nli l N ( ) In Wl.l/rk • jijiKown nietiwaly, lo/Uada się |ii> w lempci ntm ze ll"( . ulem w lnu , i iliii /1 pokojowe | po/.osla|ą go niewielka iIom i

11. ni .mii kwasowymi jcsl przeważająca większośi ilnikow niemetali, i - I om Ilnikow | >ol n K'( ;i I i i niektóre wyższe llniki metali, na pi/yklad luli i (’i(),.

I li nek kwasotwórczy w reakcji / woda tworzy kwas. Ilustrują lo reakcje

0    mywania kwasów (podwójna slr/alka oznacza odwracalnosć reakcji):

¹ n i 11.() . * 2 IINO, kwas nietrwały, istnieje tylko w postaci

roztworu wodnego n i 11,()    • 2 I INO, - kwas trwały

■ii i 11 ( ) . • ll.SO,- kwas nietrwały, istnieje tylko w postaci roztworu wodnego

mi i 11,()    • I l.SO.i - kwas trwały

i 111 omast Si() , nie reaguje z wodą w normalnych warunkach, a więc i |. denkiem kwasowym, nie jest tlenkiem kwasotwórczym.

Proces

odwodiuonl.i

nazywamy

dchyilnit.icjii

11, wodnik kwasowy jest produktem odwodnienia („bezwodnik” = bez, -1 11 u,rai, czyli jego dehydratacji. Reakcja taka zachodzi w przypadku n I imycli kwasów podczas ogrzewania, w niektórych podczas działania ilu ■ li i /yunikow odwadniających (stężony kwas siarkowy(VI), P/)|,i i in u i I*i wkładowe reakcje dehydratacji to:

l u n 11,() + ('(), - rozkład następuje już w temp. pokojowej li i<» -N,O_s+ 11,0- odwodnienie pod wpływem stężonego I I,SO,

I ». > najhardziej typowych właściwości tlenków metali należy nato-

..... i ii li zdolność do reagowania z kwasami. Tlenki, które ulegają tej

■ il. |i w roztworze wodnym, określamy jako zasadowe.

ICO + 2 11 Cl — 2 KC1 + H₂0 Ca O + 2 I INO, — Ca(NO,)₂ + H,0 Fe₂0, + 3 H₂S0₄ —* Fe₂(S0₄), + 3 H₂0

11« nki zasadowe mogą także reagować z tlenkami kwasowymi, równi, . tworząc sole:

Na₂0 + N.A —* 2 NaN0₂ MgO + N A —* Mg(N0₃)₂

( /i;‘,c I lenków zasadowych jest zasadotwórcza - w reakcji z wodą two-

1    ,i wodorotlenki, na przykład:

K,() + 11,0 —2 KOI 1 BaO+ILO > Ba(011)₂

Milicje grupa tlenków amlotcryeznych, które nie reagują z wodą, iiiilonuasl mogą reagować / mocnymi kwasami i mocnymi zasadami.