Chemia13

iinw.ii I ości owe, ;i ich tlenki maj;) eharaktei zasadowy / kolei lluorowce, mające ilu/,;) liczbę clcklronów walencyjnych, tworzą /,wi;)/ki o różnej strukturze, zależnie od sposobu wykorzystania elektronów walencyjnych, lak więc atomy tej grupy bez wyjątku łatwo tworzą jony F , Cl, Br , I , ale też szereg połączeń z tlenem, w których wykorzystują do wytworzenia wią zań wszystkie elektrony walencyjne lub ich część. Tworzą one zatem takie związki, jak tlenki, kwasy tlenowe i sole tych kwasów, na przykład KCK), czy KC10₃ - związki wykorzystywane w środkach czyszczących jako sub stancje dezynfekujące i wybielające. Należy jednak pamiętać, że najmniej szy i najbardziej elektroujemny z fluorowców fluor nie tworzy kwasów tlenowych, a jedyny jego związek z tlenem tak naprawdę nie jest tlenkiem, a fluorkiem (nazwa tlenek, wodorek, fluorek stosowana jest w związkach dwupierwiastkowych w ten sposób, że pierwiastek bardziej elektroujemny decyduje o określeniu związku. Stąd NaCl to chlorek sodu, NaH to wodo rek sodu, a OF₂ - fluorek tlenu). Fluor, z powodu swojej budowy, jest pierwiastkiem ogromnie reaktywnym i tworzy połączenia dwupierwiastko we prawie ze wszystkimi pierwiastkami.

Polecenia kontrolne

1.    Wyjaśnij, dlaczego fosfor biały przechowujemy w wodzie, podczas gdy azot może stykać się z tlenem, nie reagując z nim natychmiast.

2.    Wyjaśnij, dlaczego szkło pęka na nieforemne kawałki.

3.    Opisz budowę cząsteczek Br₂, HC1 i H₂0. Oceń, jakie wiązania będą występowały w kryształach uzyskanych po ochłodzeniu tych związków poniżej ich temperatury topnienia.

4.    Porównaj budowę i masę pierwiastków F₂, Cl₂, Br₂ i I₂. Uzasadnij, analiza jąc budowę tych cząsteczek, właściwości związków przez nie tworzonych.

5.    Podaj przykład kryształu kowalencyjnego, jonowego, molekularnego i metalicznego, wykorzystując do tego celu tylko sód, tlen, krzem oraz możliwość tworzenia przez nie związków pomiędzy sobą.

ó. Wyjaśnij, dlaczego zimą ulice posypuje się solą.

7.    Wyjaśnij pojęcia:

a)    polimorfizm,

b)    sublimacja,

c)    solwatacja.

8.    Roztwór fosforu białego odparowano, zachowując pozostałość w cic piej parowniczce. Spróbuj przewidzieć zakończenie tak przeprown dzonego doświadczenia.

ó. Wyjaśnij, dlaczego szklane butelki z roztworem NaOH korkuje się zwykłymi, a nic szklanymi korkami.

10. Jod zmieszano z piaskiem - opisz, w jaki sposób można go odzyskni Podaj dwa odmienne sposoby odzyskania jodu

I I. W v |.» . 1111 dl.i> i pi |(id ulega subhmaeji, a chlorek sodu nic.

12.    /.badano io/pir./i /aliiosc w wod/.ic następujących gazów: N )„ lilii, Nil,, II.S, Podziel te ga/.y na dobrze i słabo rozpuszczalne w wodzie, uzasadniając decyzję.

13.    Określ, analizując struktury cząsteczek, czy w warunkach normalnych KI, Q₂, Na₂Q, HI są ciałami stałymi. Uzasadnij swoją decyzję.

14.    Przeanalizuj poniższą tabelę i wyjaśnij przyczyny różnic we właściwościach pierwiastków.

Cecha	N	P	As	Sb
Powłoka walencyjna	2s^22p^3	3s^23p^3	4s^24p^3	5s^25p^3
Wygląd	gaz	matowe ciało stałe	metaliczne ciało stałe	metaliczne ciało stałe
Temp. wrzenia	-210°C	416°C	615°C	630°C
Elektroujemność	3,0	2,1	2,0	1,9

¹ odsumowanie

Występowanie jednego pierwiastka w kilku odmianach nazywamy alotropią, a każdą z odmian - odmianą alotropową. Przyczyną występowania odmian alotropowych może być odmienna struktura krystaliczna ( lp. diament i grafit) lub różna liczba atomów w cząsteczce (np. ozon i tlen cząsteczkowy).

Poszczególne odmiany alotropowe mogą przechodzić jedna w drugą (np. fosfor biały w fosfor czerwony). Odmiany alotropowe różnią się właściwościami fizycznymi i, często, reaktywnością. W reakcjach dają jednak zawsze te same produkty.

Analizując strukturę ciał stałych, możemy podzielić je na substancje bezpostaciowe lub krystaliczne. Ciała stałe bezpostaciowe nie mają upo-ządkowanej struktury wewnętrznej, podczas gdy ciała krystaliczne tworzą uporządkowaną sieć krystaliczną. Analizę tej sieci możemy przeprowa-i Izić, biorąc pod uwagę jej kształt i symetrię. Mówimy wtedy o kryształach mających sieć regularną czy rombową. Strukturę wewnętrzną kryształu możemy także analizować, biorąc pod uwagę wiązania pomiędzy cząstkami tworzącymi sieć krystaliczną. Mówimy wtedy o kryształach jonowych, kowalencyjnych, metalicznych i molekularnych.

Polimorfizm polega na tym, że ten sam związek chemiczny występuje w dwóch lub więcej odmianach, różniących się postacią krystaliczną.

Izomorfizm polega na wystąpieniu takiej samej struktury krystalicznej w odniesieniu do cząsteczek różnych związków. Kryształy wykazują często anizotropię, czyli zależność właściwości od kierunku badania kryształu. ( iala bezpostaciowe są izotropowe, czyli we wszystkich kierunkach mają jednakowi wlasmiści.