Chemia28

Doświadczenie

lindanie kwasowych właściwości kwasu octowego

Nalej do trzech probówek po około 5 cm' 200 ro/lworu kwasu odo wego. W jednej z probówek zanurz na moment papierek uniwcrsalm i zanotuj odczyn roztworu. Następnie do jednej probówki wrzuć odrobi nę wiórków magnezowych, do drugiej dodaj 2 cm³ 5% roztworu zasad\ sodowej, zabarwionej fenoloftaleiną na malinowo, a do trzeciej dodai szczyptę tlenku miedzi(II). Probówkę z tlenkiem miedzi(II) lekko ogrzej. Zapisz wyniki obserwacji.

Papierek uniwersalny zabarwi! się w roztworze kwasu octowego im czerwono. Wiórki magnezowe przereagowały burzliwie z kwasem, zgod nie z równaniem:

2 CH₃COOH + Mg —* (CH₃COO)₂Mg + H₂

kwas octowy    sól - octan magnezu

Zabarwienie fenoloftaleiny w roztworze NaOH zanikło po dodaniu roztworu do kwasu, gdyż wodorotlenek został zobojętniony zgodni-z równaniem:

CH3COOH + NaOH — CH₃COONa + H_:0

kwas octowy    sól - octan sodu

Kwas octowy reaguje także z tlenkami metali. Czarny tlenek mied, -reaguje po ogrzaniu z kwasem octowym, tworząc niebieski roztwór suli zgodnie z równaniem:

2 CH₃COOH + Cu O —* (CH₃COO)₂Cu + H_:0

kwas octowy    sól - octan miedzi(ll)

Kwasy mono-kaihoksylowe ma|ą jedną grupę COOH. Istnioją takie kwasy, które mają więcej niż |edną grupę kaiboksylową, na przykład kwas szczawiowy o wzorze COOH 1

COOH

Kwas octowy i jego wyższe homologi, czyli cząsteczki o dłuższych nd niego łańcuchach, są odporne na działanie środków utleniających. Prób -utlenienia kwasu octowego lub masłowego za pomocą roztworu manjM nianu(VII) potasu kończy się niepowodzeniem (roztwór KMnO., pozo staje nieodbarwiony).

3.6.3. Ważniejsze kwasy monokarboksylowe

Kwas metanowy (mrówkowy) HCOOH

Kwas ten różni się nieco od pozostałych kwasów karboksylowy! li gdyż w strukturze jego cząsteczki nie występują wiązania węgiel-węgii I

grupa aldehydowa

*

O

II—c

0—11

*

o

I—C

\

o

grupa karboksyl--

I

Cząsteczka kwasu mrówkowego ma tylko wiązanie węgiel wodni ktme jest łatwi do rozerwania / lego powodu:

) cząMcc/.ky kwasu mnm li m > i*< • lal wt i ul Ir nic do ( ( ).:

Ryc. 3.22. Kwas mrówkowy wyślę puje w przyrodzie w stanie wol nym; wykryto go także w org.mi

lol    ~    *\

11( 0011    ( (), I 11 ,() _J

I' iluc środki odwadniające powoduj:) ro/pad cząsteczki na wody i CO:

O

H₂S0₄ stęż.

II—c

\

CO + H,Q

O—II

Kwas mrówkowy znajduje się w przyrodzie w stanie uolnym, na przykład w organizmach mrówek (ryc. 3.22) zmach mróweMstąd nazwa) lul> we włoskach parzących pokrzyw.

Kwas mrówkowy jest bezbarwną cieczą, która krzepnie w temperatu-i ' S,4°C, a wrze w temperaturze nieco powyżej 100°C. Ma ostry zapach 11' rdzo dobrze rozpuszcza się w wodzie. Reaguje tak jak pozostałe kwa-.\ karboksylowe - z metalami aktywnymi, tlenkami metali i zasadami,

Iworząc sole nazywane mrówczanami. Na przykład:

HCOOH + KOH

kwas mrówkowy

* HCOOK + H.O

mrówczan potasu

Kwas etanowy (octowy) CH₃C00H

i .was octowy znany był już w starożytności. Ma on duże zastosowanie u >wno w przemyśle, jak i w gospodarstwie domowym jako przyprawa ■ I- potraw. Kwas octowy bezwodny jest bezbarwną cieczą, krzepnącą ' mperaturze 16,6°C i wrzącą w temperaturze 118°C. W wodzie roz-pu cza się bardzo dobrze z wydzieleniem ciepła. Rozpuszczaniu kwasu ' wodzie towarzyszy kontrakcja (zmniejszanie się) objętości. Kwas ten iw i u /.y liczne sole i jest odporny na utlenianie.

IMI

Doświadczenie

lł« .ikcju kwasu octowego z węglanem wapnia

..isyp na szkiełko zegarkowe nieco kryształków wapienia i nanieś na u li powierzchnię parę kropli rozcieńczonego kwasu octowego. Opisz ■l' -rwacje i wnioski.

l’o naniesieniu roztworu kwasu octo-■ o na powierzchnię kryształków następni burzliwa reakcja, w której wydziela n bezbarwny gaz (ryc. 3.23).

Kwas octowy jest kwasem mocniej-iii <kI kwasu węglowego, dlatego wy-

H .    12 1. Wywii)/ii|.|< r mi; |h;i lii-i/yki CO₂ w sk.iln

i|'ii’nn«^,| lwi.ul< /■) o tym • I ...r. (ulowy |<".l huk nii*|^ai/y od kw.iMi węglowi 110