Chemia26

Kwas mlekowy I winowy zaliczane są do liydioksy-l^wasóW-/•

Kadniiic właściwości kwasu s/.c/.awiowcgo

Wsyp do probówki około 0,5 g kwasu s/c/nwmw« r<» ( )pis/ jego wla ściwości fizyczne. Rozpuść kwas w wodzie i oku ,1 odc/\n wodnego ro/ Iwoi u lego związku. Następnie do roztworu kwasu szczawiowego dodaj kilka kropli roztworu manganianu(VII) potasu zakwaszonego za pn mocą kwasu siarkowego(VI). Mieszaninę lekko ogrzej i zapisz obsci wacje.

Kwas szczawiowy jest krystalicznym, białym ciałem stałym. Dobrze rozpuszcza się w wodzie, tworząc roztwór o silnie kwaśnym odczyni' Łatwo daje się utleniać do CO_: za pomocą wodnego roztworu KMnO,

5 1I₂C₂0₄ + 2 KMn0₄ + 3 H₂S0₄ —» 2 MnS0₄ + K₂S0₄ + 10 C0₂f + 811.(>

Proces utleniania kwasu szczawiowego za pomocą roztworu KMn() wykorzystuje się jako laboratoryjną metodę określania stężeń roztwn rów manganianu(VII) potasu.

Kwas mlekowy

W warunkach naturalnych kwas mlekowy powstaje podczas kwaśno nia mleka na skutek działania bakterii na laktozę, czyli cukier zawarł\ w mleku:

C₁₂H₂₂0|

laktoza

-    enzymy zawarte

w bakteriach

+ TŁO -- 4 CH₃-

-CH—COOH

OH

kwas mlekowy

Kwas mlekowy wytwarzany jest także w mięśniach podczas intensyw nego wysiłku i po nadmiernym nagromadzeniu wywołuje objawy zim czenia. Cząsteczka kwasu mlekowego zawiera asymetryczny atom węgla co oznacza, że związek ten jest chiralny i tworzy enancjomery. Rodzą | powstającego enancjomeru zależy od sposobu otrzymywania kwasu mh kowego. Na przykład kwas mlekowy wytwarzany w mięśniach jest i/o merem prawoskrętnym, natomiast fermentacja mleka prowadzi do pn wstania mieszaniny obu izomerów, lewo- i prawoskrętnego.

Kwas winowy

Kwas winowy o wzorze:

COOH

I

H — C — OH

I

H—C —OH

I

eooi i

|i ,l .iw .u l \ 111 u,«I s m mmiii 'Min mm m| i,u h ( M i \ limu mi; go z ku mii nin umiai skicgn, |>nu • i ,i|,|i < f ■ i il o |m . >< liii I ul u u / n\ podczas pi od u ki |i w i nu K;i mii'n win iii iski i /v li wodi u nwmi.iii pi Husowy;

(’<)()l I

I

II C OH

I

II C — OH

I

COOK

hicra się często w postaci białych kryształów na dnie naczynia z długo pi/cchowywanym winem. Wodorowinianu potasowego używa się do produkcji proszku do pieczenia oraz do wytwarzania napojów musujących.

Doświadczenie

lindanie właściwości kwasu winowego

11 mieść w probówce około 0,5 g kwasu winowego. Opisz jego właściwo--1 lizyczne. Rozpuść kwas w wodzie i zbadaj odczyn roztworu. Następnie Pi/ygotuj świeży osad wodorotlenku miedzi(II) i dodaj do niego roztwór I wiisu winowego. Zapisz swoje obserwacje i wyciągnięte wnioski.

Kwas winowy jest bezbarwnym, krystalicznym ciałem stałym rozpusz-< żalnym w wodzie. Jego wodny roztwór ma odczyn silnie kwaśny. Kwas umowy tworzy z wodorotlenkiem miedzi(łł) połączenie o barwie niebie-.kogranatowej, rozpuszczalne w wodzie. Reakcja ta jest wykorzystywana podczas przygotowywania odczynnika Fehlinga, stosowanego do badania w ląśeiwości cukrów. Przypomnijmy, że kwas winowy występuje w postaci u /ccii stereoizomerów - pary enancjomerów i odmiany mezo.

Kwas cytrynowy

Kwas cytrynowy, czyli trikarboksylowy hydroksykwas o wzorze: COOH

CH₂

HO—C —COOH

I

ch₂

COOH

występuje w wielu owocach cytrusowych. Jako związek bio-lący udział w metabolizmic węglowodanów jest także zawar-\\ w surowicy krwi oiaz w komórkach organizmów żywych. W postaci tuk /wam }«n kwasku cytrynowego wykorzystuje się go często do zakw.r. .mu potraw (ryc. 5.1).

Kwa:, winowy tworzy (iianalu we ruzuuy czalnt! w wu_ .dziu związki ^ kompleksowa z wodorollon kiom ml0d/l(ll), ponieważ ma on dwie grupy —011 położono przy Stislodnioh atomach węglu

Ryc. 5.1. Wiele produktów spo żywczych, na przykład kwa suk cytrynowy lub proszek do ple c/enia, zawieia hydroksykw.ny luli u li pothodne

• 111.