choroszyH5

485

W metodzie zamienności niepełnej punktem wyjścia do wyznaczenia tolerancji członu zamykającego jest ustalenie — na podstawie dostatecznej liczby pomiarów — prawa rozkładu wymiarów nominalnych dla wszystkich członów łańcucha wymiarowego. Załóżmy, że w wyniku tych obserwacji stwierdzono występowanie rozkładu:

a)    normalnego dla wymiarów A₂, A₃, A₄ i A_s,

b)    równomiernego dla wymiaru^,,

c)    równomiernie rosnącego dla wymiaru A₆.

Jeśli przyjmie się, że technicznie uzasadniony udział braków wyniesie 0,27%, tzn. t = 3, to uzyska się następujące wielkości wejściowe (tabela 22.4 ).

Tabela 22.4. Zestawienie danych wejściowych do przykładu z rysunku 22.5 dla produkcji o zamienności niepełnej

Wymiar	Tolerancja wymiaru, w mm	Współczynnik rozproszenia c,-
A,	0,2	0,577
^A2	0,4	0,333
a3	0,2	0,333
a4	0,2	0,333
a5	0,2	0,333
a6	0,2	0,477

Na ich podstawie możemy ze wzoru (22.2) obliczyć prawdopodobną tolerancję sumaryczną (bez uwzględnienia luzu 5)

T_z = 3^(0,577 • 0,2)² + (0,333 • 0,4)² + 3(0,333 • 0,2)² + (0,477 ■ 0,2)² - 0,7 mm

Uwzględniwszy, że obliczona tolerancja wynosi 50% tolerancji wyznaczonej w metodzie poprzedniej, można zatem tolerancje poszczególnych wymiarów powiększyć w sumie o 0,7 mm. W myśl zasady, że „największą tolerancję nadajemy częściom najbardziej wartościowym” dochodzimy do zebranych w tabeli 22.5 rozszerzonych tolerancji. Na podstawie rozszerzonych tolerancji można obliczyć tolerancje sumaryczne członu zamykającego w obu rozpatrywanych metodach. Zgodnie z równaniem (22.1) wynosi ona 2 mm, a po uwzględnieniu maksymalnego luzu S_max = 0,6 mm odpowiednio więcej, a mianowicie 2,6 mm. W metodzie natomiast wykorzystującej rachunek prawdopodobieństwa uzyskuje się ze wzoru (22.2) odpowiednie wartości mniejsze, tj. 1 mm i 1,6 mm. Jak widać z porównania uzyskanych wyników, mimo powiększenia poszczególnych tolerancji w metodzie zamienności niepełnej spodziewana tolerancja sumaryczna będzie jeszcze mniejsza niż funkcjonalnie dopuszczalna równa 2 mm. Istnieje zatem możliwość ponownego rozszerzenia tolerancji o wartość 0,4 mm, która sta-nowd nie wykorzystaną część ogniwa zamykającego.