choroszyP0

500

Rys. 22.27. Konstrukcje występów ustalających w połączeniach kołnierzowych

Rys. 22.28. Przykłady śrub pasowanych

c)    swobodne nakręcanie nakrętki na długości wystającego poza przyłącze elementu łączonego,

d)    dociągnięcie nakrętki dla uzyskania odpowiedniego napięcia wstępnego,

e)    zabezpieczenie przed odkręceniem,

f)    kontrola połączenia, przeanalizujmy krótko dwie z nich, a mianowicie dokręcenie nakrętki i zabezpieczenie jej przed odkręceniem.

W czynności dociągania chodzi o wywołanie napięcia wstępnego w celu uzyskania odkształcenia sprężystego przyłączy lub łączników o określonej wartości. Zbyt małe napięcie wstępne nie spełnia warunków połączenia, zbyt duże natomiast, oprócz zgniecenia elementów przyłączy, może doprowadzić do zerwania śrub. W pewnych szczególnych przypadkach, takich jak połączenia pokryw czy części korpusu, za pomocą dociągania zwiększamy szczelność łączonych elementów. Spełnienie tego zadania wymaga przyłożenia momentu o określonej wartości. Z tego właśnie powodu dla ważnych połączeń moment ten jest podawany na rysunku konstrukcyjnym. Tu też należy podkreślić, że większą liczbę nakrętek należy nakręcać w określonej kolejności. Źle dokręcona nakrętka może spowodować bowiem skrzywienie części i przeciążenie sąsiadujących z nią śrub. Użyteczne okazuje się tu zachowanie właściwej kolejności dociągania nakrętek. Dobrą ilustracją tego zagadnienia jest pokazany na rysunku 22.29 sposób postępowania według tzw. metody spirali.

Z trzech sposobów dociągania nakrętek umożliwiających uzyskanie wymaganej wartości napięcia wstępnego, a mianowicie użycie kluczy specjalnych, tj. granicznych lub dynamometrycznych, przez dociąganie nakrętki na określony kąt oraz za pomocą pomiaru wydłużenia śrub, stosujemy przede wszystkim klucze specjalne. Działanie kluczy specjalnych polega najczęściej na zastosowaniu sprężyny nastawionej na określoną wartość momentu dokręcania. Zasadę działania takiego klucza granicznego dwura-miennego podano na rysunku 22.30. W korpusie 1 osadzono kółko 2 z gniazdami, w które wchodzą kulki 3 dociskane przez sworzeń 4 sprężynami 5. Wartość tego docisku reguluje się śrubą 8. W kółku 2 jest osadzony i zamocowany śrubą 7 trzpień 6 z główką dostosowaną do kształtu i wymiarów nakrętki. Z chwilą gdy siła dociągania