CIMG0454

robiono z niego np. drzew-względu na jego trwałość iego także —► trumny, aby rzecbowywały się w niej nie, aby uchronić coś przed ttwieniem, przechowywali drewna cyprysowego, o drzewo, był poświęcona podziemnego. Stąd na 'stawiano go pod domami, | umarł. Tak to interpremje robol śmierci zaś był uwa-e raz ścięty, cyprys już ni-a. Używano więc drewna a stosy, na których palono e zwierząt. Palono tak rów-rłoki. Palące się cyprysowe ly miły zapach, łagodząc tlącego się ciała, lisków pochodzi od naśla-tu rosnącego cyprysu. Nasu-myśł, aby, zwłaszcza w obłi-znosić myśli ku niebu.

(gr. cheirógraphon - włas-jnne zobowiązanie) ludzkiej wyobraźni sche-fgiczny, polegający na tym, poręczne dokonanie podpisu diabła, sprzedaje się własną ian za jakieś dobra doczesne młodość czy władzę), iczesnym języku funkcjonuje azwa metaforycznej transak-Jcreślonymi osobami. Dotyczy i sytuacji, w której wchodzi r, wierność ideałom, poczucie ci itp. Znaczenie pojęcia święcenia włas-

odbywał się na cmentarzu i był wzorowany na ceremonii pogrzebowej. Potem trędowaty musiał opuścić wspólnotę żywych i odejść (por. Ph. Aries, Człowiek i śmierć. Warszawa 1989, s. 77).

CZAPA

Żargonowe określenie zastrzelenia.

CZARNA BANDERA Z CZASZKĄ Zwykle taką banderę wciągali na maszt piraci morscy. Czaszce towarzyszyło odwzorowanie piszczeli.

CZARNA OPASKA NA RĘKAWIE Jest to znak żałoby. Dla członków rodziny zmarłego noszenie opaski przez pół roku do niedawna było nawet obowiązkiem. Dziś opaskę zastąpiła mała czarna kryza np. na klapie marynarki.

CZARNA ŚMIERĆ

Alegoryczne określenie epidemii, którą powodowała dżuma, zwłaszcza tzw. dżuma płucna. Wywoływał ją prawdopodobnie bakcyl przenoszony przez pchły szczura o nazwie Mus Rattus.

„Czarna śmierć” pojawiła się w Europie w XI w., a „wygasła” z nieznanych przyczyn na zachodzie Europy w XVIII w. Pozostaje jednak nadal groźna dla Europy Wschodniej (np. w Rosji w 1814 r., na Bałkanach w latach 1828-1829 i 1841 r.).

W1348 r. w Paryżu wybuchła epidemia dżumy na taką skalę, że cmentarze wraz ze swoimi —* grobami zbiorowymi nie mogły pomieścić trupów. Filip de Valois rozkazał założyć nowe cmentarze za miastem i wybrał ogród przy ulicy Saint-Denis. Ogród

ska. w ----

żeby cmentarze dla zadżumionych o zować za rzeką.

Dżuma, gdy już zapanowała, f niała wiele ofiar. Np. między 1621 a w Monachium na 100 zgonów, i nych, dżuma dodatkowo pochłoń w Augsburgu 195, a w Bayrer Wybuchała najczęściej w Europu i XVII w. W Besancon (Francja) 4 Dole (Francja) kilkanaście razy.¹ dżuma „zaatakowała” Marsylię Przeszło połowa ludności tych n jej ofiarą.

Liczba ofiar i częstotliwo® wania epidemii powodował) strach u ludzi. Obraz np. Floren zabarykadowane domy, z ce, w które zapuszczają się j by zaopatrzenia albo czasei częściej bezlitosny patrol, a] wyjątkowo, karoca jakiego] jowanego, któremu zezwoM na chwilę uwięzienie we w] Florencja zamarła: nie prov resów, nie odprawia nabożi tylko celebruje się mszę na ulic, czemu przyglądają I z okien przymusowo zamki del, Struktury codziennośćI możliwe, Warszawa 1992,1 Również i społeczeńst piało na skutek epidemii śmiercią. Obszerny obraz¹ my w książce: J. Kracik, śmierć. Staropolskie post zy, Kraków 1991.

„Czarna śmierć” jał ła wpływ na różne dzie wpłynęła na kształt ur