CIMG4150

A więc, niezależnie od użytego systemu detektorowego (komórki wrażliwe na określonego wirusa), odczyn polega na zobojętnieniu zakaźności wirusa przez przeciwciała oraz na wykryciu pozostałości wirusa nie zobojętnionego. Jest to test używany w wirusologii od bardzo dawna, lecz stale uznawany jako niezmiernie istotny. Informuje bowiem o podstawowym mechanizmie obrony przeciwwirusowej, jaką jest zniesienie bezpośredniego patologicznego działania wirusa na komórkę.

Odczyn neutralizacji jest stosowany zarówno do wykrywania przeciwciał, jak i do identyfikacji izolowanych wirusów. Również i z tego powodu, a także ze względu na dużą czułość i swoistość jest uznawany jako ważny test odniesienia w stosunku do ufnych metod, a zwłaszcza metod nowej generacji, w tym przy interpretacji związków między wykryciem reakq'i immunologicznej organizmu i jej skuteczności obronnej.

ODCZYN WIĄZANIA DOPEŁNIACZA

Odczyn wiązania dopełniacza (OWD) zasługuje na szczególną uwagę z wielu względów, chociaż od chwili jego zastosowania na szerszą skalę w rozpoznawaniu zakażenia kiłowego w 1909 r. przechodził fazy dużego zainteresowania i krytycznych ocen, a wraz z rozpowszechnieniem metod immunoenzymatycz-nych, a także molekularnych utracił na swej atrakcyjności. Jednak z uwagi na interesującą immunologicznie konstrukcję, a także i z tego powodu, że stale znajduje się w kręgu zainteresowań diagnostycznych jest odczynem wykonywanym w wielu chorobach o rozmaitej etiologii, w tym w licznych zakażeniach wirusowych: wirusami parainfluenzy, herpeswirusami (Herpes simplex, cyto-megalia), adenowirusami, wirusami RS, odry, różyczki, enterowirusami i innymi. Przykładowo jedno z jego wartościowszych zastosowań zilustrowano na ryc. 29, przedstawiając typowe kształtowanie się w czasie mian przeciwciał w surowicy i płynie mózgowo-rdzeniowym, wykrywanych za pomocą wiązania dopełniacza w zakażeniu herpes owym.

Odczyn wiązania dopełniacza pozwala również na oznaczenie przyrostu miana przeciwciał. Systemem wykrywającym obecność przeciwciał wiążących dopełniacza, analogicznie do badania zakażeń bakteryjnych, są uczulone krwinki. W odczynie ujemnym (lub w górnych rozcieńczeniach dodatniej surowicy) dochodzi do hemolizy. W przypadku użycia antygenu grupowo swoistego, wyodrębnionego z wirusów, uzyskamy informację o obecności przeciwciał dla określonej grupy wirusów. Wówczas ustalenie typu wirusa jest możliwe za pomocą innej metody, którą jest na ogół metoda neutralizacji. Z tym że może warto wskazać, że wynik oznaczenia metodą wiązania dopełniacza w odniesieniu do oceny odporności przeciwwirusowej jest niemal identyczny jak uzyskany w odczynie neutralizacji. Miało to w przeszłości zasadnicze znaczenie przy diagnostyce zakażeń płodowych wirusami teratogennymi, w ocenie wrażliwości na ekspozycję takimi wirusami, a także dla oceny fazy zakażenia wirusowego, w tym np. w herpesowym zajęciu ośrodkowego układu nerwowego. Bywają sytuacje, że nawet obecnie, w dobie diagnostyki molekularnej trzeba sięgnąć do tej metody jako metody odniesienia, podobnie jak do wyżej wspomnianego odczynu neutralizacji.

Odwrotność miana	sio	a	32 | fi |l2a| 256| 5iz| |
Pierwotne zakażanie		i	1 tydzień 1

Obecność przeciwcidT    Brak przeciwciał

Ryc. 29. Odczyn wiązania dopełniacza w zakażeniach wirusem Herpes simplex (wg: G.D. McKendrick i S. Sutherland, Wellcome, 1983).

Szczególne znaczenie w tej metodzie ma standaryzacja odczynników, niezbędna do uzyskania wiarygodności wyników. Ta standaryzacja nabiera szczególnego znaczenia właśnie w metodzie wiązania dopełniacza, gdyż uczestniczy w nim aż S składników, ujętych w 2 układy reagujących przeciwciał i antygenów: układ podstawowy (antygen wirusowy, przeciwciało, dopełniacz) i układ detektorowy (krwinki, przeciwciało), z których każdy (a następnie oba łącznie) niesie wymagania dotyczące ujednolicenia składników. Zalicza się do tych problemów uzyskanie czystego swoistego antygenu wirusowego, oddzielonego od towarzyszących składników komórkowych, które mogą wypaczać, interferować z reakcją swoistą — jest bowiem wirus pasożytem prowadzącym często do destrukcji komórki in vivo, a więc i uwolnienia komórkowych elementów o cechach antygenowych. Takie oczyszczenie jest możliwe za pomocą zróżnicowanego ultrawirowania w określonych gradientach. Sama zasada odczynu jest powszechnie wspólna, uwzględnia raczej kontrolne układy, stosowane również w wariancie mikrometody.

AKTYWNOŚĆ W KLASIE IgM

Jest ona typowa w wielu zakażeniach wirusowych (np. wirusem różyczki, cytomegalii), o czym jest mowa w odpowiednich rozdziałach. Tutaj należy

Zapa

lanie

mózgu

surowica

1 tydzień

płyn mózgowo -rdz.

mmmmmm

surowica

płyn mózgowo-rdz.

<mmsi

®

®

rolSkajlSyi

2 tydzień

płyn móz-gowo-rdz.

3 tydzień

165