domagala013

wpMżłonkostwa (strategia przedczłonkowska), której istotą było wsparcie państw ' stowarzyszonych w procesie przygotowań do przyszłego ich uczestnictwa w jednolitym rynku.

Strategia przedczłonkowska zakładała pomoc Unii w co najmniej trojaki sposób:    j

> dialog strukturalny, czyli regularne spotkania przedstawicieli rządów państw stowarzyszonych z reprezentantami organów Unii: Rady Europejskiej, Komisji Europejskiej i Parlamentu Europejskiego;

■    pomoc techniczną i prawną w ramach programu Phare;

■    wsparcie przygotowań do akcesji przez przygotowanie Białej Księgi jako swoistego przewodnika w dostosowaniach dla państw kandydujących.

Przyjęcie strategii z Essen nie zadowalało krajów Europy Środkowo-Wschodniej, które domagały się określenia kalendarza dostosowań z obu stron, a nie ogólnych sformułowań. Jeszcze krytyczniej o dokumencie wypowiadali się eksperci zachodni, zauważający połowiczność rozwiązań ze strony UE, zwłaszcza w kwestii rolnictwa i szerszego dostępu do wspólnotowego rynku¹⁰. Niemniej jednak szczyt był krokiem naprzód, ponieważ wspominał oiwarunkach koniecznych dla rozpoczęcia negocjacji akcesyjnych. Należało do nich stworzenie określonych warunków instytucjonalnych odpowiednich dla poszerzonej Unii, co miało być przedmiotem prac Konferencji Międzyrządowej w 1996 roku. Powiązano więc ściśle rozszerzenie Unii o państwa środkowoeuropejskie z reformą wewnątrz UE, co zdaniem komentatorów było wprawdzie uzasadnione, jednak mogło skutkować opóźnianiem procesu akcesyjnego. Najpomyślniejszy dla krajów kandydackich sygnał stanowiła zapowiedź opublikowania Białej Księgi, którą przyjęto na kolejnym szczycie Rady Europejskiej.

Na szczycie w Cannes (23-24 czerwca 1995 roku) zajmowano się głównie przejściem do III etapu Unii Gospodarczej i Walutowej ordz przygotowaniem przyszłej Konferencji Międzyrządowej. Z punktu widzenia Polski i innych państw środkowoeuropejskich jego najistotniejszym postanowieniem było przyjęcie Białej Księgi jako instrumentu wspierającego dostosowanie prawa pos/.czególnych państw do wymogów jednolitego rynku. Podkreślano jednocześnie, że kraje aspirujące do członkostwa same podejmują wysiłki w~ celu realizacji postanowień umów o stowarzyszeniu¹¹.

E. Kawecka-Wyrzykowska, Polska w drodze do Unii Europejskiej, op. ęit.. s. 121.

Dokument końcowy szczytu Unii Europejskiej w Cannes, „Monitor]Integracji Europejskiej" 1995, nr 2,

Instytucjonalno-prawne ramy procesu integracyjnego... ^J

3.2. Biała Księga

Biała Księga w sprawie przygotowania stowarzyszonych krajów Europy Środkowej i Wschodniej do integracji z rynkiem wewnętrznym UE określała najistotniejsze działania w każdym sektorze jednolitego rynku oraz sugerowała kolejność, w jakiej powinno następować zbliżanie ustawodawstwa. Komisja zastrzegała w niej, że samo formalne przetransponowanie prawodawstwa nie wystarczy, by osiągnąć oczekiwany rezultat ekonomiczny lub zapewnić efektywne funkcjonowanie jednolitego rynku po kolejnym rozszerzeniu Unii. W związku z tym przywiązuje również dużą wagę do ustanowienia odpowiednich struktur, dzięki którym wymogi te będą mogły być wdrożone i przestrzegane¹².

Zapewnienie skuteczności zasad jednolitego rynku, jak zauważała Komisja, nie jest celem samym w sobie, ale ma służyć lepszej jakości życia, wysokiemu poziomowi zatrudnienia i ochrony socjalnej oraz zrównoważonemu wzrostowi gospodarczemu uwzględniającemu potrzeby ochrony środowiska. Zgodnie z dokumentem, główna odpowiedzialność za dostosowanie się do zasad jednolitego rynku spoczywała na krajach aspirujących do członkostwa i to one będą ustanawiały własne priorytety sektorowe. Nadrzędną rolę Komisja widziała w usuwaniu barier w swobodnym przepływie osób, kapitału, towarów i usług. Te cztery wolności Komisja traktowała jako gwarancje uczciwej i dynamicznej konkurencji.

Biała Księga koncentrowała się na jednolitym rynku, a nie na całym dorobku prawnym Wspólnot. Wszelkie informacje na temat legislacji Wspólnot zostały przedstawione w obszernym aneksie w postaci dwudziestu trzech analiz sektorowych. Każda z nich stanowiła przegląd acąuis communautaire, a tym samym przewodnik dla krajów stowarzyszonych w planowaniu przez nie strategii stopniowego dostosowywania się do prawa Wspólnot oraz jego wdrażania i przestrzegania. Analiza danego sektora zawierała wskazania co do kolejności, w jakiej kraje stowarzyszone mogłyby planować dostosowanie, a także mówiła o instytucjonalnych aspektach efektywnej adaptacji wspólnotowych przepisów.

Komentatorzy polityczni zauważali, że Biała Księga jest idealistycznym opisem funkcjonowania jednolitego rynku i zarzucali Komisji i całej UE, że próbują wymóc na państwach kandydujących w najbliższej kolejności takie rozwiązania prawne, jakie nie obowiązują nawet w państwach członkowskich Unii Europejskiej. W przypadku dotychczasowych członków przystosowanie prawa dokonywało się przez bardzo długi czas (nawet 10 lat), stąd często traktowano oczekiwania Komisji wobec państw kandydujących jako nazbyt wygórowane.

Biała Księga Komisji Europejskiej: Przygotowanie krajów stowarzyszonych Europy Środkowej i Wschodniej do integracji z Jednolitym Rynkiem Unii Europejskiej, „Monitor Integracji Europejskiej" 1995, nr 2, s. 3-10.

&■'■■■■ ••