Drzewo życia"3

1—4. Walka ze Smokiem to jeden z bardziej popularnych tematów mitycznych i bajkowych, znany również w pozasło-wiańskiej Europie i w Azji. Ludność wiejska połączyła ten motyw, będący zapewne reminiscencją bardzo archaicznego wątku mitologicznego o walce boga piorunów ze smokiem, z biblijną legendą o Michale Archaniele zmagającym się z Diabłem. W sztuce Indowej odnaleźć można wiele przykładów ilustrujących utożsamienie obu motywów. I tak oto na drzeworytach pojawia się Michał Archanioł walczący raz z antropomorficznym Diabłem, innym razem z istotą sy-renopodobną, nieraz zaś ze Smokiem. Czasem św. Michał kojarzony jest wyraźnie z błyskawicą. Na terenach wschodniej i południowej Słowiańszczyzny bardzo popularny był wątek walki św. Jerzego ze Smokiem, przy czym znaczenie tego wydarzenia było identyczne, jak walki na przykład Żmija ze Smokiem — zabity potwór wypuszczał życiodajny płyn. Jeszcze większym powodzeniem cieszyły się typowo bajkowe odmiany tych tekstów, w których smok zagrażał księżniczce. Zwycięstwo św. Jerzego — podobnie jak w Polsce zwycięstwo Kraka nad smokiem wawelskim — traktowane było jako akt najwyższego bohaterstwa. Bajki te są przykładami przemian, jakim w ciągu stuleci ulegały mity; tracąc swe religijne znaczenie stawały się one zwykłymi opo-

•"!¹! 5! ¹ ! !_1 u 7    > 1 ■ ! I! •!