DSC00156 (27)

EPOKA DZIESIĄTA

O przyszłych postępach ducha ludzkiego

Jeśli człowiek niemal że z całkowitą pewnością może przewidzieć zjawiska, z chwilą gdy zna rządzące nimi prawa, jeśli nawet nie znając tych praw może, na podstawie doświadczeń z przeszłości, przewidzieć ze znacznym prawdopodobieństwem zdarzenia przyszłe, dlaczegóż mielibyśmy uznać za nierealny zamiar nakreślenia na podstawie dotychczasowych faktów historycznych dosyć prawdopodobnego obrazu przyszłych losów ludzkości? Jedyną podstawą naszej wiary w nauki przyrodnicze jest przekonanie, że powszechne prawa, znane czy nieznane, które rządzą zjawiskami wszechświata, są konieczne i stałe; dlaczego zasada ta miałaby się okazać mniej słuszna w zastosowaniu do rozwoju intelektualnych i moralnych zdolności człowieka niż do innych procesów przyrody? A wreszcie, skoro jedyną regułą postępowania najmądrzejszych ludzi są doświadczenia przeszłości dotyczące tego samego rodzaju zjawisk, dlaczegóżby filozof nie miał prawa oprzeć swych przypuszczeń na tych samych podstawach, byleby tylko nie przypisywał im większej pewności niż ta, jaką dać może wielka ilość, stałość i precyzja obserwacji?

a