DSC00621 (14)

FĄJANSE Z DELFT W DAWNYM GDAŃSKU

Holandia - Republika Siedmiu Zjednoczonych Prowincji w ciągu trwającej prawie siedemdziesiąt lat wojny uwolniła się spod władzy Hiszpanii³⁰. Proces ten rozpoczął się w 1581 roku, gdy zebrane w Hadze Stany Generalne pozbawiły króla Filipa II władzy suwerennej. Zakończył go pokój westfalski zawarty z Hiszpanią w 1648 roku Potwierdził on niezależność Holandii uznaną już rozejmem w 1609 roku. O dynamicznym rozwoju młodego kraju zadecydowały dwie nadmorskie prowincje: Holandia i Zelandia. Ich flota dalekomorska, rozległe kolonie ora> handel europejski sprawiły, że w krótkim czasie państwo holenderskie stało się największą potęgą morską świata. Według opinii wyrażonej przez Colberta, ministra finansów króla Ludwika XIV, na 20 tys. pełnomorskich statków europejskich 15-16 tys. należało do Holendrów, 3-4 tys. do Anglików, a tylko 500-600 do Francuzów³¹. Ważną rolę w gospodarce Holandii odgrywał także handel bałtycki. Przy małym obszarze pól uprawnych i szybkim rozwoju miast i przemysłu duże znaczenie dla wyżywienia ludności miało polskie zboże. Istotne znaczenie miało też sprowadzane z Polski drewno, którego w stoczniach holenderskich używano do budowy statków morskich i śródlądowych³-’. Wielkie ilości drewna pochłaniał również wyrób beczek na wino, a zwłaszcza na piwo, będące narodowym napojem Holendrów.

Holandia stała się w XVII wieku pośrednikiem w zaspakajaniu zapotrzebowania na zboże produkowane na rozległych obszarach Rzeczypospolitej Obojga Narodów - wielkim spichlerzu Europy³³. Ta wzajemnie korzystna zależność połączyła dwa całkowicie odmienne państwa. Podczas gdy w Rzeczypospolitej tradycyjnie władzę sprawowała warstwa szlachecka, w Holandii decydującą rolę pełniło mieszczaństwo, wyznające w większośd kalwinizm. A jednak można tu powtórzyć za prof. Marią Bogucką: Z żadnym innym krajem nie była dauma Polska związana tak mocno i poprzez tak różnorodne kanały jak z Niderlandami, zwłaszcza zaś z ich północnym obszarem zwanym potocznie Holandią od nazwy najbogatszej prowincji tej części kraju^iA.

II. 4 F. A. A. Lohrrnann. Motława w widoku z KnntHego Mostu w kierunku Targu Rybnego