DSC00669

B. Liturgika systematyczna

W oparciu o wyniki poszukiwań historycznych konstruuje się liturgika systematyczna (teologia liturgii). Stanowi ona drugą dziedzinę liturgiki. Jej przedmiotem jest in concreto sprawowana liturgia - w mocy Ducha Świętego, urzeczywistnianie zbawczego czynu Chrystusa, misterium paschalnego Chrystusa (KL 5-7; 102) w zgromadzeniu wiernych. Systematyczna liturgika podejmuje refleksję nad lex orandi — jak określa się liturgię -prawo modlitwy), badając, na ile jest ona wyrazem lex credendi - tj. wiary (prawo wiary). Wyrażenia lex orandi — lex credendi pochodzą od Prospera z Akwitanii, mnicha, który pracował w Kurii Rzymskiej - chodzi o słynne adagium; „uł legem credendi lex statuat supplicandf' - aby wiara była miarą, kryterium liturgii. Liturgika systematyczna może być nazwana liturgiczną teologią, bada bowiem przekaz wydarzenia zbawczego przez pośrednictwo (medium) rytualnej realizacji w liturgii Kościoła. Analizowanie historycznego działania, jak ono pośredniczone jest w symbolicznych działaniach liturgicznych, jest nie tyle przedmiotem nauki, lecz źródłem dla liturgiki systematycznej. Liturgika systematyczna po prostu komentuje to działanie. Najbardziej właściwym sposobem przedstawiania dla liturgiki systematycznej jest komentarz. Komentowane działanie liturgiczne jest wydarzeniem o charakterze duchowym, jest właściwie teologią. Dokonuje się ono na podstawie tradycji, a także w dialogu z innymi dyscyplinami teologicznymi i humanistycznymi; te ostatnie mają dla liturgiki charakter pomocniczy, nienormatywny.

C. Liturgika krytyczna

Kolejny dział liturgiki to liturgika krytyczna (proponuje się także nazwę liturgika estetyczna — w sensie nauki obserwacji (gr. aistethesis): odczucie, rozumienie, inteligencja. Liturgia dokonuje się z jednej strony w konkretnych warunkach życia konkretnego człowieka, posiada charakter komuni-katywno-dialogiczny, jest uobecnieniem zbawienia Bożego i odpowiedzią człowieka w dziękczynieniu i prośbie (KL 33). Ta dziedzina liturgiki odwołuje się oczywiście do poprzednich dziedzin. Analiza historycznego rozwoju form liturgii prowadzi do:

a)    pewnych wniosków w ocenie współczesnych form, ich „odpowied-niości” współczesnemu człowiekowi;

b)    relatywizuje pewne formy, wykazując ciągi tradycji - akcentuje stawanie się liturgii (gewordene Liturgie);