DSC00617 (7)

854

LITURGIKA

we, poszukiwania. Niekiedy 1. pojmuje się jako dyscyplinę naukową, a Łittagiewis-senschafl jako badania historyczne (W. Jannasch, Liturgik, w: Die Religion m Geschichte und Gegenwart, IV, Tfi 1960,419; L. Fendt, Einfiihrungin die Liturgie*v>. senschaft, B 1958, 13). Niektórzy badacze (H. Reifenberg, Fundamentalliturgik,\. KI 1978) przyjmują odróżnienie: Liturgiewissenschafl w sensie nauki ścisłej oraz Liturgiekunde w znaczeniu bardziej informatywnym i receptywnym. Zaznacza się tendencja do stosowania tych terminów jako synonimów.

Używa się także terminu Gottesdienst (por. tytuł podręcznika Gottesdienst der Kirche. Handbuch der Liturgiewissenschaft, wydawanego pod kierunkiem H. B Meyera). Akceptują go protestanci i anglikanie (G. Wainwright, Doxohgy, NY 1982²), chociaż wychodzi on od pojęcia kultu.

W zakresie metod I. posługuje się m.in. metodą historyczną i filologiczną. Współczesny rozwój nauki, zjawisko sekularyzacji, zwrot antropologiczny w teologii, nacisk położony na uczestnictwo, rozwój komunikacji jako nauki - to czynniki, które sprawiły, że 1. sięga do metod stosowanych w socjologii, psychologu, lingwistyce. Rozwój różnych dyscyplin teologicznych i życia Kościoła podsuwa problematykę związaną z inkulturacją, dziedzictwem judaistycznym, sakramentami. Zaznaczają się też wpływy mentalności postmodernistyczni jV posoborowej systematyce nauk 1. otrzymała szczególną rangę po egzegezie i teologii dogmatycznej. Podejmowana problematyka dotyczy nie tylko liturgii jako podstawowej funkcji samourzeczywistniania się Kościoła, ale także pełnionej przez liturgię komplementarnej i integrującej funkcji w całej teologii. L. chce bowiem traktować doksologię jako początek i cel całej teologii.

Stosując te metody, należy mieć na uwadze fakt, że liturgia będąca przedmiotem badań jest czynem, aktem, a nie dyskursem o Bogu, Chrystusie i święcie. Jest akcją symboliczną, rytualną w gestach, słowach, celebracją, w której dokonuje się i zanurza komunia z Bogiem. Jak muzyka nie istnieje poza jej wykonaniem, tak i liturgia. Badacz liturgii obserwuje tę akcję, analizuje, interpretuje, aby ją jeszcze lepiej wykonywać. Oznacza to, że liturgista winien uczestniczyć w samej akcji, zanim stanie się ona przedmiotem jego badań. W przeciwnym razie trudno mu będzie dotrzeć do prawdziwego jej sensu (Martimort E, I, 29). Specyfika 1. polega również na tym, że wymaga ona wiary. Jest dyscypliną teologiczną przekraczającą rzeczywistości ludzkie. Liturgia jako przedmiot 1. jest też dyscypliną eklezjalną. Kościół świętuje liturgię, w celebracji staje się tym, czy jest. L. pełni także funkcję krytyczną dzięki temu. że analizuje przeszłość, teraźniejszość i może wskazywać na przyszłość. Pełnienie tej funkcji wymaga nieustannej pamięci, że jest ona (1.) dyscypliną teologiczną.

Współczesny człowiek traktowany jest w liturgii jako jej podmiot. Ogólnie można powiedzieć, że przedmiotem 1. systematycznej jest nie tyle wprost liturgia, ile wiara w jej realizację w liturgii Kościoła (por. Guardini). Wiara ta jest praedt wszystkim dziełem Boga (opus Dei), można przeto powiedzieć, że przedmiotem 1 (jak i teologii) jest działanie Boga w święcie i w historii, unalizowanie tego historycznego działania, jak jest ono zapośredniczone w symbolicznych działaniach liturgicznych; stąd działanie to jest nie tyle przedmiotem nauki, Ue źródłem <U» 1 systematycznej. L. po prostu komentuje to działanie. Komentarz jest najwłaściwszym sposobem uprawiania 1. systematycznej (Messner, 263).    .

Komentowane działanie liturgiczne jest wydarzeniem charakterze duchowym, jest właściwie teologią. Komentowanie to dokonuje się na podstawie tradycji.