DSC00814

Uważa się, że wybitny polimorfizm genów w obrębie MHC jest wynikiem selekcji naturalnej dokonującej się pod presją infekcyjnych mikroorganizmów i wywoływanych przez nie chorób. Choroby zakaźne wydają się więc głównym czynnikiem sprzyjającym utrwalaniu tego polimorfizmu.

Dojrzewanie limfocytów

limfocyty B dojrzewają w szpiku, a u ptaków w kaletce Fabrycjusza. Gdy w limfocycie B ulegają ekspresji i pojawiają się na jego powierzchni receptory immunoglobulinowe IgM, IgD, a także receptory dla fragmentu Fc przeciwciał (FcR) i dla składników dopełniacza (CR), limfocyt taki nazywamy dojrzałym lub dziewiczym limfocytem B. Dojrzałe limfocyty B zasiedlają wszystkie narządy limfatyczne i obecne są również we krwi. Przed interakcją z antygenem znajdują się one na ogół w fazie G₀ cyklu komórkowego i na tym etapie znane są jako limfocyty spoczynkowe. W trakcie odpowiedzi immunologicznej limfocyt przechodzi z syntezy przeciwciał klasy IgM na syntezę i uwalnianie przeciwciał IgG, IgA lub IgE.

Dojrzewaniu limfocytów T w grasicy, poza pojawieniem się na nich receptorów TCR i innych struktur, towarzyszą unikalne procesy, które są kluczem do zrozumienia zarówno funkcji limfocytów T, jak i mechanizmu autotolerancji, czyli zabezpieczenia organizmu przed angażowaniem się ich w odpowiedź przeciw własnym antygenom. Procesy te, to selekcja pozytywna i selekcja negatywna.

Selekcja pozytywna zachodzi w korze grasicy i dotyczy limfocytów T podwójnie dodatnich, to znaczy mających zarówno CD4, jak i CD8. Jej wynikiem jest restrykcja MHC. czyli nastawienie limfocytów, które przeszły przez tę selekcję, na rozpoznawanie antygenów w połączeniu z własnymi (autogenicznymi) cząsteczkami MHC.

Selekcja negatywna zachodzi głównie w korze, ale kontynuowana jest również w trakcie przechodzenia tymocytów do rdzenia grasicy i chód dotyczy przede wszystkim tymocytów podwójnie dodatnich, może również obejmować tymocyty pojedynczo dodatnie, to znaczy mające już tylko CD4 lub CD8 na swej powierzchni.

Wynikiem selekcji negatywnej jest eliminacja tymocytów, które z dużą swoistością i powinowactwem rozpoznają autogeniczne cząsteczki MHC lub jakieś inne autoantygeny organizmu w połączeniu z cząsteczkami MHC.

Populacje i subpopulacje limfocytów

Wśród limfocytów wyróżnia się limfocyty T, limfocyty B i duże ziarniste limfocyty. Tradycyjnie dzieli się limfocyty T na dwie zasadnicze grupy: pomocnicze (Th) i suptesorowe/cytoto-ksyczne (Ts/Tc). Poprzednio uważano, że podział na limfocyty Th i Ts/Tc pokrywa się z podziałem, odpowiednio na limfocyty T CD4* i limfocyty T CD8*. Obecnie wiadomo jednak, że choć rzeczywiście limfocyty Th mają najczęściej cząsteczki CD4, a limfocyty Ts/Tc cząsteczki CD8, to obecność tych cząsteczek nie tyle determinuje czynność limfocytów, co rozpoznawanie antygenów w połączeniu z cząsteczkami MHC klasy II lub klasy I.

U myszy, limfocyty Th obejmują dwie różniące się pod względem czynnościowym subpopulacje: limfocyty Thl i Th2. Z pewnym uproszczeniem można powiedzieć, że limfocyty Thl działają pomocniczo w odpowiedzi typu komórkowego, a Th2 w odpowiedzi humoralnej.

546