DSC00848

oraz kilka segmentów regionu przy końcu N, wystającym na zewnątrz komórki. Ta zachowawczość występuje bez względu na różny typ działających ligandów-agonistów (w tym mediatorów) i antagonistów — oraz na specyficzność kanałów dla jonów o różnym ładunku (np. kationy dla ACh, a chlorki dla GABA i glicyny).

Nikotynowy receptor ACh (N-AChR) i jego budowa molekularna

Receptor ten (rys. 32.6), dla którego specyficznymi agonistami są ACh i nikotyna, a antagonistami kurara i pewne anestetyki lokalne, zawiera kanał dla jonów Na⁺, a często i K*. Interakcja receptora z ACh jest odwracalna, chociaż nieznany jest mechanizm regulujący tę równowagę. Jedna porcja ACh zawarta w pęcherzyku synaptycznym wystarcza do otwarcia ok. 2000 kanałów, a każdy kanał może wprowadzić 4000 jonów Na* w ciągu sekundy.

misc* wiązano ACh

Rys. 32.6. Przypuszczalna struktura przestrzenna receptorów jonoiropowych; a — model nikotynowego receptora chofa-nergicznego (N-AChR). Opuszczono jednostkę 5: b — sekwencja helisy \12 w pod jedno sikach N-AChR; c — model budowy jednego z typów receptora GABAa o wzorze a’P3 (resztę podjednostek opuszczono)

N-AChR występuje głównie w synapsach neuron-mięsień szkieletowy (płytka nerwowo-- mięśniowa) lub w stanowiących ich przekształcenie płytkach elektrycznych pewnych ryb oraz synapsach zwojów układu wegetatywnego, ale także w pewnych błonach postsynapcycznych c. u. n.

Kompleks tego receptora oglądany w mikroskopie elektronowym in silu po kontrastowaniu negatywowym lub cieniowaniu ma kształt obwarzanka. Opracowano pentanie rowy model przestrzenny lego receptora, wykonując statystyczno-komputerową ocenę obrazów uzyskanych przy wysokiej rozdzielczości i różnych kątach nachylenia (rys. 32.6). Każda / cząsteczek ma średnicę ok. 9 nm. wystaje z błony 6 nm do przestrzeni pozakomórkowej. a 2 nm ku cytoplazmie. Kompleks zawiera centralny otwór o maksymalnej średnicy 2.5 nm, uważany za część kanału kationowego.

Poznanie molekularnej budowy receptora ułatwione jest przez jego wysokie powinowactwo do antagonistów, zwłaszcza polipeptydowych a-neurotoksyn występujących w jadzie węży. Najczęściej używaną jest tu a-bungarotoksyna wiążąca się z N-AChR nieodwracalnie, z K_ó 1()"'~ mola. Zastosowanie znakowanych promieniotwórczo lub fluorescencyjnie toksyn umożliwiło