DSC01947 (2)

Zwiększenie skuteczności leczenia osób uzależnionych osiąga się przez stosowanie jjkj ' nowoczesnej farmakoterapii łącznie z pro-gramami psychoterapeutycznymi.

Leki mają pomagać osobom uzależnio-nym w powrocie do zdrowia. Stosowanie le* ków wspomagających ma na celu zmniejsze-nie objawów abstynencyjnych w pierwszej ntyy fazie, leczenia czyli detoksykacji, a także J-Jj zmniejszenie objawów głodu środka uzależnij niającego. Ponadto ma na celu zahamowały    nie rozwoju uzależnienia, leczenie współist-

ejj^    niejących objawów psychiatrycznych, po-

prawienie zdolności intelektualnych pa-cjenta. Oprócz farmakoterapii ważna jest również psychoterapia, współpraca pacjenta z personelem medyczny, zmiana środowi-11 k ska, przyzwyczajeń.

Pamiętać jednak należy, że całkowite wy->    leczenie uzależnienia, a więc osiągnięcie sta-

ók nu całkowitej i dobrowolnej abstynencji gw zdarza się rzadko, dlatego też w kuracji od-wykowej należy się również zadowolić na-wet czasowym zmniejszeniem ilości i czę-stości stosowania środka, który zależność I wywołał. Już to pozwala na znaczne ograni-^ czenie szkód zdrowotnych (psychicznych *** i somatycznych), a także społecznych.

Do najczęściej używanych środków uza-ó&i    leżniających należy alkohol, opiaty, poleją    chodne kannabinoli: marihuana, haszysz,

żne środki tłumiące, jak barbiturany i inne leki na    nasenne, pochodne benzodiazepiny,    środki

mli    pobudzające: amfetamina, kokaina,    środki

m    halucynogenne (LSD, psylocybina),    środki

^    wziewne (kleje, rozpuszczalniki).

Naturalne środki o działaniu odurzają-I cym, jak kokaina czy opium, używane były j w społeczeństwach pierwotnych jako środki ™    medyczne bądź jako środki o znaczeniu kul-

towym, stosowanie ich w innych celach by-^    ło zakazane.

Współczesne stosowanie środków odu-IkaP rzających uległo radykalnym przemianom, di    w wyniku czego wzrosło zagrożenie    uzależ-

nienia się od nich. Zaczęły ońe bowiem być ^ stosowane jedynie ze względu na subiektywnie odczuwaną przyjemność.

I

i

_Grażyna Rajtar-Cynke

4.1.    LEKI WYWOŁUJĄCE UZALEŻNIENIA

4.1.1.    Narkotyczne leki przeciwbólowe

Narkotyczne leki przeciwbólowe powodują zależność opioidową. Ten typ zależności wywołuje heroina, morfina, jej pochodne oraz syntetyczne narkotyczne leki przeciwbólowe (patrz także rozdz. 3.2.1).

Opioidy mają olbrzymi potencjał uzależniający, już nawet jednorazowe przyjęcie tego typu środka może stanowić krok do całkowitego uzależnienia. Nadużywane są ze względu na działanie euforyzujące. Wywołują one silną zależność psychiczną i fizyczną, szybko też rozwija się tolerancja na ich działanie euforyczne.

Długotrwale przyjmowanie opiatów prowadzi do zaburzeń psychicznych, stanów lękowych, depresyjnych, zaniku uczuć wyższych. Z czasem pojawiają się urojenia, halucynacje, rozwijają się psychozy. Zaburzeniom psychiczno-emocjonalnym towarzyszą zaburzenia somatyczne prowadzące do wyniszczenia organizmu.

U osób uzależnionych od petydyny często występują stany pobudzenia połączone z napadami szału, źrenice są rozszerzone, nie reagują na światło (w przeciwieństwie do morfinistów, u których źrenice są silnie zwężone) - na to działanie nie rozwija się tolerancja.

Objawy zespołu abstynencji zaczynają się rozwijać już kilka godzin po przyjęciu ostatniej dawki, a maksymalne ich natężenie obserwuje się w 2.-3. dobie od odstawienia, zwykle utrzymują się od 7 do 10 dni.

Początkowo występuje uporczywe ziewanie, osłabienie, następnie drżenia mięśniowe, gęsia skórka, zwiększenie wrażliwości na ból, bóle mięśni, stawów, wymioty, bolesne skurcze jelit, biegunki. Na skutek nadmiernego pocenia się, wymiotów i biegunek dochodzi do zaburzeń gospodarki wodno--elektrolitowej oraz utraty masy ciała.