DSC02359 (5)

LXXVII1 HEROIZM HAMLETA

wystarcza doskonałe odtworzenie postaci głównej, lecz konieczna jest także dobra gra całego zespołu.

Sumując uwagi o analizie Hamleta przez Bielin- I skiego, dochodzimy do wniosku, że dzięki swojej metodzie realistycznej wyszedł on z kręgu spekulacyjnych psychologizujących rozważań współczesnych mu romantycznych krytyków i w sądzie nad | bohaterem doszedł do oceny pozytywnej, zobaczył w Hamlecie bojownika zmierzającego do naprawienia rzeczywistości. Hamlet jest człowiekiem heroicznym, silnym. W artykule, napisanym w dziesięć lat później, zatytułowanym Rzut oka na literaturę rosyjską 1847 roku, podkreślał Bieliński piękno poezji Szekspira, spotęgowane głębią myśli:

Zazwyczaj powołują się na Szekspira i na Goethego jako na przedstawicieli wolnej, czystej sztuki — jednakże jest to jedno z najbardziej mylnych wskazań. Że Szekspir jest największym twórczym geniuszem, przede wszystkim poetą, co do tego nie ma żadnych wątpliwości; ile go rozumieją jednak ci, którzy poza jego poezją nie dostrzegają bogatej treści, niewyczerpanej kopalni pouczeń i materiałów dla psychologa, filozofa, historyka, męża stanu itd. Szekspir wszystko wyraża poezją, lecz to, co wyraża, dalekie jest od zamykania się wyłącznie w granicach poezji ^,ł.

^M Por. M. M o r o z o w. Szekspir, Warszawa 1950 > o_ftQ 210.    ' *• ae—

INTERPRETACJA WŁ. MATLAKOWSKIEGO    LXXIX

VI. O >HAMLECIE« W POLSCE

Polskie wykładnie »Hamleta«. Ze względu na pełną bibliografię prac i artykułów o Hamlecie, zawartą w monografii Wiktora Hahna pt. Szekspir w Polsce, będącej obecnie w druku, przytaczamy na tym miejscu jedynie ambitniejsze polskie próby interpretacji bohatera.

Chronologicznie biorąc należy tu wymienić pracę Władysława Matlakowskiego Hamlet (Kraków 1894), z tekstem angielskim przetłumaczonym prozą i wstępem liczącym 477 stron, opartym co do materiałów głównie na dziele H. H. Furnessa z roku 1877, co do poglądów na pracach Ulriciego, Werdera, Baum-garta, Turcka. Książka, która w chwili ukazania się wzbudziła podziw dla żmudnej pracowitości kompilatora, jest dzisiaj przestarzała; świadczy o skłonności Matlakowskiego do idealizowania ulubionego królewicza duńskiego, który — zdaniem jego — jest naturą bogatą i wszechstronnie wyposażoną,

0    potężnym intelekcie i sile woli, naturą szlachetną

1    pełną idealizmu, ginącą skutkiem „losowego spik-nięcia się wypadków". Najwartościowszą częścią wywodów Matlakowskiego jest próba ustalenia wieku Hamleta jako okresu, w którym z młodzieńca przekształca się on w dojrzałego mężczyznę. Tego żaden z poprzednich krytyków w tak konsekwentny i zdecydowany sposób nie uczynił. Twierdzenie Matlakowskiego, że gdyby Hamlet był dojrzałym