Audyt w jednostkach sektora finansów
publicznych
dr Ewa Gońda
Audyt w jednostkach sektora finansów
publicznych
Wykład 2
Ramy prawne i organizacja audytu wewnętrznego
w jednostkach sektora finansów publicznych w Polsce
Ramy prawne audytu wewnętrznego w jsfp
Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych
(Dz.U. nr 157, poz. 1240 ze zm.)
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 29 grudnia 2009 r.
w sprawie komitetu audytu (Dz.U. nr 226, poz. 1826)
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 1 lutego 2010 r.
w sprawie przeprowadzania i dokumentowania audytu
wewnętrznego (Dz.U. nr 21, poz. 108)
Komunikat nr 4 Ministra Finansów z dnia 20 maja 2011 r.
w sprawie standardów audytu wewnętrznego w jednostkach
sektora finansów publicznych (Dz.Urz. MF nr 5, poz. 23 )
2
opracowanie: dr Ewa Gońda 1
Audyt w jednostkach sektora finansów
publicznych
Pozostałe regulacje audytu wewnętrznego
w jsfp
Komunikat nr 16/2006 Ministra Finansów z dnia 18 lipca 2006 r.
w sprawie ogłoszenia  Kodeksu etyki audytora wewnętrznego w
jednostkach sektora finansów publicznych i  Karty audytu
wewnętrznego w jednostkach sektora finansów publicznych (Dz.
Urz. MF nr 9, poz. 70)
Kodeks etyki Instytutu Audytorów Wewnętrznych (IIA)
Karta audytu wewnętrznego
3
Organizacja audytu wewnętrznego w jsfp
Dwa zasadnicze poziomy organizacji audytu wewnętrznego:
poziom centralny
poziom jednostek systemu finansów publicznych.
4
opracowanie: dr Ewa Gońda 2
Audyt w jednostkach sektora finansów
publicznych
Organizacja audytu wewnętrznego na poziomie
centralnym
Minister Finansów
Departament Audytu Sektora Finansów Publicznych
1) zlecanie przeprowadzenia audytu wewnętrznego, z
wyłączeniem niektórych jednostek oraz jednostek
samorządu terytorialnego;
2) ocena audytu wewnętrznego, z wyłączeniem niektórych
jednostek oraz jednostek samorządu terytorialnego;
3) upowszechnianie standardów audytu wewnętrznego,
4) wydawanie wytycznych;
5) współpraca z krajowymi i zagranicznymi organizacjami;
6) współpraca z komitetami audytu.
5
y
ródło: opracowanie własne na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, DzU nr 157 poz. 1240, ze zm., art. 292.
Organizacja audytu wewnętrznego na poziomie jsfp
Komitet audytu
Kierownik jednostki
(w ministerstwach)
Komórka audytu
wewnętrznego
(KAW)
audytor audytor
Kierownik KAW
audytor audytor
6
y
ródło: opracowanie własne na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, DzU nr 157 poz.
1240, ze zm., art. 292.
opracowanie: dr Ewa Gońda 3
Audyt w jednostkach sektora finansów
publicznych
Zadania kierownika jednostki w zakresie
audytu wewnętrznego
Kierownik jednostki
" utworzenie i koordynacja działalności
KAW
" uczestnictwo w przygotowaniu planu
audytu
" wystawianie upoważnień do
przeprowadzenia audytu
" podejmowanie działań na podstawie
sprawozdania z przeprowadzenia
audytu
7
Art. 282 ustawy o fp z 2009 r.:
Kierownik jednostki, a w urzędzie administracji rządowej,
w którym tworzy się stanowisko dyrektora generalnego
urzędu - dyrektor generalny, zapewnia warunki
niezbędne do niezale\
nego, obiektywnego i efektywnego
prowadzenia audytu wewnętrznego, w tym zapewnia
organizacyjną odrębność komórki audytu wewnętrznego
oraz ciągłość prowadzenia audytu wewnętrznego w
jednostce (ust. 1).
8
opracowanie: dr Ewa Gońda 4
Audyt w jednostkach sektora finansów
publicznych
Wymogi dotyczące osoby audytora
wewnętrznego
obywatelstwo państwa członkowskiego Unii
Europejskiej lub innego państwa, którego obywatelom
przysługuje prawo podjęcia zatrudnienia na terytorium
RP
pełna zdolność do czynności prawnych oraz
korzystanie z pełni praw publicznych
niekaralność za umyślne przestępstwo lub umyślne
przestępstwo skarbowe
wyższe wykształcenie
kwalifikacje do przeprowadzania audytu
wewnętrznego
9
Rodzaje kwalifikacji do przeprowadzania
audytu wewnętrznego
 jeden z certyfikatów:
" Certified Internal Auditor (CIA),
" Certified Government Auditing Professional
(CGAP),
" Certified Information Systems Auditor (CISA),
" Association of Chartered Certified Accountants
(ACCA),
" Certified Fraud Examiner (CFE),
" Certification in Control Self Assessment (CCSA),
" Certified Financial Services Auditor (CFSA)
" Chartered Financial Analyst (CFA)
 złożony w latach 2003 2006, z wynikiem pozytywnym,
egzamin na audytora wewnętrznego przed Komisją
Egzaminacyjną powołaną przez Ministra Finansów,
 uprawnienia biegłego rewidenta,
 dwuletnia praktyka w zakresie audytu wewnętrznego
i dyplom ukończenia studiów podyplomowych
w zakresie audytu wewnętrznego.
10
opracowanie: dr Ewa Gońda 5
Audyt w jednostkach sektora finansów
publicznych
Zadania audytora wewnętrznego
Tworzenie planu wieloletniego,
Tworzenie planu rocznego,
Wykonywanie programu zadania audytowego,
Sporządzanie sprawozdań z wykonywania zadań audytowych,
Wykonywanie sprawozdań z realizacji planu rocznego,
Dokumentowanie wszystkich istotnych czynności realizowanych
podczas zadania audytowego,
Monitorowanie wdro\
enia zaleceń.
11
Audytor wewnętrzny ma prawo wstępu do pomieszczeń jednostki
oraz wglądu do wszelkich dokumentów, informacji i danych oraz do
innych materiałów związanych z funkcjonowaniem jednostki, w tym
utrwalonych na elektronicznych nośnikach danych, jak równie\
do
sporządzania ich kopii, odpisów, wyciągów, zestawień lub wydruków, z
zachowaniem przepisów o tajemnicy ustawowo chronionej.
Pracownicy jednostki są obowiązani udzielać informacji i wyjaśnień, a
tak\
e sporządzać i potwierdzać kopie, odpisy, wyciągi lub zestawienia.
12
opracowanie: dr Ewa Gońda 6
Audyt w jednostkach sektora finansów
publicznych
Dopuszczalność prowadzenia audytu
wewnętrznego przez usługodawcę
planowane
państwowe jednostki
dochody
budżetowe
lub wydatki
" uczelnie publiczne
" samodzielne publiczne
lub
zakłady opieki zdrowotnej,
planowane
które nie zostały utworzone
przychody
przez jednostki samorządu
lub
terytorialnego
koszty
" agencje wykonawcze
" państwowe fundusze
celowe
planowane
dochody
jednostki samorządu
i przychody
terytorialnego
lub
wydatki
i rozchody 13
Podmioty uprawnione do przeprowadzenia audytu
wewnętrznego w charakterze usługodawcy
1) osoba fizyczna,
2) osoba fizyczna prowadząca działalność
gospodarczą,
3) spółka cywilna, spółka jawna, spółka
partnerska, spółka komandytowa, spółka
komandytowo-akcyjna lub osoba prawna,
która zatrudnia do prowadzenia audytu
wewnętrznego w jednostce osoby,
pod warunkiem, że osoby te spełniają
wymagania określone dla audytora
wewnętrznego.
14
opracowanie: dr Ewa Gońda 7
200 osób
Zatrudnienie <
< 100 mln z
ł
Audyt w jednostkach sektora finansów
publicznych
Jednostki sfp korzystające z usług audytora
usługodawcy w latach 2010-2011 (badana
próba)
y
ródło: MF, DASFP, 2012, Prowadzenie audytu wewnętrznego w jednostkach sektora finansów publicznych przez
usługodawcę, Warszawa, s. 11.
15
Status prawny usługodawców w latach 2010-
2011 (badana próba)
y
ródło: MF, DASFP, 2012, Prowadzenie audytu wewnętrznego w jednostkach sektora finansów publicznych przez
usługodawcę, Warszawa, s. 12.
16
opracowanie: dr Ewa Gońda 8
Audyt w jednostkach sektora finansów
publicznych
Średnia liczba jsfp obsługiwanych przez
usługodawcę w latach 2010-2011 (badana
próba)
y
ródło: MF, DASFP, 2012,
Prowadzenie audytu wewnętrznego
w jednostkach sektora finansów
publicznych przez usługodawcę,
Warszawa, s. 14.
17
Kwalifikacje zawodowe usługodawców
w latach 2010-2011 (badana próba)
y
ródło: MF, DASFP, 2012, Prowadzenie audytu wewnętrznego w jednostkach sektora finansów publicznych przez
18
usługodawcę, Warszawa, s. 15.
opracowanie: dr Ewa Gońda 9
Audyt w jednostkach sektora finansów
publicznych
Organizacja audytu wewnętrznego na poziomie jsfp
Komitet audytu
Kierownik jednostki
(w ministerstwach)
Komórka audytu
wewnętrznego
(KAW)
audytor audytor
Kierownik KAW
audytor audytor
19
y
ródło: opracowanie własne na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, DzU nr 157 poz.
1240, ze zm., art. 292.
Zadania komitetu audytu
Komitet audytu
Cel: doradztwo na rzecz ministra kierującego działem w zakresie
zapewnienia funkcjonowania adekwatnej, skutecznej i efektywnej
kontroli zarządczej oraz skutecznego audytu wewnętrznego
sygnalizowanie istotnych ryzyk,
sygnalizowanie istotnych słabości kontroli zarządczej oraz
proponowanie jej usprawnień,
wyznaczanie priorytetów do rocznych i strategicznych planów
audytu wewnętrznego,
przegląd istotnych wyników audytu wewnętrznego oraz
monitorowanie ich wdrożenia,
przegląd sprawozdań z wykonania planu audytu wewnętrznego oraz
z oceny kontroli zarządczej,
monitorowanie efektywności pracy audytu wewnętrznego  w tym
przeglądanie wyników wewnętrznych i zewnętrznych ocen pracy
audytu wewnętrznego,
wyrażenie zgody na rozwiązanie stosunku pracy oraz zmianę
warunków płacy i pracy kierowników komórek audytu wewnętrznego.
20
y
ródło: opracowanie własne na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, DzU nr 157 poz. 1240, ze zm., art. 289.
opracowanie: dr Ewa Gońda 10
Audyt w jednostkach sektora finansów
publicznych
W skład komitetu audytu wchodzi nie mniej ni\
3 członków,
w tym:
wskazana przez ministra osoba w randze sekretarza lub
podsekretarza stanu jako przewodniczący komitetu,
co najmniej 2 osoby, niebędące pracownikami ministerstwa
lub jednostek w dziale, zwane dalej "członkami niezale\
nymi".
21
opracowanie: dr Ewa Gońda 11