KOSZTY JAKOÅšCI
KOSZTY JAKOÅšCI
KOSZTY JAKOÅšCI
KOSZTY JAKOÅšCI
Dr inż Jan Sas
Dr inż. Jan Sas
Kraków, 2008
Zakres tematyczny
1. Jakość a efektywność finansowa organizacji
2. Koszty jakości  definicje, rodzaje, struktura
3. Pomiar kosztów jakości
4 W k z
iki k tó j k ś i
4. Wskaz
niki kosztów jakości
Jakość a efektywność finansowa organizacji
Jakość a efektywność finansowa organizacji
Jakość na różnych etapach łańcucha wartości
produktu
Koszty jakości - definicje
yj j
Wg Jurana:
Wg Jurana:
Koszty jakości to suma wszystkich kosztów, które by znikły, gdyby
nie było żadnych problemów z jakością
Zgodnie z TQM
Kompleksowe koszty jakości to różnica pomiędzy rzeczywistym
kosztem wyrobu lub usługi a kosztem zmniejszonym gdyby nie było
kosztem wyrobu lub usługi a kosztem zmniejszonym, gdyby nie było
wad wyrobów i poniżej standardowych usług.
Wg normy BS 6143
Wg normy BS 6143
Koszty związane z jakością to koszty zapobiegania, koszty oceny
oraz koszty wewnętrznych i zewnętrznych braków.
Podział kosztów jakości (wg American Society for
Podział kosztów jakości (wg American Society for
Quality Control)
Koszty zapobiegania (prewencji)  koszty ponoszone dla zapobiegania
wystąpieniu produktów odbiegających od specyfikacji projektowej
Koszty oceny  koszty ponoszone w celu oceny i wykrycia produktów
odbiegajÄ…cych od specyfikacji projektowej
Koszty wad wewnętrznych  koszty ponoszone w wyniku wykrycia
produktu odbiegającego od specyfikacji projektowej, przed wysyłką do
pg jÄ… gp y j p j j, p y y Ä…
klienta
Koszty wad zewnętrznych  koszty ponoszone w rezultacie wykrycia
Koszty wad zewnętrznych  koszty ponoszone w rezultacie wykrycia
u klienta produktu odbiegajÄ…cego od specyfikacji projektowej
Podział kosztów jakości ( b t j ki j BS 6143)
Podział kosztów jakości (wg normy brytyjskiej BS 6143)
K t bi i ( ji) k t d i Å‚ i
Koszty zapobiegania (prewencji)  koszty ponoszone na działania
realizowane w celu ograniczenia do minimum kosztów braków
i kosztów oceny
Koszty oceny  koszty dotyczące ustalenia zgodności produktów
z wymaganiami jakościowymi
y g j y
Koszty wad wewnętrznych  koszty wynikające z wykrycia produktu
nieodpowiedniej jakości przed jego wprowadzeniem na rynek
nieodpowiedniej jakości, przed jego wprowadzeniem na rynek
Koszty wad zewnętrznych  koszty ponoszone w wyniku wykrycia
produktu o nieodpowiedniej jakości po jego wprowadzeniem na rynek
produktu o nieodpowiedniej jakości po jego wprowadzeniem na rynek
Struktura kosztów jakości
" koszty jakoÅ›ci to nawet do 20÷25% przychodów przedsiÄ™biorstwa
" koszty jakości przed podjęciem działań zapobiegawczych
koszty oceny: 10-15%
koszty oceny: 10 15%
koszty zapobiegania: do 10%
koszty wad wewn.
i zewn : 70-80%
i zewn.: 70 80%
" koszty jakości po podjęciu działań zapobiegawczych
koszty oceny: do 40%
koszty oceny: do 40%
koszty wad: do 50%
koszty zapobiegania: do 20%
Zmiana struktury kosztów jakości
Zmiana struktury kosztów jakości
Koszty
koszty wadliwości
koszty oceny
koszty zapobiegania
Zmiana świadomości dot. jakości
Koszty i straty jakości
Koszty i straty jakości
" Koszty zapewnienia zadawalającej jakości
" Koszty zapewnienia zadawalającej jakości
" Straty wynikające z nieracjonalnego wykorzystania środków
zastosowanych w procesach
" Straty wynikające z niezadowolenia klienta (zewnętrznego
Straty wynikające z niezadowolenia klienta (zewnętrznego
i wewnętrznego)
" Straty wynikajÄ…ce z niewykorzystania szans na uzyskanie
" Straty wynikajÄ…ce z niewykorzystania szans na uzyskanie
dodatkowych wartości przez klienta, organizację lub społeczeństwo
" Straty wynikające z marnotrawstwa środków, energii, materiałów
Sik j ś dkó ii i łó
i surowców naturalnych podczas wytwarzania produktów
Rodzaje kosztów jakości (h kt k tó )
Rodzaje kosztów jakości (wg charakteru kosztów)
" Koszty  dobrej jakości  koszty ponoszone dla zapewnienia, że
oferowane produkty spełniają oczekiwania klienta, lub nawet je
przewyższają
przewyższają
" Koszty  złej jakości  koszty, których można by uniknąć, gdyby jakość
y j j y, y y Ä… , g y y j
produktów była zgodna z założeniami oraz ogół kosztów ponoszonych
aby wyeliminować bądz
zmniejszyć negatywne skutki nieosiągnięcia
założonej jakości
założonej jakości
Koszty jakości (ponoszone przez użytkownika)
Koszty jakości (ponoszone przez użytkownika)
" Koszty napraw
" Koszty strat na efektywności procesów
" Dodatkowe koszty konserwacji
" Dodatkowe koszty instalacji
" Dodatkowe koszty eksploatacji
" Koszty szkód spowodowanych przez wadliwe elementy
K t kód d h dli l t
" Utracone dochody
Utracone dochody
Pomiar kosztów jakości (wewnętrzne koszty organizacji)
Pomiar kosztów jakości (wewnętrzne koszty organizacji)
" Koszty bezpośrednie  pozycje kosztowe, które można przypisać
do danego obiektu kosztowego na podstawie dokumentów
kosztowych
" Koszty pośrednie  te koszty, które alokuje się do danego obiektu
kosztowego przy wykorzystaniu odpowiednio dobranego klucza
rozliczeniowego
li i
OBIEKT KOSZTOWY - część działalności przedsiębiorstwa, dla której
d k j i i k tó ( d kt t i k
dokonuje się pomiaru kosztów (np.: produkty, stanowiska pracy,
działy, wydziały, działania, projekty itp.
Pomiar kosztów jakości dla produktu (etapy
Pomiar kosztów jakości dla produktu (etapy
pomiaru i rozliczeń)
1. Wybór produktu
2. Identyfikacja kosztów jakości bezpośrednich
2. Identyfikacja kosztów jakości bezpośrednich
3. Wybór rodzajów pośrednich kosztów jakości
4. Identyfikacja pozycji pośrednich kosztów jakości wraz
z kluczami rozliczeniowymi
5. Obliczenie kosztów jakości pośrednich przypadających
na wybrany produkt
yy p
6. Obliczenie całkowitych kosztów jakości
Pomiar kosztów jakości dla produktu (wg BS 6143)
" Prowadzenie rachunku pro forma (księga pomocnicza).
" W naliczaniu kosztów uczestniczą:
- służby księgowości (zbieranie danych dot. kosztów, przypisywanie kosztów
jakości do pr edsię ięć spor ąd anie raportó )
jakości do przedsięwzięć, sporządzanie raportów),
- służby kontroli jakości (analiza kosztów, badanie przyczyn, rozstrzyganie
sporów dot. odpowiedzialności za koszty i in.).
" y
ródła danych kosztowych:
- analiza płac,
- protokoły zabrakowań,
t k Å‚ b k Å„
- protokoły prac poprawkowych,
- informacje o kosztach produkcji,
- sprawozdania z delegacji służbowych,
- sprawozdania z kosztów napraw u klienta,
- protokoły kontroli i prób,
y
- protokoły niezgodności.
Pomiar kosztów jakości dla produktu (wg BS 6143)
Koszty zapobiegania (prewencji)
" zapewnienie zgodności materiałów, procesów i wyrobów z oczekiwaniami,
i i d ś i t i łóó i bó ki i i
" kreowanie jakości i nadzór nad celami dot. jakości,
" tworzenie systemu jakości,
tworzenie systemu jakości,
" projektowanie metod i narzędzi inspekcji,
" podnoszenie kwalifikacji.
Koszty oceny
" badanie materiałów i produkcji w toku,
badanie materiałów i produkcji w toku
" audyty jakości,
" specjalistyczne badanie dot. jakości wyrobów/procesów,
specjalistyczne badanie dot. jakości wyrobów/procesów,
" ocena dostawców i usługodawców,
" koszty utrzymania służb kontrolnych i laboratoriów.
Pomiar kosztów jakości dla produktu (wg BS 6143)
Koszty wad (uszkodzeń) wewnętrznych
" korygowanie wadliwych materiałów,
yg y ,
" koszty usunięcia wadliwości produktów lub ich wybrakowania,
" koszty ponownej kontroli poprawionych produktów,
" koszty obniżenia gatunku/klasy produktów,
" koszty utrzymywania zbyt wysokich stanów magazynowych,
" koszty ustalenia przyczyn wadliwości
" koszty ustalenia przyczyn wadliwości.
Koszty wad (uszkodzeń) zewnętrznych
y( ) Ä™ y
" koszty zwrotu i naprawy wadliwych produktów,
" koszty gwarancji i działalności serwisowej w okresie gwarancji,
" koszty dodatkowych badań przyczyn wadliwości reklamowanych
produktów,
" koszty sporów sądowych i ew. odszkodowań,
koszty sporów sądowych i ew odszkodowań
" opusty za niższą jakość.
KOSZTY JAKOÅšCI Dane za okres:
Budżet Wyszczególnienie Wartość [tys. zł]
Koszty prewencji
1
1.
2.
.
.
.
Razem koszty prewencji
Razem koszty prewencji
Koszty oceny
1.
2.
.
.
.
Razem koszty oceny
Tabela - cd
Budżet Wyszczególnienie Wartość [tys. zł]
Koszty wad wewnętrznych
1
1.
2.
.
.
.
Razem koszty wad wewnętrznych
Razem koszty wad wewnętrznych
Koszty wad zewnętrznych
1.
2.
.
.
.
Razem koszty wad zewnętrznych
RAZEM KOSZTY JAKOÅšCI
Åš
Wskaz
niki kosztów jakości
Wskaz
niki kosztów jakości
Wartości współczynników
Przykładowe wskaz
niki
Okres poprzedni Okres bieżący
koszty defektów wewnętrznych
robocizny bezpośredniej
całkowite koszty defektów
koszty wytwarzania
koszty jakości
sprzedaż netto
koszty oceny
liczba wyprodukowanych wyrobów