MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Marek Olsza
Montaż instalacji z rur miedzianych 713[04].Z1.04
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
mgr inż. Robert Wanic
mgr inż. Janusz Rudolf
Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Marek Olsza
Konsultacja:
mgr Janusz Górny
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 713[04].Z1.04
Montaż instalacji z rur miedzianych w modułowym programie nauczania dla zawodu monter
systemów rurociągowych.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREÅšCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 6
3. Cele kształcenia 7
4. Przykładowe scenariusze zajęć 8
5. Ćwiczenia 12
5.1. Charakterystyka elementów instalacji z rur miedzianych 12
5.1.1. Ćwiczenia 12
5.2. Przygotowanie rur miedzianych do instalacji 15
5.2.1. Ćwiczenia 15
5.3. Połączenia rur miedzianych 19
5.3.1. Ćwiczenia 19
5.4. Montaż instalacji 22
5.4.1. Ćwiczenia 22
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia 26
7. Literatura 36
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu zajęć
dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie monter systemów rurociągowych 713[04].
W poradniku zamieszczono:
- wymagania wstępne, wykaz umiejętności i wiedzy, jakie uczeń powinien mieć już
opanowane,
- cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje w czasie zajęć,
- przykładowe scenariusze zajęć,
- przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania
uczenia oraz środkami dydaktycznymi,
- ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego,
- literaturÄ™.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze
szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej
pracy uczniów do pracy zespołowej.
W podrozdziałach Poradnika dla ucznia pt. Materiał nauczania treści kształcenia zostały
omówione w sposób ogólny. Podany zasób wiadomości różnych zagadnień powinien być
wystarczający dla każdego przyszłego montera systemów rurociągowych. Szczegółowe
wiadomości uczeń będzie poznawał na zajęciach.
Nauczyciel powinien być pomocny uczniowi przy doborze treści nauczania, wskazując
zagadnienia, zarówno te szczególnie ważne, jak i pomocnicze  potrzebne w wykonywaniu
czynności, określonych zawodem montera systemów rurociągowych.
Pomocne w prowadzeniu zajęć mogą okazać się zestawy pytań zamieszczonych
w Poradniku dla ucznia, w podrozdziałach pt. Pytania sprawdzające, z których uczeń może
wykorzystać w dwojaki sposób, a mianowicie może:
zapoznać się z pytaniami przed przystąpieniem do pracy z podrozdziałem Materiał
nauczania  poznając w ten sposób wymagania wynikające z potrzeb zawodu, a po
opanowaniu wskazanych treści odpowiedzieć na zadane pytania, by sprawdzić stan swojej
gotowości do wykonywania ćwiczeń,
zapoznać się z pytaniami i odpowiedzieć na pytania po pracy z podrozdziałem Materiał
nauczania  sprawdzając w ten sposób stan swojej gotowości do wykonywania ćwiczeń.
W Poradniku dla ucznia podano po kilka propozycji ćwiczeń do każdej części materiału
nauczania, sformułowanych w różny sposób. Te same ćwiczenia zamieszczone zostały
w Poradniku dla nauczyciela.
Nauczyciel może zlecić wykonanie wszystkich ćwiczeń lub wybierać określone ćwiczenia
i przeprowadzić je:
zgodnie z podanymi wskazówkami,
na stanowisku wyposażonym w podane środki dydaktyczne.
Nauczyciel może również przedstawić swoje propozycje i przeprowadzić ćwiczenia.
Po wykonaniu zaplanowanych ćwiczeń uczeń ma możliwość sprawdzenia poziomu swoich
postępów, odpowiadając na pytania podane w podrozdziale Sprawdzian postępów.
Uczeń powinien w tym celu samodzielnie:
przeczytać pytania i udzielić na nie odpowiedzi,
zakreśla odpowiedz
, wstawiając X w miejscu pod słowem tak lub nie.
Podobne czynności wykonuje nauczyciel, obserwując zachowania ucznia, sprawdza jego
umiejętności i wiedzę zawodową. Po dokonaniu przeglądu zakreślonych odpowiedzi, określa
pytania, na które uczeń nie potrafił odpowiedzieć prawidłowo. Zakreślenia pod zapisem NIE
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
wskazują luki w wiedzy ucznia, informują również, jakich treści jeszcze dobrze nie poznał.
Oznacza to, że uczeń musi nauczyć się tych treści.
Poznanie przez ucznia określonej wiedzy o magazynowaniu, składowaniu i transporcie
materiałów stosowanych do budowy rurociągów będzie stanowiło dla nauczyciela podstawę
przeprowadzenia sprawdzianu poziomu opanowania wiadomości i ukształtowanych
umiejętności. W tym celu nauczyciel może posłużyć się zamieszczonymi w rozdziale
6 zadaniami testowymi.
W tym rozdziale podano również:
klucz odpowiedzi,
instrukcję dla nauczyciela, w której omówiono czynności nauczyciela podczas
przeprowadzania sprawdzianu,
instrukcję dla ucznia, w której omówiono czynności ucznia podczas przeprowadzania
sprawdzianu,
przykładową kartę odpowiedzi, w której, w odpowiednich miejscach uczeń wpisuje
odpowiedzi na pytania.
W procesie sprawdzania i oceniania poziomu osiągnięć uczniów, można stosować
sprawdziany ustne i pisemne, obserwację czynności ucznia podczas realizacji zadań, testów
sprawdzajÄ…cych z zadaniami praktycznymi.
Zaleca się prowadzenie badań diagnostycznych, kontroli bieżącej i końcowej. W ocenie
końcowej, która jest prowadzona na zakończenie realizacji programu jednostki modułowej,
należy zastosować pomiar dydaktyczny. Wiadomości teoretyczne niezbędne do realizacji
czynności praktycznych mogą być sprawdzone za pomocą testów osiągnięć. Zadania w teście są
otwarte (krótkiej odpowiedzi) lub zamknięte (wyboru wielokrotnego).
Kontrolę poprawności wykonania zadań należy prowadzić w trakcie i po realizacji ćwiczeń.
W ocenianiu osiągnięć uczniów należy uwzględnić:
- wynik sprawdzianu opanowania umiejętności powinien mieć charakter alternatywny, co
oznacza, że uczeń umie lub nie umie poprawnie wykonać ćwiczenia,
- może być różny poziom opanowania umiejętności; ćwiczenie może być wykonane szybciej
lub wolniej, bezbłędnie lub z błędem zauważonym i poprawionym przez ucznia.
Podstawą uzyskania przez ucznia pozytywnej oceny jest między innymi poprawne wykonanie
ćwiczeń, zaproponowanych w programie jednostki modułowej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
713[04].Z1
Technologia montażu systemów rurociągowych
713[04].Z1.01
Prace przygotowawczo- zakończeniowe
przy montażu systemów rurociągowych
713[04].Z1.02
Montaż instalacji z rur stalowych
713[04].Z1.03
Montaż rurociągów stalowych
713[04].Z1.04
Montaż instalacji z rur miedzianych
713[04].Z1.05
Montaż rurociągów żeliwnych,
kamionkowych i betonowych
Schemat układu jednostek modułowych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
- rozróżniać rodzaje rurociągów,
- rozróżniać elementy konstrukcyjne rurociągów,
- odróżniać technologie wykonania rurociągów różnego typu,
- przestrzegać zasad bezpiecznej pracy, przewidywać i zapobiegać zagrożeniom,
- stosować procedury udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym,
- charakteryzować podstawowe materiały stosowane do budowy rurociągów,
- odczytywać i interpretować rysunki budowlane,
- posługiwać się dokumentacją techniczną,
- wykonywać przedmiary i obmiary robót,
- wykonywać rysunki inwentaryzacyjne,
- organizować stanowiska składowania i magazynowania,
- składować i magazynować podstawowe materiały do budowy rurociągów,
- transportować materiały do budowy rurociągów,
- korzystać z pozatekstowych z
ródeł informacji,
- wykonywać prace przygotowawczo-zakończeniowe przy montażu rurociągów,
- wykonywać połączenia rur instalacyjnych stalowych metodą spawania gazowego,
- wykonywać połączenia rur stalowych sieciowych metodą spawania elektrycznego,
- montować rurociągi wraz z armaturą z rur stalowych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
- wykonać prace przy montażu instalacji z rur miedzianych zgodnie z obowiązującymi
przepisami bhp i ochrony ppoż.,
- rozróżnić kształtki miedziane,
- przygotować na podstawie wykazu materiały potrzebne do montażu instalacji z rur
miedzianych,
- ocenić stan techniczny rur i łączników miedzianych do montażu instalacji,
- wykonać cięcie rur miedzianych na określony wymiar,
- przygotować końcówki rur miedzianych do montażu,
- wykonać gięcie rur miedzianych o różnych średnicach,
- przygotować sprzęt do lutowania rur miedzianych,
- wykonać połączenia nierozłączne rur miedzianych za pomocą lutowania miękkiego
i twardego,
- wykonać połączenia rozłączne rur miedzianych,
- zamocować elementy instalacji z rur miedzianych w budynku,
- przeprowadzić instalacje z rur miedzianych różnymi sposobami,
- wykonać kompensatory wydłużeń cieplnych przewodów w instalacji z rur miedzianych,
- wykonać przejścia instalacji z rur miedzianych na instalacje wykonane z innych materiałów,
posłużyć się instalacyjną dokumentacją techniczną.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
4. PRZYKA
ADOWE SCENARIUSZE ZAJ
Ć
Scenariusz zajęć 1
Osoba prowadzÄ…ca & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
Modułowy program nauczania: Monter systemów rurociągowych 713[04]
Moduł: Techniczne podstawy budowy rurociągów 713[04].Z1
Jednostka modułowa: Montaż instalacji z rur miedzianych 713[04].Z1.04
Temat: Stanowisko do lutowania rur miedzianych.
Cel ogólny: kształtowanie umiejętności organizowania stanowiska do lutowania rur
miedzianych.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
- dobrać metodę lutowania, biorąc pod uwagę cechy techniczne instalacji,
- zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy,
- wykonać połączenie rur miedzianych za pomocą lutowania.
W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:
- organizowania i planowania pracy,
- pracy w zespole,
- oceny pracy zespołu.
Metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz,
- ćwiczenia praktyczne,
- dyskusja w grupie.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- praca indywidualna,
- praca grupowa
Czas: 180 minut
Åšrodki dydaktyczne:
- opis metod lutowania,
- stanowisko do lutowania,
- foliogramy,
- rzutnik pisma,
- literatura zgodnie z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.
Przebieg zajęć:
1. Sprawy organizacyjne.
2. Omówienie celów zajęć.
3. Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia.
4. Realizacja zajęć:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
A. omówienie pojęć:
- należy wyjaśnić pojęcie lutowania miękkiego i twardego,
- uczniowie otrzymujÄ… instrukcje lutowania,
- uczniowie pracują indywidualnie, przeglądają instrukcje lutowania twardego i miękkiego.
B. lutowanie miękkie i twarde:
- wstęp- należy zapoznać uczniów z metodami łączenia rur miedzianych stosowanych do
budowy rurociągów; wskazać, jak należy dobierać metody lutowania, biorąc pod uwagę
cechy techniczne instalacji,
- uczniowie przygotowujÄ… stanowisko do lutowania,
- pracując w grupie uczniowie wykonują połączenie rur instalacji miedzianej za pomocą
lutowania miękkiego.
W trakcie pracy w grupach nauczyciel zwraca uwagę uczniom na przestrzeganie przepisów bhp.
4. Podsumowanie zajęć:
- uczniowie uzasadniają wybór metody lutowania.
5. Ocena poziomu osiągnięć uczniów i ocena ich aktywności.
- nauczyciel analizuje prace ucznia i stwierdza czy czyni postępy,
- uczniowie prezentujÄ… swoje prace,
- uczniowie wspólnie z nauczycielem dokonuje oceny prac.
6. Zakończenie zajęć
Praca domowa
Odszukaj w literaturze wiadomości na temat: Spawanie rur miedzianych. Na podstawie
zgromadzonych informacji sporzÄ…dz
w zeszycie przedmiotowym notatkÄ™.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
- anonimowe pisemne wypowiedzi uczniów dotyczące sposobu prowadzenia zajęć
i zdobytych umiejętności.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
Scenariusz zajęć 2
Osoba prowadzÄ…ca & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
Modułowy program nauczania: Monter systemów rurociągowych 713[04]
Moduł: Techniczne podstawy budowy rurociągów 713[04].Z1
Jednostka modułowa: Montaż instalacji z rur miedzianych 713[04].Z1.04
Temat: Połączenia zaciskowe.
Cel ogólny: kształtowanie umiejętności wykonywania połączeń zaciskowych.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:
- wykonać połączenie zaciskowe rur miedzianych.
W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:
- organizowania i planowania pracy,
- pracy w zespole,
- oceny pracy zespołu.
Metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz,
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- foliogramy,
- charakterystyka połączeń zaciskowych,
- rzutnik pisma,
- przepisy dotyczące zasad bezpiecznej pracy przy obsłudze urządzeń do zaciskania,
- literatura zgodnie z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.
Formy organizacji pracy uczniów:
- praca w grupach;
- praca indywidualna
Czas trwania zajęć: 180 minut
Przebieg zajęć:
Lp. Ogniwa zajęć Czynności nauczyciela Czynności uczniów Czas
trwania
1. Stworzenie ładu - wita uczniów - witają nauczyciela 12 min.
zewnętrznego - sprawdza obecność - podają obecności
i wewnętrznego - podaje temat zajęć - zapisują temat zajęć
- przedstawia cele zajęć w zeszytach
2. Opracowanie nowego - przypomina zagadnienia - odpowiadajÄ… na pytania. 20 min.
materiału z ostatnich zajęć - biorą czynny udział w
- rozpoczyna opracowanie zajęciach
nowego materiału - zapisują nowe informacje
w zeszytach
3. Kształtowanie pojęć - omawia metodę wykonywania - odpowiadają na pytania 40 min.
połączeń zaciskowych nauczyciela
- nawiÄ…zuje rozmowÄ™ z uczniami
na temat Å‚Ä…czenia rur
miedzianych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
na temat Å‚Ä…czenia rur
miedzianych
4. Wiązanie teorii - przypomina zasady bhp podczas - wybierają materiały do 60 min.
z praktyką obsługi urządzeń zaciskających wykonania połączenia
- omawia charakterystyki - dobierajÄ… elementy
połączeń zaciskowych połączenia (pod kontrolą
- omawia zastosowanie połączeń nauczyciela)
zaciskowych - dobierajÄ… urzÄ…dzenia do
- prezentuje sposób wykonania montażu
połączenia zaciskowego - wykonują (pod kontrolą
nauczyciela) połączenie
5. Kształtowanie - powtarza najważniejsze - odpowiadają na pytania 40 min.
nawyków wiadomości - prezentują wykonane
- sprawdza wykonanie ćwiczenia ćwiczenie
oraz przekazuje uwagi
6. Ocena i kontrola - ocenia aktywność uczniów 4 min.
7. Zakończenie zajęć - podaje treść zadania domowego Zapisują treść zadania w 4 min.
zeszytach przedmiotowych
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
- anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
5. ĆWICZENIA
5.1. Charakterystyka elementów instalacji z rur miedzianych.
5.1.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na stanowisko montażowe dostarczono kształtki miedziane. Zapisz w odpowiednim miejscu
tabeli jakie to sÄ… elementy i jakie jest ich zastosowanie?
Kształtka Nazwa i zastosowanie
.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Oceniając pracę uczniów nauczyciel zwraca uwagę na:
stosowanie poprawnego nazewnictwa,
przestrzeganie przepisów bhp na stanowisku pracy,
umiejętność pracy w grupie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) rozpoznać elementy instalacji i podać ich nazwy,
3) określić zastosowanie przedstawionych elementów,
4) omówić sposób rozwiązania.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
katalogi elementów instalacji miedzianych,
literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 2
Na stanowisko montażowe dostarczono:
- rury miedziane o średnicy 22 mm uformowane w kręgi,
- rury miedziane o średnicy 100 mm w odcinkach prostych o długości 3m.
Omów jakie to są rodzaje rur i jakie jest ich zastosowanie?
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Oceniając pracę uczniów nauczyciel zwraca uwagę na :
stosowanie poprawnego nazewnictwa,
przestrzeganie przepisów bhp na stanowisku pracy,
umiejętność pracy w grupie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) rozpoznać elementy instalacji i podać ich nazwy,
3) określić zastosowanie przedstawionych elementów,
4) omówić sposób rozwiązania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
katalogi rur miedzianych,
literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
5.2. Przygotowanie rur miedzianych do instalacji.
5.2.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na stanowisko montażowe dostarczono rury miedziane o średnicy 16 mm uformowane
w kręgi. Do instalacji należy przygotować dwa odcinki rur o długości 1 m. Dobierz narzędzia
i przygotuj rury miedziane do instalacji.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Oceniając pracę uczniów nauczyciel zwraca uwagę na :
stosowanie poprawnego nazewnictwa,
przygotowanie rur do instalacji,
umiejętność pracy w grupie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) dobrać narzędzia pomiarowe i obróbkowe,
3) przygotować rury,
4) zmierzyć żądaną długość rur,
5) ciąć rury na wymiar,
6) przygotować końcówki rur do montażu,
7) zaprezentować sposób rozwiązania.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
dokumentacja rysunkowa,
rury miedziane w kręgach,
narzędzia pomiarowe,
narzędzia monterskie,
literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 2
Na stanowisko montażowe dostarczono rury miedziane o średnicy 20 mm w odcinkach
prostych o długości 3 m. Do instalacji należy przygotować dwa odcinki rur o długości 1 m zgięte
w połowie długości z promieniem gięcia równym 60 mm. Dobierz narzędzia
i przygotuj rury miedziane do instalacji.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Oceniając pracę uczniów nauczyciel zwraca uwagę na:
stosowanie poprawnego nazewnictwa,
przygotowanie rur do instalacji,
umiejętność pracy w grupie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) dobrać narzędzia pomiarowe i obróbkowe,
3) przygotować rury,
4) zmierzyć żądaną długość rur,
5) ciąć rury na wymiar,
6) przygotować końcówki rur do montażu,
7) dobrać przyrząd do gięcia,
8) zgiąć rury z żądanym promieniem gięcia,
9) sprawdzić promień gięcia,
10) zaprezentować sposób rozwiązania.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
dokumentacja rysunkowa,
rury miedziane w odcinkach,
narzędzia pomiarowe,
narzędzia monterskie,
literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 3
Na stanowisko montażowe dostarczono rury miedziane o średnicy 30 mm w odcinkach
prostych o długości 3 m. Do instalacji należy przygotować dwa odcinki rur o długości 1 m zgięte
w połowie długości pod kątem 1800. Dobierz narzędzia i przygotuj rury miedziane do instalacji.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Oceniając pracę uczniów nauczyciel zwraca uwagę na :
stosowanie poprawnego nazewnictwa,
przygotowanie rur do instalacji,
umiejętność pracy w grupie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) dobrać narzędzia pomiarowe i obróbkowe,
3) przygotować rury,
4) zmierzyć żądaną długość rur,
5) ciąć rury na wymiar,
6) przygotować końcówki rur do montażu,
7) dobrać przyrząd do gięcia,
8) zgiąć rury pod kątem 1800,
9) sprawdzić kąt gięcia,
10) zaprezentować sposób rozwiązania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
dokumentacja rysunkowa,
rury miedziane w odcinkach,
narzędzia pomiarowe,
narzędzia monterskie,
literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 4
Na stanowisko montażowe dostarczono rury miedziane o średnicy 30 mm w odcinkach
prostych o długości 3 m. Do instalacji należy przygotować dwa odcinki rur o długości 3 m.
W połowie długości rur należy wykonać wcinek. Dobierz narzędzia i przygotuj rury miedziane
do instalacji.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Oceniając pracę uczniów nauczyciel zwraca uwagę na :
stosowanie poprawnego nazewnictwa,
przygotowanie rur do instalacji,
umiejętność pracy w grupie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) dobrać narzędzia pomiarowe i obróbkowe,
3) przygotować rury,
4) zmierzyć żądaną długość rur,
5) przygotować końcówki rur do montażu,
6) dobrać narzędzie do wykonania wcinka,
7) wykonać wcinek,
8) sprawdzić przygotowane rury miedziane,
9) zaprezentować sposób rozwiązania.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
dokumentacja rysunkowa,
rury miedziane w odcinkach,
narzędzia pomiarowe,
narzędzia monterskie,
literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
Ćwiczenie 5
Na stanowisko montażowe dostarczono rury miedziane o średnicy 30 mm w odcinkach
prostych o długości 3 m. Do instalacji należy przygotować dwa odcinki rur o długości 3 m
i naciąć gwintem zewnętrzny drobnozwojny na długości 30 mm. Dobierz narzędzia i przygotuj
rury miedziane do instalacji.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Oceniając pracę uczniów nauczyciel zwraca uwagę na :
stosowanie poprawnego nazewnictwa,
przygotowanie rur do instalacji,
umiejętność pracy w grupie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) dobrać narzędzia pomiarowe i obróbkowe,
3) przygotować rury,
4) dobrać narzędzie do wykonania gwintu,
5) naciąć gwint,
6) przygotować końcówki rur do montażu,
7) zaprezentować sposób rozwiązania.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
dokumentacja rysunkowa,
rury miedziane w odcinkach,
narzędzia pomiarowe,
narzędzia monterskie,
literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
5.3. Połączenia rur miedzianych.
5.3.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na stanowisko montażowe dostarczono dwa odcinki rur miedzianych o długości 1m
i średnicy 16 mm. Na końcu jednej rury należy zamontować obejście pełne, a na drugiej kolanko
900. Dobierz narzędzia i przygotuj rury miedziane do instalacji. Połączenie należy wykonać za
pomocą lutowania miękkiego.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Oceniając pracę uczniów nauczyciel zwraca uwagę na :
stosowanie poprawnego nazewnictwa,
przygotowanie połączenia,
umiejętność pracy w grupie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) dobrać narzędzia pomiarowe i obróbkowe,
3) przygotować końcówki rur i kształtki,
4) nałożyć topnik do lutowania,
5) ogrzewać łączone elementy za pomocą palnika,
6) wprowadzić stop lutowniczy do złącza i kontynuować ogrzewanie,
7) usunąć nadmiar stopu,
8) zaprezentować sposób rozwiązania.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
rury miedziane,
narzędzia pomiarowe,
materiały i narzędzia do lutowania miękkiego,
literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 2
Na stanowisko montażowe dostarczono dwa odcinki rur miedzianych o długości 1m
i średnicy 20 mm. Na końcu jednej rury należy zamontować mufę redukcyjną, a na drugiej
trójnik. Dobierz narzędzia i przygotuj rury miedziane do instalacji. Połączenie należy wykonać
za pomocÄ… lutowania twardego.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Oceniając pracę uczniów nauczyciel zwraca uwagę na :
stosowanie poprawnego nazewnictwa,
przygotowanie połączenia,
umiejętność pracy w grupie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) dobrać narzędzia pomiarowe i obróbkowe,
3) przygotować końcówki rur i kształtki,
4) nałożyć topnik do lutowania,
5) ogrzewać łączone elementy za pomocą palnika,
6) wprowadzić stop lutowniczy do złącza i kontynuować ogrzewanie,
7) usunąć nadmiar stopu,
8) zaprezentować sposób rozwiązania.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
rury miedziane,
narzędzia pomiarowe,
materiały i narzędzia do lutowania twardego,
literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 3
Na stanowisko montażowe dostarczono dwa odcinki rur miedzianych o długości 1m
i średnicy 20 mm. Rury te należy połączyć za pomocą połączenia zaciskowego. Dobierz
narzędzia i przygotuj rury miedziane do instalacji.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Oceniając pracę uczniów nauczyciel zwraca uwagę na :
stosowanie poprawnego nazewnictwa,
przygotowanie połączenia,
umiejętność pracy w grupie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) dobrać narzędzia pomiarowe i obróbkowe,
3) przygotować końcówki rur i złączkę zaciskową,
4) zaznaczyć na rurze głębokość wsunięcia złączki,
5) dobrać odpowiednie szczęki zaciskowe i nałożyć na maszynę,
6) sprawdzić, czy oznaczenie na rurze zgadza się z krawędzią złączki,
7) otworzyć szczękę i nałożyć na złączkę,
8) rozpocząć zaciskanie,
9) zdjąć szczękę,
10) zaprezentować sposób rozwiązania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
rury miedziane,
narzędzia pomiarowe,
literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 4
Na stanowisko montażowe dostarczono dwa odcinki rur miedzianych o długości 1m
i średnicy 50 mm. Rury te należy połączyć za pomocą połączenia zaciskowego. Dobierz
narzędzia i przygotuj rury miedziane do instalacji.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Oceniając pracę uczniów nauczyciel zwraca uwagę na :
stosowanie poprawnego nazewnictwa,
przygotowanie połączenia,
umiejętność pracy w grupie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) dobrać narzędzia pomiarowe i obróbkowe,
3) przygotować końcówki rur i złączkę zaciskową,
4) zaznaczyć na rurze głębokość wsunięcia złączki,
5) dobrać odpowiedni łańcuch zaciskowy i nałożyć na złączkę,
6) sprawdzić, czy oznaczenie na rurze zgadza się z krawędzią złączki,
7) dobrać odpowiednie szczęki pośrednie i umieścić je w maszynie zaciskającej,
8) otworzyć szczękę i nałożyć na łańcuch,
9) rozpocząć zaciskanie,
10) zdjąć szczękę i otworzyć łańcuch,
11) zaprezentować sposób rozwiązania.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
rury miedziane,
narzędzia pomiarowe,
literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
5.4. Montaż instalacji
5.4.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj podłączenie zgodnie z poniższym rysunkiem.
Rys. do ćw. 1. Podwójny wspornik montażowy w odgałęzieniu pod baterię 1 - element montażowy (podwójny),
2 - kolana przejściowe, 3 - uszczelka, 4  tarcza zaciskowa, 5  przeciwnakrętka [1, s. 190]
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Oceniając pracę uczniów nauczyciel zwraca uwagę na :
stosowanie poprawnego nazewnictwa,
przygotowanie połączenia,
umiejętność pracy w grupie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) dobrać narzędzia pomiarowe i obróbkowe,
3) dobrać narzędzia montażowe,
4) przygotować elementy instalacji,
5) zamocować element montażowy,
6) zmontować połączenie,
7) zaprezentować sposób rozwiązania.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
rury miedziane i kształtki,
narzędzia pomiarowe i obróbkowe,
narzędzia montażowe,
elementy montażowe,
literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
Ćwiczenie 2
Z jakich elementów składa się przedstawiona na schemacie instalacja gazowa?
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
8)
9)
10)
11)
Rys. do ćw. 2.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Oceniając pracę uczniów nauczyciel zwraca uwagę na :
stosowanie poprawnego nazewnictwa,
umiejętność pracy w grupie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się ze schematem instalacji,
3) wypisać elementy instalacji,
4) zaprezentować sposób rozwiązania.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 3
Wykonaj podłączenie zgodnie z poniższym rysunkiem. Podłączenie grzejnika poprzez
rozdzielacz kondygnacyjny z elementem krzyżowym T. Rozdzielacz kondygnacyjny z giętą rurą
Ø 15 mm, przewód przyÅ‚Ä…czeniowy grzejnika z giÄ™tÄ… rurÄ… Ø 12 mm, jako podÅ‚Ä…czenie
podłogowe.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
Rys. do ćw. 3. [33]
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Oceniając pracę uczniów nauczyciel zwraca uwagę na :
stosowanie poprawnego nazewnictwa,
przygotowanie połączenia,
umiejętność pracy w grupie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) dobrać narzędzia pomiarowe i obróbkowe,
3) dobrać narzędzia montażowe,
4) przygotować elementy instalacji,
5) zamocować element montażowy,
6) zmontować połączenie,
7) zaprezentować sposób rozwiązania.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
rury miedziane i kształtki,
narzędzia pomiarowe i obróbkowe,
narzędzia montażowe,
elementy montażowe,
literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 4
Wykonaj podłączenie zgodnie z poniższym rysunkiem. Podłączenie grzejnika poprzez
rozdzielacz kondygnacyjny z elementem krzyżowym T. Rozdzielacz kondygnacyjny z giętą rurą
Ø 15 mm, przewód przyÅ‚Ä…czeniowy grzejnika z giÄ™tÄ… rurÄ… Ø 12 mm, jako podÅ‚Ä…czenie Å›cienne.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
Rys. do ćw. 4. [33]
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Oceniając pracę uczniów nauczyciel zwraca uwagę na :
stosowanie poprawnego nazewnictwa,
przygotowanie połączenia,
umiejętność pracy w grupie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) dobrać narzędzia pomiarowe i obróbkowe,
3) dobrać narzędzia montażowe,
4) przygotować elementy instalacji,
5) zamocować element montażowy,
6) zmontować połączenie,
7) zaprezentować sposób rozwiązania.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
pokaz z objaśnieniem,
ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
rury miedziane i kształtki,
narzędzia pomiarowe i obróbkowe,
narzędzia montażowe,
elementy montażowe,
literatura zgodna z punktem 6 poradnika dla ucznia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
6. EWALUACJA OSI
GNI
Ć UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
Test dwustopniowy do jednostki modułowej  Montaż instalacji z rur
miedzianych
Test składa się z 21 zadań dwóch typów:
1. Typu otwartego, w tym:
- 11 zadań z luką,
2. Typu zamkniętego, w tym:
- 10 zadań wielokrotnego wyboru.
Zadania: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 11, 13, 15, 16, 17, 19 i 20 sÄ… z poziomu podstawowego; 9, 10, 12,
14, 18 i 21 sÄ… z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
- dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,
- dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,
- dobry  za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,
- bardzo dobry  za rozwiązanie 19 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego
Plan testu
Klucz odpowiedzi
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
zad (mierzone osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedz

1. Rozróżnić łączniki miedziane B P
a
2. Rozróżnić kształtki miedziane B P
c
3. Rozróżnić narzędzie do cięcia B P
b
rur miedzianych
4. Porównać piły mechaniczne C P
c
5. Scharakteryzować lutowanie C P
a
miękkie
6. Scharakteryzować lutowanie C P
c
twarde
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
7. Zaproponować materiały do D P
a
lutowania miękkiego
8. Wyjaśnić kompensację B P
d
wydłużeń rur miedzianych
9. Zanalizować sposób montażu D PP
c
rur miedzianych
10. Sklasyfikować rodzaje C PP
montażu instalacji d
miedzianych
11. Wymienić rodzaje rur A P
54 mm
miedzianych miękkich
12. Zaproponować rury D PP
miedziane do określonego twarde
zastosowania
13. Dobrać promień gięcia rur D P
4÷5
miedzianych
14. Wybrać sposób gięcia rur D PP
75 mm
miedzianych
15. Nazwać narzędzia do A P
Ekstraktory
wykonywania wycinek
16. Nazwać narzędzia do A P
prefabrykacji rur giętarki
miedzianych
17. Wymienić narzędzia do A P
obróbki wykańczającej rur gratownikami
miedzianych
18. Zaproponować zastosowanie D PP
lutowania miękkiego do grzewczych
rodzaju instalacji miedzianej
19. Scharakteryzować połączenia C P
42 mm
zaciskowe rur miedzianych
20. Wybrać sposób kompensacji C P
rozmieszczenia
wydłużeń rur miedzianych
21. Scharakteryzować sposób C PP
amonu
montażu pod tynkiem
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.
2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadz
z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych, jakie
będą w teście.
5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony na
udzielanie odpowiedzi.
8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru
dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).
9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.
10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdz
wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadz
analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które
sprawiły uczniom największe trudności.
13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych  niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.
Instrukcja dla ucznia
A. INSTRUKCJA OGÓLNA
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
3. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
B. INSTRUKCJA SZCZEGÓA
OWA
1. Zestaw zadań testowych składa się z:
a. zadań otwartych (zadań z luką),
b. zadań zamkniętych (zadań wielokrotnego wyboru).
2. W zadaniach z luką należy w miejsce kropek wpisać prawidłowe wyrażenie, wzór lub
dokonać opisu np. rysunku, czyli uzupełnić je w sposób stanowiący logiczną całość.
3. Zadania wielokrotnego wyboru mają 4 odpowiedzi, z których jedna jest prawidłowa.
Prawidłową odpowiedz
należy zakreślić we właściwym miejscu na Karcie odpowiedzi.
4. W wypadku pomyłki błędną odpowiedz
należy ująć w kółko i ponownie zakreślić
odpowiedz
prawidłową.
5. Jeżeli udzielenie odpowiedzi na jakieś pytanie sprawia Ci trudność, to opuść je
i przejdz
do zadania następnego. Do zadań bez odpowiedzi możesz wrócić póz
niej.
6. Czas trwania testu  45 min.
7. Maksymalna liczba punktów, jaką można osiągnąć za poprawne rozwiązanie testu
wynosi 21 pkt.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
Materiały dla ucznia:
- instrukcja dla ucznia,
- zestaw zadań testowych,
- karta odpowiedzi,
Celem przeprowadzanego pomiaru dydaktycznego jest sprawdzenie poziomu wiadomości
i umiejętności, jakie zostały ukształtowane w wyniku zorganizowanego procesu kształcenia
w jednostce modułowej Montaż instalacji z rur miedzianych. Pytania nie są trudne i jeżeli
zastanowisz siÄ™, to na pewno udzielisz poprawnej odpowiedzi.
Powodzenia !
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Który szkic przedstawia kolano 90° z gwintem wewnÄ™trznym?
a) c)
b) d)
2. Na rysunku przedstawiono
a) obejście pełne,
b) kolanko 900,
c) półobejście nyplowe,
d) mufÄ™ redukcyjnÄ….
3. Jakie jest zastosowanie narzędzia przedstawionego na rysunku?
a) do trasowania rur,
b) do cięcia rur,
c) do gratowania,
d) do usuwania tlenków.
4. Które piły mechaniczne są najbardziej wydajne?
a) tarczowe,
b) ramowe,
c) cierne,
d) taśmowe.
5. Temperatura lutowania miękkiego rur miedzianych wynosi
a) poniżej 4500C,
b) 5000C,
c) 5500C,
d) 6000C.
6. Temperatura lutowania twardego rur miedzianych wynosi
a) 5000C,
b) 6000C,
c) 7000C,
d) 8000C.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
7. Jako topnika do lutowania miękkiego używa się
a) chlorku cynku,
b) boraksu,
c) chlorku sodu,
d) chlorku potasu.
8. Na rysunku przestawiono
a) Å‚Ä…czenie rur miedzianych,
b) trasowanie rur,
c) cięcie rur,
d) kompensację wydłużeń rur.
9. Sposób montażu rur miedzianych przedstawiony na rysunku to montaż
a) w stropie,
b) pod jastrychem,
c) pod tynkiem,
d) we wnęce.
10. Na którym rysunku przedstawiono układanie instalacji w szachcie?
a) c)
b) d)
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
11. Rury miedziane miękkie mogą mieć średnicę od 6 do & .. mm.
12. Do instalacji gazowych należy stosować rury miedziane & & & & .ciągnione bez szwu.
13. PromieÅ„ giÄ™cia rur miedzianych nie powinien być mniejszy niż & ÷ & . Å›rednic
zewnętrznych giętej rury.
14. Na zimno zgina się rury miedziane o średnicach mniejszych niż & & .. mm.
15. & & & & .. to urządzenia służące do wyciągania trójników na rurach, czyli wykonywania
tzw. wcinek.
16. Narzędzia do prefabrykacji można ogólnie podzielić na: ekspandery, & & & & ..
i ekstraktory.
17. Usuwanie nadmiaru materiału po cięciu rur miedzianych przeprowadza się narzędziami
zwanymi & & & & & & ...
18. Lutowanie miękkie można stosować w instalacjach zimnej i ciepłej wody oraz & & & & & ,
w których temperatura czynnika nie przekracza 1100C.
19. Podczas wykonywania połączeń zaciskowych przy średnicach rur miedzianych powyżej
& & & & & mm zaleca się stosowanie łańcuchów zaciskających.
20. Do kompensacji zmian długości rur często można wykorzystać sposób ich
& & & & & & & & ...
21. Dla instalacji układanych pod tynkiem swobodne rozszerzenie cieplne należy zapewnić
poprzez osłonięcie instalacji elastycznym, pozbawionym & & & & & & . materiałem
o odpowiedniej grubości.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
Montaż instalacji z rur miedzianych
Zakreśl poprawną odpowiedz
, wpisz brakujące części zdania.
Nr
Odpowiedz
Punktacja
zadania
1. a b c d
2. a b c d
3. a b c d
4. a b c d
5. a b c d
6. a b c d
7. a b c d
8. a b c d
9. a b c d
10. a b c d
II. Uzupełnij zdania
Nr
Odpowiedz
Punktacja
zadania
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
Suma punktów za część I+II
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
Zadanie typu próba pracy
Wykonaj podłączenia instalacji miedzianej wg załączonego schematu.
Rys. do zadania [33]
Instrukcja dla ucznia
Zapoznaj się z treścią zadania, dokumentacją do jego wykonania, stanowiskiem pracy oraz
instrukcjami obsługi maszyn i urządzeń znajdujących się na stanowisku pracy.
Czas na wykonanie zadania wynosi 180 minut (3 godziny zegarowe). W ciÄ…gu tego czasu musisz
wykonać zadanie, które obejmuje:
zaplanowanie przez Ciebie działań związanych z wykonaniem zadania,
zorganizowanie stanowiska pracy odpowiednio do zaplanowanych działań,
wykonanie operacji technologicznych, w tym czynności pozwalających na uzyskanie
zamierzonego efektu, zgodnie z warunkami określonymi w zadaniu; powinieneś też
pamiętać o uporządkowaniu stanowiska pracy,
zaprezentowanie efektu wykonanego zadania z uwzględnieniem uzasadnienia sposobu
wykonania oraz oceny jakości wykonania.
Pamiętaj!
Zadanie musisz wykonać samodzielnie i w przewidzianym czasie. Powinieneś wykonywać
czynności z zachowaniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony
przeciwpożarowej, a także:
zwracaj uwagÄ™ na Å‚ad i porzÄ…dek na stanowisku pracy,
uporzÄ…dkuj stanowisko po wykonaniu zadania,
zgłoś nauczycielowi gotowość do zaprezentowania efektu wykonanego zadania.
Materiały dla ucznia:
rury miedziane i elementy instalacji,
narzędzia monterskie,
materiały do lutowania,
elementy montażowe.
Uczeń zaliczył zadanie, jeżeli wykonał 75% czynności określonych w arkuszu oceny pracy
ucznia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
Arkusz oceny pracy ucznia
Uczeń
L.p. Czynności związane z montażem instalacji wykonał
0/1
1. Zorganizował stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp
2. Dobrał odpowiednie elementy instalacji
3. Dobrał odpowiednie narzędzia
4. Uciął rury na właściwy wymiar
5. Przygotował powierzchnie rur do połączenia
6. Dobrał materiały do lutowania
7. Zlutował połączenia
8. Oczyścił powierzchnie po lutowaniu
9. Zamocował rury zgodnie z dokumentacją
10. Sprawdził jakość wykonanych prac
11. Uporządkował stanowisko pracy
12. Zaprezentował efekty wykonanego zadania
Ocenianie:
- dopuszczajÄ…cy  9 pkt
- dostateczny  10 pkt
- dobry  11 pkt
- bardzo dobry  12 pkt
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35
7. LITERATURA
1. Cieślowski S., Krygier K.: Instalacje sanitarne. Część 1. Technologia. WSiP, Warszawa 1998
2. Cieślowski S., Krygier K.: Instalacje sanitarne. Część 2. Technologia. WSiP, Warszawa 1998
3. Dzierżawski T.: Gazownictwo i ciepłownictwo. Technologia. WSiP, Warszawa 1996
4. Dzierżawski T.: Gazownictwo i ciepłownictwo. Zeszyt ćwiczeń. WSiP, Warszawa 1996
5. Górecki A.: Technologia ogólna. Podstawy technologii mechanicznych. WSiP, Warszawa 1998
6. Górecki A., Grzegórski Z.: Ślusarstwo przemysłowe i usługowe. Technologia. WSiP,
Warszawa 1998
7. Górecki A. i inni.: Instalacje z rur miedzianych. Poradnik. COBRTI  INSTAL , Warszawa 1994
8. Heidrich Z.: Wodociągi i kanalizacja. Część 1. Wodociągi. WSiP, Warszawa 1999
9. Heidrich Z.: Wodociągi i kanalizacja. Część 2. Kanalizacja. WSiP, Warszawa 1999
10. Hillar J., Jarmoszuk S.: Åšlusarstwo i spawalnictwo. Technologia. WSiP, Warszawa 1995
11. Hoffman Z., Lisiecki K.: Instalacje budowlane. WSiP, Warszawa 1995
12. Jarmoszuk S.: Spawanie metodÄ… MAG. WSiP, Warszawa 1996
13. Karpiński M.: Instalacje gazu. WSiP, Warszawa 1996
14. Keszthelyi F.: Spawanie rurociągów. WNT, Warszawa 1977
15. Krygier K., Klinke T., Sewerynik J.: Ogrzewnictwo. Wentylacja. Klimatyzacja. WSiP,
Warszawa 1997
16. Martinek W., Pieniążek J.: Technologia budownictwa. Cz.4. WSiP, Warszawa 1998
17. Mielnicki J.S.: Centralne ogrzewanie. Regulacja i eksploatacja. ARKADY, 1985
18. Mirski J.: Budownictwo z technologiÄ…. Cz.3. WSiP, Warszawa 1995
19. Mirski J., A
Ä…cki K.: Budownictwo z technologiÄ…. Cz.2. WSiP, Warszawa 1998,
20. Poradnik montera  Aquatherm-Polska 1995
21. Warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlano-montażowych. T.II. Instalacje
sanitarne i przemysłowe, ARKADY 1988
22. www.aspol.com.pl
23. www.e-instalacje.pl
24. www.gebo.com.pl
25. www.ibpgroup.com
26. www.instalacje.gejzer.pl
27. www.instalacjebudowlane.pl
28. www.instalsystem.pl
29. www.kisan.pl
30. www.muratordom.pl
31. www.nibco.com.pl
32. www.sanha.com.pl
33. www.viega.pl
LITERATURA METODYCZNA
1. Baraniak B.: Dobór treści kształcenia zawodowego. Instytut Badań Edukacyjnych,
Warszawa 1997
2. Figurski J.: Eksperyment pedagogiczny Modułowe programy nauczania w kształceniu
zawodowym: model ujednoliconego egzaminu zawodowego. Instytut Technologii
Eksploatacji, Radom 2001
3. Francuz W.M.: Dydaktyka w nowej szkole zawodowej. Wydawnictwo Politechniki
Krakowskiej, Kraków 2004
4. Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia. WSiP, Warszawa 2004
5. Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. Instytut Technologii Eksploatacji,
Radom 2000
6. Szlosek F.: Wstęp do dydaktyki przedmiotów zawodowych. Wyższa Szkoła Inżynierska,
Radom 1995
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
36