Podstawowy model gospodarki
AD-AS
Dzięki obiegowi okrężnemu poznaliśmy
 reguły gry" obowiązujące w gospodarce.
Jesteśmy gotowi skonstruować
podstawowy model gospodarki,
AD stronÄ™ popytu
AS stronę podaży
Będziemy posługiwać się wielkościami
zagregowanymi,( globalnymi) .
" W analizie makroekonomicznej na wykresie przedstawiamy
rynek całej gospodarki,
P
PA
QDA
r- PKB
Zagregowany popyt
" Zagregowany popyt przedstawia
zachowanie się wszystkich rodzajów
podmiotów gospodarujących na wszystkich
rynkach produktów.
" ZAGREGOWANY POPYT (AD) jest to
zależność między całkowitą ilością
dóbr i usług, czyli wielkością realnego
produktu narodowego brutto, jakÄ…
gospodarstwa domowe, firmy i rzÄ…d
chcą nabyć, a poziomem cen
mierzonym deflatorem produktu
narodowego brutto w określonym
czasie
" Gospodarstwa domowe dokonujÄ…
zakupów konsumpcyjnych,
" firmy realizują inwestycje, na które
składają się wydatki na powiększenie i
odtworzenie kapitału oraz przyrosty
zapasów,
" również rząd ponosi wydatki.
Bilans wykorzystania produktu narodowego brutto
liczony w cenach bieżących (w miliardach złotych)
czynniki wpływające na kształtowanie się AD.
" l) Wydatki konsumpcyjne
" decyduje wiele czynników, np. styl
życia, prognozy na przyszłość,
dostępność kredytów i jeszcze dużo,
innych,
" Najważniejszym czynnikiem jest jednak
poziom dochodu narodowego
" Jeśli dochody gospodarstw domowych
zwiększają się, to konsumpcja również
rośnie, ale nie o tyle, o ile zwiększyły się
dochody.
" Ta zależność, nosi nazwy: krańcowej
skłonności do konsumpcji lub
przeciętnej skłonności do konsumpcji.
KRAC
COWA SKA
ONNOŚĆ DO
KONSUMPCJI ( MPC)
" stanowi tę część dodatkowego
dochodu, która jest konsumowana,
czyli:
PRZECI
TNA SKA
ONNOŚĆ DO
KONSUMPCJI (APC)
" pokazuje udział konsumpcji w
dochodach gospodarstwa domowego,
czyli:
2) Wydatki inwestycyjne
" Inwestycje sÄ… to wydatki ponoszone na
nowo wyprodukowane czynniki
produkcyjne, które umożliwiają
odtworzenie starych i zużytych czynników,
a także wszelkiego rodzaju zapasy
nagromadzone przez firmÄ™.
" Inwestycje nie dotyczÄ… natomiast
wydatków powszechnie określanych jako
inwestycje finansowe na akcje, obligacje
czy inne papiery wartościowe,
" gdyż takie wydatki nie wpływają
bezpośrednio na wielkość produkcji
dóbr i usług.
" dokonywanie inwestycji przez firmy prowadzi do
zwiększenia mocy produkcyjnych w przyszłości.
" Możemy powiedzieć więc, że wydatki inwestycyjne
określają tempo wzrostu gospodarczego,
" umożliwiają większą produkcję, czyli także i
konsumpcję w przyszłości, a jednocześnie umożliwiają
powstanie nowych miejsc pracy
" są metodą zwiększania zatrudnienia i walki z
bezrobociem.
Na wielkość inwestycji w gospodarce, wpływ ma
wiele różnych czynników
" Do najważniejszych należą: postęp
naukowo-techniczny, a także wzrost
popytu inwestycyjnego, wysokość stopy
procentowej,
" Stopa procentowa jest cenÄ… za
korzystanie z cudzych pieniędzy
" Wydatki inwestycyjne to około 20%- 30%
zagregowanego popytu,
3) Wydatki rzÄ…dowe
" wydatki rządowe utrzymywały się na
poziomie 20%.
" Rząd kupuje wiele bardzo różnych rzeczy,
" Zatrudnia wielu ludzi,
" wydatki rządowe mają silny wpływ na
zagregowany popyt, zarówno
bezpośrednio poprzez zakupy
dokonywane przez rzÄ…d,
" jak i pośrednio poprzez opodatkowanie
gospodarstw domowych i firm.
4) Eksport netto
" napływ pieniądza do gospodarki
" Eksport netto, czyli wielkość eksportu
pomniejszona o wielkość importu, jest
jedną z części składowych
zagregowanego popytu.
" Jeśli eksport netto jest dodatni, to
przyczynia się do wzrostu wydatków
ponoszonych w gospodarce, jeśli jest
natomiast ujemny, to ogranicza te wydatki
Krzywa zagregowanego popytu
" zdefiniowaliśmy zagregowany popyt jako
ilość dóbr i usług, jaką gospodarstwa
domowe, firmy i rząd chcą nabyć przy
danym poziomie cen w określonym czasie.
Zagregowany popyt zależy od dwóch
czynników:
Øð poziomu wydatków caÅ‚kowitych
Øð poziomu cen w gospodarce.
KRZYWA ZAGREGOWANEGO POPYTU
pokazuje graficznie zależność między
wielkością realnego produktu
narodowego brutto, na jaką zgłaszany
jest popyt przez wszystkie podmioty
gospodarujÄ…ce, a poziomem cen
mierzonym deflatorem produktu
narodowego brutto w danym okresie.
Krzywa zagregowanego popytu
" Inflację, oznaczającą ciągły wzrost poziomu
cen, ilustrujemy podwyższeniem poziomu cen
np. z P0 do P1 ,
" Krzywa zagregowanego popytu ma ujemne
nachylenie, w związku z tym wyższemu
poziomowi cen odpowiada mniejsza ilość dóbr i
usług, na jaką gospodarstwa domowe, firmy i
rząd zgłaszają zapotrzebowanie.
" Wielkość (r-PNB) ulega więc ograniczeniu z
r-PNB 0 do r-PNB1,.
" Jeśli w gospodarce podnosi się poziom
cen, to gospodarstwa domowe, firmy i
rząd ograniczają wielkość
zapotrzebowania na dobra i usługi.
" Dzieje się tak, gdyż na skutek wzrostu
poziomu cen siła nabywcza dochodów
maleje,
Zmiany zagregowanego popytu
" Wszystkie czynniki, które mają wpływ na
wielkość wydatków ponoszonych przez
gospodarstwa domowe, firmy i rzÄ…d,
determinujÄ… zmiany zagregowanego
popytu.
Zmiany zagregowanego popytu:
a) wzrost popytu, b) spadek popytu
" Wzrost zagregowanego popytu może
wynikać ze zwiększonych wydatków
konsumpcyjnych, inwestycyjnych tub
rządowych albo też na skutek wzrostu
popytu na rynkach zagranicznych na
towary eksportowane przez badanÄ… przez
nas gospodarkÄ™.
" Oczywiście spadek popytu jest
spowodowany ograniczeniem wydatków.
" Wzrost popytu może być spowodowany
bardzo wieloma różnymi czynnikami,
takimi jak na przykład obniżenie
podatków prowadzące do zwiększenia
konsumpcji, zwiększenie wydatków
rzÄ…du ,czy wzrost eksportu
ograniczenie popytu powoduje np.
przewidywanie kryzysu powoduje wzrost
oszczędności,
wzrost podatków
ograniczenie wydatków na edukację,
wzrost stopy procentowej zmusza firmy do
ograniczenia inwestycji,
wzrost wydatków na import ropy naftowej,
zmiany kursów walutowych, czyli ceny pieniądza z
innego kraju wyrażonej w pieniądzu własnego
kraju, prowadzÄ… do ograniczenia eksportu.
" Ilość dóbr i usług, jaką gospodarstwa
domowe, firmy i rząd chcą kupić, zależy
od poziomu cen i poziomu wydatków
całkowitych w gospodarce.
" Zmiany poziomu cen prowadzÄ… do
ruchu wzdłuż krzywej zagregowanego
popytu,
" zmiany wydatków całkowitych powodują
natomiast przesunięcie się krzywej.
Zagregowana podaż
" Jak już wielokroć powtarzaliśmy, każdy rynek
jest tworzony przez dwie strony:
" popytu i podaży. Jest więc rzeczą oczywistą, że
jeśli mówimy o jednym super rynku całej
gospodarki, to również musimy zapoznać się ze
stroną podaży.
" analizowaliśmy łączny popyt zgłaszany przez
wszystkich w kraju i z zagranicy na dobra oraz
usługi wyprodukowane w gospodarce.
" Teraz zapoznamy się z całkowitą produkcją
wszystkich firm oferowanÄ… w tej gospodarce, a
opisuje ją zagregowana podaż.
ZAGREGOWANA PODAÅ» (AS)
pokazuje zależność całkowitą między
ilością produktów, czyli wielkością
realnego produktu narodowego
brutto, jakÄ… wszyscy producenci w
gospodarce chcą zaoferować na
sprzedaż, a poziomem cen mierzonym
deflatorem produktu narodowego brutto
w danym okresie.
Na zagregowaną podaż w gospodarce wpływa
wiele czynników.
" zagregowana podaż łączy wszystkie
produkty w gospodarce
" można wyróżnić czynniki oddziałujące
na produkcjÄ™ na wszystkich rynkach.
l) Poziom cen
" wzrost poziomu cen oddziałuje na producentów
w całej gospodarce.
" Na skutek wzrostu poziomu cen firmy osiÄ…gajÄ…
większe zyski,
" dzieje się tak dopóki pracownicy nie wystąpią z
żądaniami podwyżki płac.
" W odpowiedzi na zwiększone zyski firmy
zwiększają produkcję. Oznacza to, że wzrostowi
poziomu cen towarzyszy wzrost ilości dóbr i
usług oferowanych na sprzedaż.
2) Możliwości produkcyjne gospodarki
" Techniczne możliwości produkcji dóbr i usług odgrywają
podstawową rolę w wyznaczaniu zagregowanej podaży
w gospodarce. Na te możliwości składa się
" ilość i jakość zatrudnianego kapitału.
" Możliwości produkcyjne tworzone są dzięki inwestycjom,
amortyzacja jest to strata na wartości kapitału w danym
okresie, a inwestycje brutto sÄ… to wydatki na zastÄ…pienie
zużytego kapitału i zakup nowego.
" Różnicę między inwestycjami brutto i amortyzacją
stanowiÄ… inwestycje netto przedstawiajÄ…ce tylko
zwiększenie zasóbo kapitału.
3) Postęp naukowy i techniczny
" Dzięki udoskonalaniu metod produkcyjnych
" obniżaniu kosztów produkcji firmy mogą:
üð podnosić jakość swoich produktów, także
üðzwiÄ™kszać wielkość produkcji i podaży.
Aby mógł być osiągany postęp naukowo-
techniczny, konieczne są jednak nakłady na
badania naukowe.
4) Siła robocza
" SIA

ROBOCZ
tworzą wszyscy ci, którzy
znajdują się na rynku pracy, czyli ci, którzy
pracują, i ci, którzy szukają pracy.
" Jest sprawą oczywistą, że możliwości
produkcyjne gospodarki zależą od liczby
pracowników, jakich można zatrudnić przy
produkcji.
" Ze wzrostem siły roboczej mogą się wiązać
problemy bezrobocia w krótkim okresie, ale
jednak w długim okresie wzrostowi siły roboczej
towarzyszy wzrost wielkości produkcji.
4) Siła robocza
" Należy jeszcze zwrócić uwagę na produkcyjność siły
roboczej, czyli jej zdolność do wytwarzania większej
lub mniejszej ilości produktów.
" Również podnoszenie poziomu edukacji ludzi jest
sposobem zwiększania produkcyjności pracy.
" podział pracy i specjalizacja umożliwiały zwiększenie
produkcyjności pracy, a więc i zwiększenie
zagregowanej podaży.
" Potencjał intelektualny przedsiębiorstwa
5) Dostępność i koszty czynników
produkcyjnych
" Jeśli ważne czynniki produkcyjne, na
przykład ropa naftowa, stają się trudniej
dostępne i ich cena rośnie,
" to ma wpływ na funkcjonowanie całej
gospodarki prowadzÄ…c do ograniczania
zagregowanej podaży.
6) Regulacja rzÄ…dowa
" Rząd swoimi posunięciami również ma
wpływ na zagregowaną podaż.. Rząd
wpływa także na wzrost podaży finansując
chociażby programy szkoleniowe
umożliwiające bezrobotnym zdobycie
nowego zawodu.
Krzywa zagregowanej podaży
" Wiemy już od czego zależy zagregowana
podaż.
" Możemy teraz przedstawić ją na wykresie
za pomocą krzywej zagregowanej podaży.
KRZYWA ZAGREGOWANEJ PODAŻY (AS)
" pokazuje graficznie zależność między
wielkością realnego produktu brutto
oferowaną na sprzedaż przez wszystkie
firmy a poziomem cen mierzonym
deflatorem produktu narodowego
brutto w danym okresie.
warianty krzywej zagregowanej podaży.
l) Gospodarka w depresji
DEPRESJA (RECESJA) polega na tym, że w gospodarce w
małym stopniu wykorzystywane są możliwości produkcyjne,
co prowadzi do bezrobocia i spadku poziomu życia ludzi.
" Zagregowana krzywa podaży przyjmuje w
czasie depresji kształt prostej poziomej,
gdyż istnieją w gospodarce duże ilości
bezrobotnych czynników wytwórczych. Te
bezrobotne nadwyżki możliwości
produkcyjnych mogą być wykorzystane
bez podnoszenia cen czynników
wytwórczych, czyli przy nie zmienionym
poziomie cen.
2) Gospodarka na poziomie pełnego zatrudnienia
PEA
NE ZATRUDNIENIE jest osiągnięte wtedy, gdy istnieje
możliwość zatrudnienia wszystkich czynników
wytwórczych.
" Jeśli gospodarka osiągnie poziom polnego
zatrudnieniu, to krzywa zagregowanej
podaży przyjmuje kształt prostej pionowej.
Ponieważ wszystkie czynniki wytwórcze
znajdują zatrudnienie, to każda próba
zwiększenia produkcji prowadzi jedynie do
wzrostu poziomu cen.
3) Gospodarka z pewnym bezrobociem
Sytuacje depresji lub pełnego zatrudnienia stanowią wyjątki w historii
gospodarczej. Z reguły w gospodarkach panuje pewne bezrobocie,
czyli są bezczynne czynniki wytwórcze, których właściciele chcieliby
znalez
ć dla nich zatrudnienie.
" Jeśli w gospodarce istnieją bezrobotne czynniki
wytwórcze, ale ichi ilość nie jest na tyle. duża,
aby gospodarka znajdowała się w recesji, to
wielkość produkcji w tej gospodarce może być
zwiększona, ale temu wzrostowi produkcji
towarzyszy także wzrost poziomu cen. Inflacja
towarzyszy wzrostowi realnego produktu
narodowego brutto. Oznacza to, że krzywa
zagregowanej podaży ma nachylenie dodatnie.
AS dla różnych poziomów gospodarowania
Gospodarka w różnych okresach swego funkcjonowaniu może znalez
ć
się w każdym z punktów na krzywej. Zależy to od poziomu aktywności
gospodarczej.
Zmiany zagregowanej podaży:
a) wzrost, b) spadek
żð Wzrost zagregowanej podaży nastÄ™puje zawsze wtedy, gdy obniżeniu
ulegają koszty produkcji lub zwiększa się dostępność czynników
produkcyjnych.
żð Zmniejszenie zagregowanej podaży wywoÅ‚ujÄ… podwyżki cen podstawowych
czynników produkcyjnych, np. energii
" Wzrost AS jest powodowany wszystkimi
czynnikami, które prowadzą do zwiększenia
możliwości produkcyjnych gospodarki.
Zwiększenie produkcyjności czynników
wytwórczych, kapitału, postęp naukowo-
techniczny przyczyniajÄ… siÄ™ do wzrostu AS
" spadek AS wywołują zdarzenia prowadzące do
ograniczenia możliwości produkcyjnych
gospodarki. Zmniejszenie eksportu ropy
naftowej przez kraje OPEC
Równowaga makroekonomiczna
" Punkt przecięcia krzywej zagregowanego popytu ;
krzywą zagregowanej podaży wyznacza równowagę
makroekonomicznÄ….
" Prowadzi to do określenia poziomu cen i takiej
wielkości realnego produktu narodowego brutto,
którą producenci oferują na rynku, a odbiorcy chcą
kupie.
" Jeśli gospodarka znajdzie się w stanie nierównowagi,
czyli pojawią się niedobory lub nadwyżki, to w wypadku
niedoborów wykupywanie zapasów nakłoni producentów
do zwiększania produkcji, u w wypadku nadwyżek
gromadzenie się zapasów stanowić będzie dla firm
bodziec do zmniejszania produkcji
" Depresja (recesja) polega na tym, że w gospodarce w małym
stopniu wykorzystywane są możliwości produkcyjne, co prowadzi do
bezrobocia i spadku poziomu życia ludzi.
" Krańcowa skłonność do konsumpcji (MPC) stanowi tę część
dodatkowego dochodu, która jest konsumowana, czyli:
" Krzywa zagregowanej podaży pokazuje graficznie zależność
między wielkością realnego produktu brutto oferowaną na sprzedaż
przez wszystkie firmy a poziomem cen mierzonym deflatorem
produktu narodowego brutto.
" Krzywa zagregowanego popytu pokazuje graficznie zależność
między wielkością realnego produktu narodowego brutto, na jaką
zgÅ‚aszany jest popyt przez wszystkie podmioty gos­podarujÄ…ce, a
poziomem cen mierzonym deflatorem produktu narodowego brutto.
" Kurs walutowy jest to cena pieniądza zagranicznego wyrażona w
pieniądzu własnym, np. 25000 zł za jednego dolara
amerykańskiego.
" Pełne zatrudnienie jest osiągnięte wtedy, gdy istnieje możliwość
zatrudnienia wszystkich czynników wytwórczych.
" Zagregowany popyt (AD )jest to zależność między całkowitą
ilością dóbr i usług, czyli wielkością realnego produktu narodowego
brutto, jaką gospodarstwa domowe, firmy i rząd chcą nabyć, a
poziomem cen mierzonym deflatorem produktu narodowego brutto
w określonym czasie.
" Polityka fiskalna jest to rodzaj polityki gospodarczej
realizowanej przez rząd i polegającej na nakładaniu i
zmienianiu podatków, regulowaniu wydatków rządowych
i przekazywaniu transferów, czyli dokonywaniu płatności
bez otrzymywania w zamian dóbr i usług.
" Przeciętna skłonność do konsumpcji (APC) pokazuje
udział konsumpcji w dochodach gospodarstwa
domowego, czyli:
" Siłę roboczą tworzą wszyscy ci, którzy znajdują się na
rynku pracy, czyli ci, którzy pracują, i ci, którzy poszukują
pracy.
" Zagregowana podaż (AS) pokazuje zależność między
całkowitą ilością produktów, czyli wielkością realnego
produktu narodowego brutto, jakÄ… wszyscy produ­cenci
w gospodarce chcą zaoferować na sprzedaż, a
poziomem cen mierzonym deflatorem produktu
narodowego brutto w danym okresie.