DSC03225 (3)

rema tu. niekiedy też nadaje zdaniu charakter zdania czysto tematycznego. To wszystko współtworzy sens wypowiedzi, powinno więc służyć odtworzeniu koherentnej całości i być możliwie zgodne z intencją autora.

Badania nad perspektywą funkcjonalną zdania mają jeszcze jeden wymiar - stylistyczny. Różne rodzaje podziału zdań i ich wykładniki mogą się stać podstawą charakterystyki stylistycznej różnych gatunkowych odmian wypowiedzi, poszczególnych stylów funkcjonalnych oraz indywidualnych sposobów kształtowania komunikatów. W tym zakresie problematyka ta wzbogaca tradycyjny warsztat literaturoznawcy.

TEKST - CAŁOŚCIOWY KOMUNIKAT

Tekst to skończony i uporządkowany ciąg elementów językowych mogących spełniać łącznie funkcję komunikatywną, a więc stanowiących jeden globalny znak. Rozumienie tego całościowego znaku oraz wszelkie dalsze operacje na nim dokonywane, jak streszczanie, parafrazowanie, trawestowanie. uwarunkowane są wydzieleniem owego komunikatu z potoku innych komunikatów i zdarzeń. Z tego względu wyznaczniki początku i końca wypowiedzi spełniają zasadniczą rolę przy ustalaniu statusu ciągu językowego jako tekstu. To dzięki wyznaczeniu granic komunikatu określona zostaje przestrzeń, w której wszystkie zdania - nawet te nie wykazujące spójności strukturalnej ze zdaniami sąsiednimi — traktowane mają być przez odbiorcę wypowiedzi jako elementy koherentnej całości znakowej.

Wyznaczniki delimitacji tekstu przybierają rozmaitą postać w różnych typach i gatunkach wypowiedzi. Ponad wielością zjawisk dają się jednak zauważyć pewne prawidłowości ogólne. Jedną z takich prawidłowości jest pojawianie się na początku i końcu tekstu wyrażeń czy zdań służących nawiązaniu lub rozwiązaniu kontaktu językowego. eksponujących komunikacyjny związek nadawcy z odbiorcą. W wypowiedziach tego typu dominuje funkcja fatyczna. Nadawca zwraca się w nich do określonego odbiorcy, przyciąga jego nwagę i kieruje ją na wypowiadane przez siebie słowa. Pod koniec komunikatu sygnalizuje rozwiązanie kontaktu. Przykładem inicjalnych wypowiedzi o funkcji fatycznej mogą być zwroty do adresata (w tym także apostrofy literackie), powitania, prośby o uwagę. Na końcu tekstu występować mogą podziękowania za jego odbiór, zwroty do słuchacza lub czy-tdmka zapowiadające koniec wypowiedzi, a także pożegnania. Takie wstępy i zakończenia są niezbywalnym składnikiem wypowiedzi ustnych; ftiabot konstrukcje występują też w niektórych tekstach pisanych, np. fonnuły inicjalne i finalne w listach. W pewnych gatunkach owe części