Drzewo życia0

najczęściej północkową, nieraz polarną, ale istniały też nazwy bardzo charakterystyczne, jak np. „dyszlowo gwiazda”, „łosiowo (osiowa) gwiazda”. Czasami identyfikowano ją za pomocą gwiazdozbioru — „duży wóz jest na środku świata” albo „jeden tylko wóz na jednym miejscu się kręci”. U Wielkorusinów Gwiazda Polarna miała być słupem, „dokoła którego chodzą wół, łoś albo koń”. W Krakowskiem Oskar Kolberg zanotował: „Gwiazda północkową, co zawdziusieńko w jednym miejscu stoi, nigdy nie zachodzi”, zaś inny badacz, w powiecie chrzanowskim: „Cały świat kręci się koło gwiazdy, która jest w środku nieba”.

Słup podpierający kopułę stoi w centrum ziemi, a wierzchołkiem wspiera się o Gwiazdę Polarną usytuowaną w środku nieba. Tworzy pionową oś świata.

Pewne wątpliwości budzić może fakt, iż nie ma tu mowy o drzewie ani o górze. O tym jednak, jak metaforycznie rozumiana była przez społeczności chłopskie nazwa „słup” (niekiedy gwóźdź, kij lub wrzeciono) niech zaświadczy przykład Czarnogórców, którzy „słupem niebieskim” zwali górę Durmitor. Słup, drzewo, góra — dla nas obiekty zupełnie różne — były niewątpliwie utożsamiane, przede wszystkim (jak się wydaje) ze względu na pełnioną funkcję — podtrzymywanie nieba, oraz ich cechę najistotniejszą — bycie w środku świata.

Ponieważ idea środka świata nieobca była również starożytności i średniowieczu, a tym samym religii chrześcijańskiej, częstokroć w wierzeniach ludowych odnajdujemy ich wpływy. Wielkorusi na przykład mówili w pewnej formule magicznej o słupie od ziemi do nieba, który stoi na „białym kamieniu na górze Syjonie”.

Siady wierzeń o górze kosmicznej spotyka się dość

73