DSC03364 (5)

166

je on sytuację decyzyjną, polegającą na wyborze danego asortymentu produkcyjnego i wielkości Jego produkcji, według różnych kryteriów. Szablon "Produkcja taśmy filmowej" składa się ze zbioru zakończeń /węzłów grafu/; do każdego z zakończeń szablonu mogą być przypisano konkretne wartości liczbowo.

Szablon semantyczny może służyć Jako instrument generowania opisów sytuacji decyzyjnych. Na przykład, wykorzystując schemat 4.4 można utworzyć następujące sytuacje: "produkcja taśmy filmowej czarno-białej negatyw 35 mm 18 din =    "produkcja taś- I

wy filmowej czarno-białej pozytyw 2x8 mm 18 din = ..." itd. Tworzenie opisów sytuacji decyzyjnych polega więc na "przechodzeniu" przez określone krawędzie grafu szablonu "z góry na dół" I i odczytywaniu danych nazw zakończeń szablonu /także ich wartości/. Można również zwiększyć "geoeratywność" szablonu, I uwzględniając inne warunki, np. produkcję taśmy wg przedsiębiorstw, województw, poszczególnych lat itp. Jeśli natomiast nazwy zakończeń na "niższych" poziomach szablonu będą syntezą nazw na "wyższych" poziomach, to dochodząc do dowolnego węzła, możemy odczytać bezpośrednio poszczególne nazwy. Na przykład "produkcja taśmy filmoaej czarno-białej", "produkcja taśmy filmowej czarno-białej negatyw" będą nazwami kolejnych zakończeń szablonu według danego wyboru, farto zaznaczyć, że wybór jednej | krawędzi grafu szablonu wyklucza automatycznie inne przy tworzeniu danego opisu. I tu pojawia się kolejna zaleta szablonu - zapewnienie jednoznaczności reprezentacji sytuacji decyzyjnych.

Przytoczony na schemacie 4.4 przykład szablonu klasyfikacyjnego możemy również uprościć, stosując tzw, redukcję szablonu. Polega ona na łączeniu wybranych zakończeń szablonu w celu większej agregacji zapisu oraz eliminacji pewnych zbędnych kombinacji. Na przykład dwa odrębne zakończenia “kolor" i "negatyw" można połączyć w jedno - "kolor negatyw", gdyż taśma pozytywowa kolor nie jeat w Polsce produkowana. Analogiczny sposób postępowania można zastosować wooec pozostałych zakończeń szablonu, możliwa jest również dalsza redukcja szablonu -"przycinanie" jego struktury do potrzeb konkretnych użytkowników. Zauważmy, że szebloo może być użyteczny jako filtr lnfor-■mcjl, tzo. jeko narzędzie selekcji informacji niepotrzebnych, dublowania informacji 1 zbędnej różnorodności. 8tanowi

_

W9

jakby "bramki", pozwalające na eliminację pewnych wyra

żeń.

Szablony semantyczne umożliwiają czytelne Prze4*tnwi#oi# I struktury danych decyzji /sytuacji/. Chociaż dla bardziej zło-i żonych sytuacji opis w formie szablonu może zajwować ||nHH miejsca, możliwe jest rozdzielenie szablonu na podazablony i tworzenie z nich systemu wzajemnie powiązanych szablonów. Strute-; tura szablonu ukazuje hierarchiczne uporządkowanie warunków /w przeciwieństwie op. do tablic decyzyjnych/. Dodatkowo, szablony j pozwalają reprezentować sytuacjo, powiązano spójnikami "i"

, oraz "i nie” /tzn. dane połączenia można opuszczać/, a także spójnikiem "lub" /wybór krawędzi grafu szablonu w danym węź-[le/.

Opis sytuacji decyzyjnych w formie szablonów nie zawsze susi I być kompletny, jednakże zawieramy w nim wszystkie typowe /lo-I teresujące nas/ sytuacje.

Należy zwrócić uwagę na pewne ograniczenia w stonowaniu sza-[blonów. Struktury te nie uwzględniają wieloetapowoóci w po-I dojmowaniu decyzji. Ponadto sprzężenia zwrotne - dość często i występujące w praktyce podejmowania decyzji - są trudne do za-Iprezentowania w strukturze szablonu; w wielu wypadkach możll-I wy jest opis w postaci systemu wzajemnie powiązanych szablo-lnów. Wykorzystanie w zakończeniach szablonów procedur, np. "GO jTO ..."/ tak jak w tablicach decyzji/ umożliwi zapewne opis wielu sprzężeń.

Szablon semantyczny jako metoda strukturalizacji informacji może służyć praktyce podejmowania decyzji, reprezentowania i struktury decyzji, jako sposób "zagłębiania się" w strukturę [danych decyzji. Jest użytecznym instrumentem generowania opisów sytuacji, "filtrowania" informacji na konkretne potrzeby.

Szablony semantyczne mogą ponadto służyć jako narzędzie projektowania zautomatyzowanych systemów wspomagania decyzji, zorientowanych na finalnego użytkownika systemu.

ą.4. PRAKTYCZNE ASPEKTY WYKORZYSTANIA SZABLONÓW SEMANTYCZNYCH

Szablony semantyczne znalazły już wiele zastosowań praktycznych. Wykorzystano je m.in. do projektowania i prowadzenia dia-