DSC04143 (8)

c_r\ UKAMAIl i. KONSTRUKCJA SZTUKI

p/Esić/eŃ.

e~==?-—■

Autograf C. Norwida.

Strona tytułowa Pierścienia Wielkiej-Damy

WSTĘP

Wstępy niektóre nastręczają mnie bez-umyślną pamięć pewnego zdarzenia następującej osnowy:

W miasteczku niejakim jeden księgarz, wywieszając ryciny Grandville’a do bajek Lafontaine’a', uwyraźnił takowe podpisami arcy czy teiny mi — głosząc:.

TYTUŁ I PODTYTUŁ

ex-machina (łac.) — z maszyny. Aluzja do stosowanej w tragedii starożytnej konwencji dramaturgiczno-teatralnej deus ex machina (bóg z maszyny) polegającej na wprowadzeniu do akcji (a na scenę przy pomocy specjalnej maszynerii) postaci bóstwa rozwiązującego swoją decyzją zawikłanie intrygi. W czasach późniejszych przeniesiono nazwę tej konwencji na wszelkie nagłe, przypadkowe a nieuzasadnione rozwojem akcji jej rozwiązanie (w komedii — głównie przez wprowadzenie okoliczności przypadkowych, w tragedii — jako wyraz siły wyższej). Ironiczna aluzja Norwida do¹ tej konwencji zwraca uwagę na szczególną rolę Durejki w rozwoju akcji sztuki oraz we wcale skądinąd nie zamierzonym przez niego jej rozwiązaniu (zob. Wstęp, s. XXVIII—XXX).

Nazwę gatunkową ‘tragedia’ napisał Norwid na wcześniej iśiniejącyn określeniu ‘dramat’.

Nastronie tytułowej znajduje się dopisek: „przez: Cyprjana Norwid a członka Towarzystwa Filologicznego Paryskiego, Towarzy stwa Artystycznego etc., etc.”

WSTĘP

¹ Grandville (właśc. Jean Isidore Gerard, 1803—1847) autor p< pularnych ilustracji drzeworytniczych do bajek .Jeana de La Fontaii (1621—1695), wydawanych w 1. 1668—1694 (12 ksiąg, 240-utworów