DSC05282

31

Konstrukcyjność stylu

c)    anastrofa - powtórzenie w sąsiednich zdaniach tych samych wyrazów w odwrotnym szyku, np.

Jeden za wszystkich, wszyscy za jednego. (A. Dumas)

Czas na wodę, woda na czas. (Slogan reklamowy firmy dostaczającej wodę dla firm)

I

d)    diafora - powtórzenie w sąsiednich zdaniach lub członach zdania tego samego wyrazu w odmiennym znaczeniu, co aktualizuje inne składniki znaczeniowe obu wyrazów, np.

Człowieku, bądź człowiekiem.

e)    dialyton - rozdzielenie zwykłego toku wypowiedzi przez powtarzanie tego samego wyrazu lub grupy wyrazów, np.

Nie ma takiego kierunku, nie ma takiej epoki, nie ma takiej szerokości geograficznej, gdzie by najlepsi ludzie nie walczyli o wolność słowa. (M. Wańkowicz)

f)    homoioptoton - użycie w tym samym zdaniu lub w sekwencji zdań słów mających jednakowo brzmiące końcówki, co tworzy pewien rodzaj rymu gramatycznego wzmacniającego wyrazistość wypowiedzi, np.

_; Przybyłem. Zobaczyłem. Zwyciężyłem. (Cezar o bitwie pod Zelą)

Mówić, pisać, wywodzić umiemy, a czynić najmniej. (Pi Skarga)

g)    klimaks - powtórzenie w każdym kolejnym członie pewnego istotnego treściowo wyrazu występującego w członie poprzednim, w szczególności ostatniego wyrazu poprzedniego członu, co daje jednolity i podporządkowany ostatecznej konkluzji wywód o narastającej sile argumentacji, np.

Po pierwsze, nikt nie czyta; jeśli czyta - to nie rozumie; jeśli rozumie - to natychmiast _f zapomina. (S. Lem) .

h)    parechesis - użycie w bliskim sąsiedztwie wyrazów różniących się jedną głoską lub kolejnością sylab, np.

Opowieści o powieści. (Tytuł zbioru szkiców literackich K. W. Zawodzińskiego)

i)    paronomazja - powtórzenie w bliskim sąsiedztwie podobnie brzmiących wyrazów (zarówno bliskich etymologicznie, jak i niezależnych) w celu wydobycia zatartych związków, a także ustanowienia nowych, np.

Nigdy w dziejach wojen tak wielu nie zawdzięczało tak wiele tak niewielu. (W. Churchill o lotnikach walczących w bitwie o Anglię)

Tylko ludzie prości bywają naturalni w sposób naturalny. (A. Gide)

j)    poliptoton - powtarzanie tego samego wyrazu, zazwyczaj rzeczownika, ze zmianą jego formy, zwykle przypadka, np.

Człowiek człowiekowi wilkiem. (Plautus)

Ludzie ludziom zgotowali ten los (Z. Nałkowska)