DSC05847

278 Dziecko chore. Zagadnienia blopiychiczne i pedagogiczne

prezentami, dawaniem mu nadmiernej swobody, rzekomym liberalizmem (Ziemska, 1973).

3. Postawę nadmiernie chroniącą wypływającą z nadmiernego skoncentrowania się na dziecku oraz uległości. Ten typ postawy charakteryzuje się takimi cechami, jak: przesadna opiekuńczość, nadmierna pobłażliwość, niedocenianie możliwości dziecka, zwłaszcza tych praktycznych, rozwiązywanie za nie problemów, niedopuszczanie do samodzielności, a także wścibstwo, izolowanie społeczne, np. od rówieśników, nadmierne zaabsorbowanie jego zdrowiem itp. Jednocześnie rodzice ulegają dziecku, tolerują jego zachcianki i niewłaściwe postępowanie. Ich nadopiekuńczość sprawia, że starają się jak najdłużej utrzymywać silne więzi z dzieckiem i nie doceniają jego potrzeb usamodzielnienia się i rozwijania swojej niezależności. W konsekwencji ograniczają kontakty dziecka z otoczeniem, a niekiedy nawet ukazują mu negatywny obraz otoczenia, w tym także rówieśników. Podłożem tej postawy jest lęk matki o zdrowie, życie i przyszłość dziecka, a także chęć wynagrodzenia mu nadmiarem uczucia doświadczeń, które są dla niego niedostępne (Maciarz, 1998; Pilecka, Pilecki, 1989; Ziemska, 1973).

4. Postawę nadmiernie wymagającą, która powstaje, gdy - podobnie jak przy poprzednim typie — rodzice są nadmiernie skoncentrowani na dziecku, ale posiadają cechy dominacji. Na tę postawę składają się takie zachowania, jak na przykład: stawianie wygórowanych wymagań, narzucanie autorytetu i rządzenie dzieckiem, nieprzyznawanie mu prawa do samodzielności i niepozwalanie na postępowanie na własną odpowiedzialność, stosowanie sztywnych reguł, niedopuszczanie do odstępstw od ustalonej praktyki, a także dążenie do przyspieszenia jego rozwoju, przesadne nastawienie na osiągnięcia. W przypadku dziecka z mpdz taka postawa może wynikać z braku akceptacji syna lub córki takimi, jakimi są, jak również z niezrozumienia istoty schorzenia i jego konsekwencji. Nadmierne wymagania rodziców sprawiają, że u dziecka powstaje poczucie winy i stan napięcia emocjonalnego, spowodowany zagrożeniem utraty miłości z ich strony. Ponadto mogą doprowadzić do przewlekłych frustracji i nerwic (Mazanek, 1998; Ziemska, 1973).

Z. Kułakowska (2003) zwraca uwagę na częstotliwość występowania

u rodziców dzieci z mpdz metod wychowawczych przyzwalających na zachowania bez ograniczeń. Brak wyraźnych granic, niekonsekwencja w egze-