DSC05849

280 Dziecko chore. Zagadnienia biopiychlczne 1 pedagogiczne ono całkowicie od matki. Jest przez nią karmione, pielęgnowane, noszone i zabawiane. To właśnie wówczas dziecko odczuwa pierwsze po urodzeniu zmiany ułożenia ciała i odbiera pierwsze wrażenia ruchu. Z pomocą matki uczy się stopniowo przystosowywać do warunków grawitacji. Wraz z rozwojem reakcji nastawczych dziecko prezentuje różne sposoby wydostawania się z niewygodnej pozycji, a wraz z pojawieniem się reakcji równoważnych potrafi bezpiecznie przemieszczać ciężar ciała, co umożliwia mu między innymi sięganie po interesujące je przedmioty, docieranie do ciekawych miejsc. Daje mu to poczucie bezpieczeństwa i zarazem samodzielności, a równocześnie umożliwia twórcze rozwiązywanie swoich problemów. Dzięki stopniowemu zdobywaniu niezależności motorycznej, poczuciu bezpieczeństwa oraz radości, jaką niewątpliwie dają „sukcesy motoryczne”, rozwój emocjonalny i społeczny przebiega prawidłowo (Matyja, Domagalska, 1998).

U dziecka z porażeniem mózgowym rozwój ruchowy od początku przebiega niewłaściwie. Już w pierwszym roku życia wzmożone lub zaniżone napięcie mięśniowe nie pozwala mu na odpowiednie reakcje w stosunku do rodziców, co zaburza rozwój prawidłowych więzi z rodzicami. Wpływa także na odgrywające istotną rolę w jego relacji z otoczeniem zachowania motywacyjne, których efektem są chwytanie i sięganie po przedmioty. Dla dzieci z nadmiernym lub zmniejszonym napięciem mięśni takie czynności mogą być nieosiągalne. Okres poniemowlęcy jest szczególnie trudny, zwłaszcza w zakresie uzyskiwania własnej niezależności. Niemożność samodzielnego jedzenia, trudności w poruszaniu się, a co za tym idzie, niemożność dokonywania oceny otaczającego dziecko świata, powodują znaczne opóźnienia w jego rozwoju autonomicznym (Synder, 1995). W późniejszym okresie niezdolność dziecka do wykonywania codziennych czynności może prowadzić do całkowitego uzależnienia od otoczenia, a zaburzenia percepcyj no-motoryczne (utrudniające naukę i osiąganie w niej pozytywnych wyników) hamują jego aktywność, przyczyniając się do powstawania negatywnych emocji (Głogowska, 2002).

Istotne znaczenie dla rozwoju emocjonalnego dziecka z porażeniem mózgowym mają także hospitalizacje, bolesne czasami zabiegi diagnostyczne, terapeutyczne i rehabilitacyjne oraz długotrwałe niekiedy opatrunki ograniczające jego ruchy. W. Pilecka (2002) uważa, że u takich dzieci lęk przed dolegliwościami wiąże się dodatkowo ze strachem przed utratą kontaktu z matką, a więc utratą poczucia bezpieczeństwa i miłości, z obawą przed nowym

ii

b

P

t

%

i

i