DSC06183

Korzyści zawodowe z superwizji odnosi się nie tylko dzięki omawianiu własnych trudności, ale także dzięki analizie pracy innych osób, która pokazuje że mają one podobne problemy. Wyciągnięcie tego wniosku zmniejsza poczucie niekompetencji i niepewności w pełnionej roli zawodowej oraz powoduje wzrost poczucia własnej wartości. Przekonany o swoich umie-jętnościach pracownik socjalny nie czuje się zagrożony możliwością popełnienia błędu, stąd łatwiej podejmuje decyzje, jest bardziej elastyczny w planowaniu i prowadzeniu przypadku oraz skłonny do poszukiwania nowych rozwiązań. Chętniej dzieli się z kolegami z zespołu pomysłami i wątpliwościami [Zuba 2000]. Wartościowe jest także to, że dzięki superwizji świadkami pracy stają się inne osoby. Jest to jedna z okazji, kiedy można pochwalić się swoimi dokonaniami i skutecznymi metodami pracy.

Wszystkie wymienione aspekty mają pozytywny wpływ na poprawę relacji w środowisku pracy oraz przeciwdziałają stresowi, który jest najczęstszą przyczyną wypalenia zawodowego. Posiadają także inną ważną wartość - dzięki wyższej samoocenie, wzmocnionym kompetencjom i pozytywnym relacjom zawodowym, pracownicy socjalni świadczą lepszą i sprawniejszą pomoc swoim klientom, skuteczniej realizując tym samym podstawowe cele pracy socjalnej.

W wymiarze instytucjonalnym superwizja wspomaga przede wszystkim realizację celów organizacji poprzez działanie zgodne z przyjętymi standardami, przepisami i normami zawodowymi. Prawidłowo prowadzona superwizja zapobiega konfliktom i sprzyja dobrym relacjom między pracownikami. Obydwa wymiary działań superwizji nie wykluczają się wzajemnie -wprost przeciwnie - uzupełniają się i warunkują, realizując pełny model działań wspierających rozwój zawodowy.

Chociaż niepodważalnym jest fakt znacznej przydatności superwizji w profesjach, których praktyka polega na pracy z ludźmi, to niestety nadal nie można mówić o powszechności jej wykorzystywania. Superwizja najczęściej pojawia się w obszarze pracy psychologów i terapeutów. Wciąż jeszcze nie stanowi obowiązkowego elementu funkcjonowania innych specjalności zawodowych (pracowników socjalnych, nauczycieli, personelu medycznego i innych), dlatego bardzo ważne jest poszerzanie świadomości istotności działań superwizyjnych w pomocy społecznej, ułatwiającej perspektywę prawidłowo przygotowanej i realizowanej pomocy. Superwizja jako istotny element nowoczesnej i profesjonalnej pracy socjalnej powinna stanowić jedną z podstawowych form poradnictwa dla pracowników służb społecznych.

Funkcje superwizji w placówkach pomocy społecznej

Specyfika pomocy społecznej wyznacza podstawowe cele działalności superwizyjnej podejmowanej w tym sektorze i tym samym role superwizora [Halley, Kopp, Austin 1992, s. 543-544J. Po pierwsze - superwizja ma służyć poprawie jakości wykonywanej przez pracowników socjalnych pracy. Superwizor występuje w tym przypadku w roli lidera, który zapewnia, że praca wykonywana jest właściwie. Po drugie - superwizja ma promować indywidualny rozwój kompetencji i umiejętności praktycznych pracowników. W tym przypadku superwizor pomaga pracownikowi w nauce zawodu i orientacji w wymaganiach związanych ze specyfiką instytucji, w której pracuje. Po trzecie - superwizja ma służyć usprawnieniu komunikacji w instytucji. Superwizor jest łącznikiem pomiędzy kierownictwem placówki i pracownikami - przekazuje informacje od góry w dół i zwrotnie od szeregowych pracowników (a także klientów) do osób zajmujących wyższe pozycje w hierarchii zarządzania. Wreszcie po czwarte - superwizja służy kontroli realizacji celów statutowych placówki. W tej roli superwizor przede wszystkim sprawdza czy działania podejmowane przez pracowników są zgodne z obowiązującymi przepisami i procedurami.

Superwizja w pomocy społecznej może być podejmowana zarówno przez kierownictwo placówki w stosunku do pracowników, jak i przez wewnętrznych, wyłonionych spośród pracowników placówki lub zewnętrznych (ekspertów spoza placówki) superwizorów. To, kim jest superwizor - przełożonym, starszą koleżanką czy kolegą z dłuższym stażem i doświadczeniem zawodowym, profesjonalistą nie związanym z instytucją, w której prowadzi sesje superwizyjne - może mieć istotne znaczenie dla przebiegu i efektywności prowadzonej superwizji. Jest to związane z odmiennością funkcji i celów jaką może pełnić superwizja prowadzona w placówkach pomocy społecznej. W literaturze przedmiotu wymienia się zwykle trzy podstawowe funkcje superwizji w instytucjach pomocy społecznej:

-    zarządzanie placówką (superwizja menedżerska),

-    doskonalenie zawodowe pracowników socjalnych (superwizja edukacyjna),

-    pomoc w pokonywaniu trudności psychologicznych, związanych z wykonywanym zawodem (superwizja wspierająca).

Każdej z tych funkcji można przypisać zestaw szczegółowych celów -omówimy je korzystając z propozycji V. Coulshed i A. Mullender [2001J¹.

35

1

Por. J. Szmagalski (red.) [2005, s. 17-18,22-23,38-39,48-49].