patologia29

/mami emocji. Efekt ten odnosi się nie tylko do leków (rzekomych lub rzeczywistych). lecz także - z odpowiednimi zmianami - do wszelkich zabiegów w zamierzeniu leczniczych, stosowanych u ludzi o zachowanej świadomości. Bardzo prawdopodobne, że głównie w ten właśnie sposób uzyskują powodzenie (jak wspomniano, podatnych jest do 30% populacji) bardzo rozmaite metody leczenia stosowane przez zwolenników tzw. medycyny niekonwencjonalnej. Dla przykładu można wskazać polepszenie stanu zdrowia (subiektywnie odczuwane przez chorego: jest to typowy efekt placebo) po stosowaniu leków homeopatycznych, niejako z definicji - a to wskutek znaczno rozcieńczenia - pozbawionych działania farmakologicznego.

3.4.5.3.

Rzut oka na zagadnienie związków między soma i psyche

Czynniki psychiczne i nastawienie emocjonalne wywierają zatem silny wpływ na przebieg choroby. Istnieją rzadkie, lecz udokumentowane i wiarygodne świadectwa o obserwacjach faktów dowodzących możliwości głębokiego wpływu sfery psychicznej na czynność organizmu człowieka. W różnych czasach i na obszarze wielu (może nawet wszystkich) kultur można było w przeszłości, a także obecnie znaleźć ludzi obdarzonych rzeczywistą zdolnością przynoszenia ulgi w cierpieniu chorym oczekującym pomocy*. Pewne informacje podawane bywają w niektórych opracowaniach historii medycyny**. Fizjologia i patofizjologia w niewielkim stopniu mogą poinformować o mechanizmach czynnościowych, leżących u podstaw zjawisk nas tu interesujących. Można jednak przypuszczać, że prawdopodobnie istnieje -miejmy też nadzieję, iż okaże się on choćby częściowo poznawalnym - wspólny mianownik dla mechanizmów efektu placebo, patogenezy chorób psychosomatycznych, procesów stanowiących przedmiot zainteresowania psy-choneuroimmunologii, i wreszcie dla pokrótce tu wskazanych innych jeszcze zjawisk przemawiających za możliwością istnienia głębokiego wpływu mechanizmów psychicznych na czynność ustroju człowieka. Dlatego student medycyny i lekarz powinni się wystrzegać jednostronności mogącej wynikać z faktu, iż zarówno wykłady, jak i podręczniki medyczne w więk-

Podobne przypadki są bardzo rzadkie, co z natury rzeczy utrudnia ich ewentualne badanie metodami spełniającymi warunki krytyki naukowej. Należy je wyraźnie odróżniać od znanych z przeszłości praktyk ..leczenia”, np. dotknięciem ręki, a także od mnożących się ostatnio, powszechnie widocznych rzesz zawodowych „uzdrawiaczy" parających się tzw. bioenergoterapią lub innymi rodzajami medycyny „alternatywnej”.

In można polecić publikacje Władysława Szumowskiego (1875-1954): Historię me-DfY¹- filozoficznie ujętą (wyd. 111, Sanmedia, Warszawa 1994) oraz Filozofię medycyny -. Anc/yc i Sp., Kraków 1948).

87